Ένα βήμα πριν τον ανοιχτό πόλεμο η Τουρκία

Του Γεωργίου Κ. Φίλη, Ph.D.*

Η αεροπορική επιχείρηση εναντίον δυνάμεων των Κούρδων στην Συρία και στο Βόρειο Ιράκ, στην ουσία απροειδοποίητη αφού όπως έχει αναφερθεί η Τουρκία ενημέρωσε την Ουάσιγκτον και την Μόσχα μόλις μία ώρα πριν το χτύπημα, αποτελεί μία κίνηση μέσα στο πλαίσιο της προσπάθειας της Άγκυρας να ανακόψει την δυτική υποστήριξη προς τον μεγάλο αντικειμενικό σκοπό της συμμαχίας Κούρδων-ΗΠΑ, που δεν είναι άλλος από την απελευθέρωση της Ράκκα, χωρίς την συμμετοχή της Τουρκίας.

Ο βασικός στόχος της Τουρκίας είναι η Ουάσιγκτον να αποσύρει την υποστήριξη από τους Κούρδους της Συρίας και να υιοθετήσει ένα σχέδιο εναντίων της «καρδιάς» του ΙΚ με επίκεντρο την Άγκυρα και τους συμμάχους της στην περιοχή.

Μέσα στο συγκεκριμένο πλαίσιο η Τουρκία φέρεται να έχει προτείνει στην ηγεσία των ΗΠΑ δύο βασικές εναλλακτικές για την είσοδο των δυνάμεών στον αγώνα για την απελευθέρωση της Ράκκα.

Η Άγκυρα προτείνει την κίνηση των δυνάμεών της είτε από βορρά προς νότο, δηλαδή την προσέγγιση της Ράκκα από τα τουρκικά σύνορα, είτε από δυτικά προς ανατολικά, δηλαδή την συνέχιση της επιχείρησης από την πόλη της Αλ-Μπαμπ προς την ανατολή.

Το ενδιαφέρον είναι πως και στις δύο περιπτώσεις κάθε κίνηση των τουρκικών και συμμαχικών αυτών δυνάμεων σημαίνει απευθείας αντιπαράθεση με τις δυνάμεις με των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων, δηλαδή των Κούρδων. Εάν οι Τούρκοι κατευθυνθούν από βορρά προς νότο, η περιοχή ελέγχεται απολύτως από τους Κούρδους της Συρίας οπότε κάθε κίνηση των τουρκικών δυνάμεων θα οδηγήσει σε άμεση πολεμική αναμέτρηση. Το ίδιο φυσικά θα συμβεί εάν προκριθεί και ο άξονας δύση-ανατολή αφού ανατολικά της Αλ-Μπαμπ έως τη Ράκκα, βρίσκεται η πόλη Μένμπετζ/Ιεράπολη(δυτικά του Ευφράτη) για την οποία οι Κουρδικές δυνάμεις μάτωσαν για να απελευθερώσουν και δεν φαίνεται πως είναι διατεθειμένες να εγκαταλείψουν.

Επιπροσθέτως, το σχέδιο της τουρκικής διοίκησης, πέραν της εμφανούς πρόθεσης να εξαφανίσει τον κουρδικό «διάδρομο» στην βόρεια Συρία, είναι στις περιοχές αυτές να εγκαταστήσει ελεγχόμενες από την ίδια μονάδες «αντικαθεστωτικών» οι οποίες αποτελούνται από ένα ετερόκλητο σύνολο ατάκτων, απείθαρχων και ημι-εκπαιδευμένων παραστρατιωτικών οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι εξτρεμιστικών-σαλαφιστικών καταβολών ή/και τουρκμένων. Με τις δυνάμεις αυτές η Άγκυρα ισχυρίζεται πως θα καταλάβει την Ράκκα, θα «καθαρίσει» την περιοχή από «τρομοκρατικές» οργανώσεις (δηλαδή το ISIS αλλά και τους Κούρδους) και θα οργανώσει το έδαφος για την δημιουργία ενός «εθνικού» στρατού. Όλα αυτά θα συνοδεύονται και από τη δημιουργία μίας ζώνης απαγόρευσης πτήσεων.

Είναι ξεκάθαρο πως το σχέδιο της Άγκυρας, τόσο ο άξονας επιχειρήσεων όσο και οι φάσεις υλοποίησής του με πρόσχημα την απελευθέρωση της Ράκκα σκοπό έχουν (1) την αντικατάσταση των Κουρδικών Δυνάμεων ως κύριο εργαλείο της διεθνούς κοινότητας καταπολέμησης του ΙΚ από την ίδια (2) τον έλεγχο των περιοχών απελευθερωμένων από το ΙΚ έτσι ώστε αυτές να μην περιέλθουν στους Κούρδους και τέλος (3) την αποτροπή της εγκαθίδρυσης κουρδικής (ημι)αυτόνομης οντότητας στην βόρεια Συρία, αντιθέτως την δημιουργία μίας ζώνης η οποία θα ελέγχεται έμμεσα ή/και άμεσα από την ίδια και τους συμμάχους της.

