Ελληνικοί δίσκοι που ξεχώρισαν μέσα στο 2020

ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΚΡΑΟΥΝΑΚΗΣ – ΓΙΟΡΤΗ ΣΤΑ ΣΠΙΤΙΑ (MLK)

Για τη «Γιορτή στα σπίτια» του Κραουνάκη είχα γράψει αναλυτικά πριν τρεις μήνες: https://www.koutipandoras.gr/article/i-giorti-sta-spitia-einai-o-pio-taytosimos-diskos-me-enan-dimioyrgo-poy-synehizei-na-dinei. Ο καλύτερος δίσκος των τελευταίων ετών για τον συνθέτη με τραγούδια, όλα ένα κι ένα κυριολεκτικά, που διεκδικούν ήδη τη θέση τους δίπλα στο μεγάλο κραουνακικό ρεπερτόριο του παρελθόντος, ερμηνευμένα από τα παιδιά της Σπείρας, αλλά και τους Μανώλη Μητσιά, Ελένη Βιτάλη, Φοίβο Δεληβοριά. Η «Γιορτή στα σπίτια» μαζί με την «Εποχή του θερισμού» και το «Αυτό που θέλεις στη ζωή το καταφέρνεις» είναι κατά τη γνώμη μου οι τρεις καλύτεροι δίσκοι της χρονιάς που μας αποχαιρετά. Ακολουθούν όλοι οι άλλοι στο παρόν συγκεντρωτικό άρθρο χωρίς σειρά και νούμερα αξιολόγησης.  

ΝΑΤΑΣΣΑ ΜΠΟΦΙΛΙΟΥ/ ΘΕΜΗΣ ΚΑΡΑΜΟΥΡΑΤΙΔΗΣ/ ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΣ – Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΘΕΡΙΣΜΟΥ (COBALT)

Η απουσία λαϊκότροπων στοιχείων, ο φροντισμένος ποπ ήχος και ένα ανθρωποκεντρικό συγκινητικό στιχουργικό concept είναι τα στοιχεία του δίσκου της Νατάσσας Μποφίλιου πάντα σε μουσική Θέμη Καραμουρατίδη και σε στίχους Γεράσιμου Ευαγγελάτου.  Δεν ξέρω αν οι φαν της Μποφίλιου εκτίμησαν το εν λόγω άλμπουμ όσο τα προηγούμενα της, εγώ πάντως διέκρινα πως είναι η πιο γνήσια μέχρι σήμερα καλλιτεχνική της πρόταση, απ’ όλες τις απόψεις: Ερμηνευτικά από την ίδια και μουσικά, στιχουργικά και ενορχηστρωτικά από τους σταθερούς συνεργάτες της. 

ΓΙΩΤΑ ΝΕΓΚΑ/ ΝΙΚΟΣ ΜΕΡΤΖΑΝΟΣ / ΝΙΚΟΣ ΜΩΡΑΪΤΗΣ – ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΘΕΛΕΙΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΤΟ ΚΑΤΑΦΕΡΝΕΙΣ (PANIK OXYGEN)

Ευτυχής η σύμπραξη της ερμηνεύτριας Γιώτας Νέγκα με τον συνθέτη Νίκο Μερτζάνο και τον στιχουργό Νίκο Μωραΐτη: Δέκα τραγούδια που τα είχα ξεχωρίσει απ’ την πρώτη στιγμή της έκδοσης τους, αν δεν ήταν τόσο άτυχα, ώστε να συμπέσουν με την έναρξη ακριβώς της πανδημίας στη χώρα μας. Ουδέν πρόβλημα στην ουσία, αφού τα τραγούδια υπάρχουν και ταξιδεύουν ήδη από το διαδίκτυο. Η Νέγκα είναι αυτή που είναι, μία μεγάλη ερμηνεύτρια, το εντυπωσιακό είναι όμως πως προσάρμοσαν τη γραφή τους στη φωνή και στην περσόνα της, ο έμπειρος Μωραΐτης και κυρίως ο πιο ποπ Μερτζάνος. Μου άρεσαν, ειλικρινά, όλα τα τραγούδια και αν θα έπρεπε να σταχυολογήσω μερικά, έξω από σειρές αξιολόγησης, αυτά θα ήταν το εναρκτήριο «Βρες μου έναν άλλο», το «Κάτι απογεύματα», η «Πανοπλία», οι «Κυνηγημένοι» και το «Σε λάθος μάτια». 

ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΟΥΤΣΑΤΣΟΥ – ΑΠ’ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΚΙ ΑΠ’ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ (ΜΙΚΡΟΣ ΗΡΩΣ)

Το άλμπουμ της Αναστασίας Μουτσάτσου είναι και η πρώτη ολοκληρωμένη εργασία της στιχουργού Ουρανίας Πατέλλη, που φαίνεται να έχει διαμορφώσει μία ολότελα προσωπική άμεση φωνή μέσα στο ελληνικό τραγούδι. Στα εννέα κομμάτια πετυχαίνεται η ένωση παλαιότερων με νεότερους συνθέτες και τραγουδοποιούς: Ν. Ξυδάκης, Γ. Καζαντζής, Γ. Ανδρέου, Λ. Μαχαιρίτσας, Π. Θαλασσινός και Θ. Καραμουρατίδης, Α. Ρίζος, Α. Εμμανουηλίδης, Ε. Μητρίτσα. Όμορφες ρυθμικές μπαλάντες, ζεϊμπέκικα, λαϊκότροπα, ποπ και ροκ στοιχεία συντελούν στη δημιουργία ενός υλικού που ενώ προέρχεται από διαφορετικούς ετερόκλητους συνθέτες, μοιάζει να έχει ταυτότητα και ομοιογένεια, έτσι όπως αποδίδεται εξαιρετικά από τη στιχουργό και από την ερμηνεύτρια του. Είχε πολλά χρόνια να εμφανιστεί με νέα δουλειά η Μουτσάτσου, ως φαίνεται όμως το πρόσεξε πολύ το επόμενο βήμα της. 

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΚΑΒΟΥ – ΑΝΘΡΩΠΟΙ (FISHBOWL MUSIC TANK)

Πολύ μου αρέσει η Θεσσαλονικιά Κατερίνα Μακαβού, ως τραγουδοποιός κυρίως, αφού κουβαλάει όλο αυτό το κλίμα των μοναχικών τροβαδούρων από τα sixties – seventies ως την εποχή μας. Στα νέα τραγούδια της, που υπογράφει η ίδια, αλλά και οι Ν. Ξαρχάκος, Θ. Dzingovic, Γ. Ευθυμιάδης, μπορεί ν’ ασχολείται από τη σημασία της καθημερινότητας στις ζωές των ανθρώπων μέχρι τους απόκληρους της κοινωνίας, πάντα με ευαισθησία και με κινητήριες δυνάμεις τη folk μπαλάντα, τη jazz, τα blues, το tango και τους Γάλλους μινιμαλιστές. Και όπως είχε συμβεί και με τον πρώτο της δίσκο, έτσι κι εδώ υπάρχει ένα κομμάτι, «Ο δρόμος» σε στίχους δικούς της και σε μουσική του Γιάννη Ευθυμιάδη, που βάζει τα γυαλιά σε πολλούς συναδέλφους της ακόμη και από την ανεξάρτητη ηλεκτρική σκηνή. 

IRINI QN – ΧΩΡΙΣ ΤΟ ΤΟΞΟ ΣΤΗΝ ΑΡΕΝΑ (ΜΕΤΡΟΝΟΜΟΣ)

Για την Irini Qn είχε μιλήσει δημόσια με τα καλύτερα λόγια η Λένα Πλάτωνος πολλά χρόνια πριν, τότε που η νέα τραγουδοποιός δεν ήξερε ούτε η ίδια – υποθέτω – αν θα έκανε ποτέ δίσκο. Τώρα που το παρθενικό της «Χωρίς το τόξο στην αρένα» κυκλοφόρησε, δικαίωσε τόσο την Πλάτωνος, όσο και όλους όσοι βλέπουν στην περίπτωση της τη φυσική συνέχεια των πιο σημαντικών γυναικών τραγουδοποιών μας, από την Αρλέτα και την Αφροδίτη Μάνου των eighties μέχρι τη Μελίνα Τανάγρη, τη Μαρία Βουμβάκη και, φυσικά, την Πλάτωνος. Ένα εγκεφαλικό ποπ άλμπουμ με περίτεχνες μελωδίες και υψηλού επιπέδου στίχους, ασυνήθιστο για την εγχώρια «mainstream» δισκογραφία. 

ΝΑΣΟΣ ΜΑΤΡΑΚΑΣ – ΑΓΟΡΑΙΟ (ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ ΗΧΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ)

Ο τραγουδοποιός Νάσος Ματράκας με το «Αγοραίο» του προτείνει έντεκα καλόγουστα τραγούδια με κύριες επιρροές τους την ηλεκτρική μπαλάντα, το ρεμπέτικο, αλλά και το λαϊκότροπο αμιγώς ελληνικό τραγούδι. Κι εκεί που λες ότι αυτός ο δίσκος θα έπρεπε να έχει βγει τουλάχιστον μια εικοσαετία πριν, σκάνε το πανέμορφο «Δελφινάκι του Ευρίπου (Το αλητάκι)», η μελοποίηση του στη «Φραγκίσκα» του Διονυσίου Σολωμού, που δεν έχει ίχνος μεγαλοϊδεατισμού, καθώς και η «Αρρώστια», που μας υπενθυμίζει πως άλλη είναι η πραγματική διαπλανητική πανδημία, για να παραδεχτούμε πόσο μέσα στην εποχή του είναι η δουλειά στο σύνολο της και πως μάλλον κυκλοφόρησε στο κατάλληλο timing. Συμμετέχει ως στιχουργός και ως πιανίστας ο Γιάννης Bach Σπυρόπουλος.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΓΙΑΛΙΚΟΣ/ ΗΛΙΑΣ ΜΑΣΤΟΡΗΣ – ΑΥΛΑΙΑ (ΜΕΤΡΟΝΟΜΟΣ)

Ο νέος δίσκος του παραγωγικού συνθέτη Γιώργου Καγιαλίκου περιέχει έντεκα τραγούδια εξ ολοκλήρου σε στίχους του Ηλία Μάστορη και σε ενορχηστρώσεις του Κώστα Παρίση. Ο Καγιαλίκος είναι εξαιρετικός μελωδός – το’χουμε ξαναπεί – εδώ όμως καταφέρνει να ξεχωρίσει από τις προηγούμενες πιο συμβατικές, αμιγώς «έντεχνες» δουλειές του, μέσω των ηλεκτρικών ηχητικών αναζητήσεων του. Όλοι οι τραγουδιστές που κλήθηκαν να ερμηνεύσουν τα τραγούδια είναι πολύ καλοί, με εντυπωσίασε όμως το πώς κατάφερε να κάνει τον Μπάμπη Στόκα και τον Νίκο Ανδρουλάκη να ακούγονται σαν…άλλοι, πιο χαμηλότονοι και εσωστρεφείς. Μεγάλες στιγμές η «Πέτρινη σιωπή» με τον Στόκα, η «Μαριλού» με την Ελένη Τζαγκαράκη (ίσως το καλύτερο τραγούδι του άλμπουμ)  και το «Όσες σιωπές χαράμισα», ένα ηλεκτρικό βαρύ ζεϊμπέκικο α λα Ξαρχάκος/ «Ρεμπέτικο» με την Ευτυχία Μητρίτσα. Καλωσορίζουμε τον στιχουργό Ηλία Μάστορη ως έναν απ’ τους καλύτερους ριμαδόρους στο σύγχρονο ελληνικό τραγούδι. 

THE CLIXETS – ADD SILENCE (ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ)

Το συγκρότημα των Clixets, βασικά το ντουέτο των αδερφών Andy & Paris Valadakis, μου είχε αρέσει από το ντεμπούτο αγγλόφωνο άλμπουμ τους. Δεν ξέρω αν στοχεύουν στη μεγάλη καριέρα, στην καθιέρωση και όλα αυτά, που απασχολούν κάθε καλλιτέχνη, το υλικό τους όμως, που φέρει επιρροές από τα μεγάλα ξένα pub-rock συγκροτήματα του παρελθόντος, φανερώνει πως κάνουν ότι θέλουν και ότι έχουν μες το κεφάλι τους έξω από τάσεις, μόδες ή ρεύματα. Είναι κι αυτό ένας λόγος για να τους ξεχωρίσει κανείς, συμπεριλαμβανομένων κάποιων πραγματικά όμορφων συνθέσεων τους, σαν το «Accomplished» και το «Add silence».

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΛΛΙΑΣ – ΖΩΗ ΜΟΥ ΔΕΝ ΣΕ ΞΕΧΑΣΑ (ΜΕΤΡΟΝΟΜΟΣ)

Η έκδοση των εφτά τραγουδιών του Καλύμνιου συνθέτη Γιάννη Κουλλιά σηματοδοτεί την επιστροφή στη δισκογραφία της αδερφής του, ερμηνεύτριας Καίτης Κουλλιά, που μοιράζεται το δίσκο με τον Στέργιο Παρίζα. Αν εξαιρέσεις τα πιο λαϊκότροπα στοιχεία, κυρίως με τα δύο τραγούδια που αποτελούν την συνθετική και στιχουργική συμμετοχή του Παρίζα, το όλο υλικό αναδίνει μία ηδύτητα, ακόμη και μία αθωότητα, που φανερώνει πόσο, όταν ένας δημιουργός λειτουργεί εκτός συστήματος, οδηγείται σε συνθέσεις – μικρά έργα τέχνης και όχι σε επικαιρικές τάσεις, επιταγές κλπ. Μου άρεσαν ιδιαιτέρως το «Μυστήριο τρένο η ζωή» με το χρώμα μιας bossa nova, οι «Λευκές διαδρομές» των Γ. Κουλλιά – Σ. Παρίζα και το «Ότι αξίζει να φανεί». 

ΜΑΝΟΣ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΩΤΗΣ – ΜΟΛΥΒΕΝΙΑ ΤΡΕΝΑ (ΜΕΤΡΟΝΟΜΟΣ)

Με το εναρκτήριο track, τον «Χαρταετό», ο τραγουδοποιός Μάνος Μοναστηριώτης, που μας προτείνει τα δώδεκα τραγούδια του, φανερώνει τις επιρροές του από προκατόχους του, σαν τον Δημήτρη Μητσοτάκη με τους Ενδελέχεια. Στη συνέχεια, υπάρχει διάχυτο ένα rock feeling, που ενισχύεται από την ερμηνεία του, η οποία είναι ψυχωμένη δίχως όμως ιδιαίτερη φωνητική καλλιέπεια – δε νομίζω δηλαδή πως ο Μοναστηριώτης ενδιαφερόταν και γι’ αυτό. Περισσότερο ήθελε ν’ αφηγηθεί τραγούδια με πυκνά στιχουργικά νοήματα και εικόνες, σαν το «Άσπρη κρέμα», το «Κρυφτό» που μοιράζεται ερμηνευτικά με την Δέσποινα Ραφαήλ και τις «Μνήμες». Αν ξεχάσεις ότι ακούς ένα υλικό, όμορφα ενορχηστρωμένο από τον Κώστα Παρίση, έχεις την αίσθηση πως ο δημιουργός στέκεται απέναντι σου με την κιθάρα του και σου παίζει τα τραγούδια του, μέρος μιας ολοζώντανης συνομιλίας του με το κοινό. Αυτή η σπάνια αμεσότητα είναι για μένα και το πιο σημαντικό στοιχείο της δουλειάς του.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΝΤΙΝΟΥ – ΕΠΙΘΥΜΙΑ (ΜΕΤΡΟΝΟΜΟΣ)

Την καλή ερμηνεύτρια Κατερίνα Ντίνου τη θυμάμαι από την επανεκτέλεση της στο «Σ’ αναζητώ» του Γιάννη Σπανού που’χε σφραγίσει η αείμνηστη Μαρία Δημητριάδη. Ομολογώ πως αγνοούσα την ενασχόληση της με το λαϊκό τραγούδι, τα εφτά τωρινά τραγούδια όμως δικαιολογούν στο έπακρο το δρόμο που πήρε. Είχε την τύχη εν προκειμένω να συνεργαστεί με τον λαϊκό συνθέτη και μπουζουξή Βαγγέλη Μαχαίρα και με τον μάστορα του στίχου Δημήτρη Λέντζο. Μη φανταστεί κανείς πως η «Επιθυμία» περιέχει «Τραγούδια μόνο λαϊκά», όπως δηλαδή τιτλοφορείται ένα κομμάτι – από τα καλύτερα στο σύνολο της δουλειάς. Υπάρχουν και όμορφες μπαλάντες, σαν το «Κάθε Σαββάτο», που κλείνει το μάτι στον Μάνο Λοΐζο, και η εξόδιος «Κλεψύδρα» στο μεταίχμιο ακριβώς «έντεχνου» και λαϊκού τραγουδιού. 

ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ/ ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΚΟΡΚΟΛΗΣ/ ΣΟΦΙΑ ΜΑΝΟΥΣΑΚΗ – ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ/ ΕΠΙΦΑΝΙΑ/ ΜΠΑΛΑΝΤΑ ΤΟΥ ΜΑΟΥΤΧΑΟΥΖΕΝ ΓΙΑ ΠΙΑΝΟ-ΦΩΝΗ (PANIK OXYGEN)

Άφησα για το τέλος αυτή τη δισκογραφική έκδοση, καθώς δεν απαρτίζεται από πρωτότυπο υλικό, αλλά από την ενορχηστρωτική και ερμηνευτική άποψη του πανίστα και συνθέτη Στέφανου Κορκολή και της ερμηνεύτριας Σοφίας Μανουσάκη πάνω σε τρία από τα σημαντικότερα έργα του Μίκη Θεοδωράκη. Θεωρώ καλό να απασχολεί τη σύγχρονη δισκογραφία ο Θεοδωράκης, γιατί επίσης καλό είναι να διατηρείται η ιστορική μνήμη σε πολύ ύποπτους καιρούς, πόσο μάλλον όταν αποδίδεται αριστουργηματικά, ακόμη και σε ζωντανή ηχογράφηση, από έναν σημαντικό ομότεχνό του με τη νέα και ήδη καθιερωμένη, λόγω ρεπερτορίου, μούσα του.  

* Στο άρθρο περιλαμβάνονται δίσκοι που κυκλοφόρησαν ως φυσικά προϊόντα και όχι ως digital albums. Επίσης, δεν περιλαμβάνονται δίσκοι, που ενώ μπορεί και να συνεντευξιάστηκα με τους δημιουργούς τους, το υλικό τους δεν έφτασε ποτέ στα χέρια μου. Εξηγούμαι για να μην απολογούμαι.