Είναι προφανές πως το τουρκικό σχέδιο αποτελεί τον σίγουρο δρόμο προς την κλιμάκωση του πολέμου στην Συρία με την επίσημη είσοδο πλέον της Άγκυρας σε αυτόν, αφού σε μία τέτοια περίπτωση η Τουρκία θα πρέπει να εισβάλει με μεγάλες δυνάμεις στην Συρία και να έρθει απευθείας αντιμέτωπη με την πλέον αξιόμαχη δύναμη στην βόρεια Συρία, αυτή των Κούρδων, ενώ η πιθανότητα άμεσης αντιπαράθεσης και με τις σκληροτράχηλες -νικήτριες στο Χαλέπι- δυνάμεις του Άσαντ είναι τεράστιες. Είναι σχεδόν σίγουρο πως η Δαμασκός θα αντιδράσει ενώ η τακτική συμμαχία του Άσαντ με τους Κούρδους είναι δεδομένη.

Η έως τώρα επίδοση τόσο των συμμάχων της Τουρκίας στην Αλ-Μπάμπ όσο και των ίδιων των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων μόνο εμπιστοσύνη δεν μπορεί να εμπνέει αναφορικά με τις δυνατότητες τους να εμπλακούν σε μία πλήρη αντιπαράθεση τόσο με τους Κούρδους όσο και τους Σύριους, χωρίς μία ξεκάθαρη υποστήριξη από τις ΗΠΑ ή/και την Ρωσία.

Με τα έως τώρα δεδομένα οι ΗΠΑ δεν φαίνεται να συναινούν σε έναν τέτοιο σχεδιασμό αφού: (1) Σε πολιτικό επίπεδο η Ουάσιγκτον υπογραμμίζει σε κάθε ευκαιρία και στους ίδιους τους Τούρκους πως η κύρια δύναμη η οποία θα απελευθερώσει την Ράκκα είναι εκείνη που αυτή τη στιγμή βρίσκεται στην διαδικασία περικύκλωσης της πόλης, δηλαδή οι Κούρδοι και οι Άραβες σύμμαχοί τους. Πολιτική η οποία πρόκειται να ανακοινωθεί το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα αφού οι ΗΠΑ ανέμεναν την διεξαγωγή του τουρκικού δημοψηφίσματος πριν λάβουν επίσημη θέση στο θέμα. (2) Σε στρατιωτικό επίπεδο, οι ΗΠΑ μεταφέρουν μονάδες ειδικών επιχειρήσεων μέσα στις κουρδικές περιοχές και εδώ και λίγες ημέρες κατά μήκος των συνόρων με την Τουρκία, όπου τα τεθωρακισμένα τους με υψωμένες τεράστιες αστερόεσσες δηλώνουν ξεκάθαρα την προστασία που παρέχουν στις κουρδικές δυνάμεις και περιοχές απέναντι σε κάθε κίνηση των τουρκικών χερσαίων δυνάμεων. Αναφορικά με τις αεροπορικές επιδρομές οι Κούρδοι ζητάνε να ανακηρυχθεί στην περιοχή ζώνη απαγόρευσης πτήσεων κάτι το οποίο δεν έχει γίνει αλλά αναμένεται με ενδιαφέρον η επόμενη προσπάθεια της Άγκυρας να προχωρήσει σε αεροπορικές επιδρομές και η αντίδραση των ΗΠΑ αλλά και της Ρωσίας (3) Η Ρωσία από την πλευρά της φαίνεται πως ετοιμάζει πρόπλασμα του νέου συντάγματος της Συρίας το οποίο θα αναγνωρίζει την ύπαρξη του Κουρδικού παράγοντα ως συστατικού μέρους της νέας Δημοκρατίας της Συρίας, στον τίτλο της οποίας απαλείφεται ο όρος «Αραβική» -άρα αναγνωρίζει πως στην Συρία υπάρχουν και άλλες εθνοτικές-φυλετικές ομάδες, όπως οι Κούρδοι.

Με άλλα λόγια, εάν και εφόσον η Τουρκία επιμείνει στον σχεδιασμό της το πιθανότερο θα είναι να οδηγηθεί σε άμεση πολεμική αντιπαράθεση με τους Κούρδους αλλά και τους Σύριους, πέραν δηλαδή από τις δυνάμεις του ΙΚ. Δηλαδή θα επιτύχει το ακατόρθωτο… να κάνει εχθρούς στο πεδίο της μάχης όλες τις αντιμαχόμενες ομάδες ταυτοχρόνως. Επιπροσθέτως πιθανότατα θα οδηγηθεί το λιγότερο σε πλήρη διάρρηξη σε πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο των σχέσεων τόσο με την Μόσχα όσο και με την Ουάσιγκτον, με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει στο πεδίο της μάχης στην βόρεια Συρία.

Όλα αυτά λαμβάνουν χώρα ενώ η Άγκυρα εντείνει την προκλητική συμπεριφορά με την Ελλάδα, αλλά και στην Κύπρο. Το ερώτημα φυσικά για την χώρα μας και την Κύπρο είναι, εάν στην Συρία τα πράγματα χειροτερέψουν για την Άγκυρα προς τα πού θα στραφεί το καθεστώς για να εκτονώσει την αποτυχία του;

*Ο κ. Γεώργιος Φίλης είναι διδάκτωρ Γεωπολιτικής (Durham University, UK), Αναπληρωτής καθηγητής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων στο τμήμα Διεθνών Επιχειρήσεων του DEREE – The American College of Greece, καθώς και επισκέπτης καθηγητής στην Σχολή Εθνικής Άμυνας (ΣΕΘΑ) είναι μέλος του Institute of Diplomacy & Global Affairs (DEREE) και του Ινστιτούτου Αναλύσεων Ασφάλειας & Άμυνας ([email protected])

Πηγή: newsbeast.gr

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr