Έκθεση-κόλαφος της Διεθνούς Αμνηστίας: Ελλάδα, σύνορο ελπίδας και φόβου

Να θέσουν αμέσως τέρμα στην πρακτική των απωθήσεων (συλλογικών απελάσεων) στο Αιγαίο και στα χερσαία σύνορα με την Τουρκία καλεί τις ελληνικές αρχές η Διεθνής Αμνηστία, σε μία έκθεση-κόλαφο για τις απωθήσεις μεταναστών και προσφύγων στα σύνορα της Ευρώπης, με το χαρακτηριστικό τίτλο «Ελλάδα: Σύνορο Ελπίδας και Φόβου».

Όπως σημειώνεται στην έκθεση, οι απωθήσεις που συνίστανται στην απέλαση ομάδας ανθρώπων χωρίς να εξεταστούν οι ατομικές περιστάσεις του κάθε προσώπου χωριστά αποτελούν συλλογικές απελάσεις, οι οποίες απαγορεύονται ρητά από το ελληνικό δίκαιο, το δίκαιο της ΕΕ και το διεθνές δίκαιο. Οι απωθήσεις μπορούν να έχουν ως αποτέλεσμα να στερηθούν οι πρόσφυγες την ευκαιρία να ζητήσουν άσυλο, όμως η προστασία από τη συλλογική απέλαση ισχύει για όλους, περιλαμβανομένων των παράτυπων μεταναστών. Η Ελλάδα είναι επομένως υποχρεωμένη να εξετάζει την κατάσταση του κάθε προσώπου που φτάνει στην επικράτειά της και να του παρέχει το δικαίωμα να αμφισβητήσει τυχόν απόφαση απέλασης.

Στην έκθεση γίνεται ακόμα αναφορά στην αποκάλυψη του Hot Doc για τη δήλωση του πρώην αρχηγού της αστυνομίας, Νίκου Παπαγιαννόπουλου «Πρέπει να τους κάνουμε [των μεταναστών] τον βίο αβίωτο» και καταγράφονται μαρτυρίες και περιστατικά μαζικών απωθήσεων στα χερσαία σύνορα της χώρας, στη θάλασσα, καθώς και περιστατικά κακομεταχείρισης και άλλων μορφών κακοποίησης.

Η Διεθνής Αμνηστία καταγγέλλει ακόμα τις ελληνικές αρχές ότι η αντίδρασή τους στις καταγγελίες για απωθήσεις, έχει κυμανθεί μεταξύ πλήρους άρνησης και ισχυρισμών ότι τα όργανα απλώς «αποτρέπουν» σκάφη που μεταφέρουν πρόσφυγες και μετανάστες ή ότι οι παραβιάσεις αυτού του είδους, αν συμβαίνουν καν, ήταν απλώς «μεμονωμένα περιστατικά».

Τέλος, η Διεθνής Αμνηστία ζητά από τις ελληνικές αρχές:

Να θέσουν αμέσως τέρμα στην πρακτική των απωθήσεων (συλλογικών απελάσεων) στο Αιγαίο και στα χερσαία σύνορα με την Τουρκία.

Να διασφαλίσουν ότι όλοι όσοι εντοπίζονται στο Αιγαίο ή συλλαμβάνονται κατά μήκος των χερσαίων συνόρων με την Τουρκία έχουν πρόσβαση σε εξατομικευμένες διαδικασίες για να επιδιώξουν διεθνή προστασία ή να εγείρουν άλλες ανάγκες προστασίας.

Να διασφαλίσουν ότι όλοι όσοι εντοπίζονται στο Αιγαίο ή συλλαμβάνονται κατά μήκος των χερσαίων συνόρων με την Τουρκία έχουν πρόσβαση σε αποτελεσματικό ένδικο μέσο εναντίον οποιασδήποτε τυχόν απόφασης απέλασης.

Να διενεργήσουν έγκαιρες, αποτελεσματικές, ανεξάρτητες και αμερόληπτες έρευνες για όλες τις καταγγελίες απωθήσεων και κακομεταχείρισης στα χερσαία σύνορα της Ελλάδας με την Τουρκία και στο Αιγαίο.

Να διασφαλίσουν ότι στους μετανάστες και τους πρόσφυγες που επιβιώνουν από επιχειρήσεις απώθησης ή από κακομεταχείριση χορηγείται προσωρινό νόμιμο καθεστώς, εκτός αν κάποιο ευνοϊκότερο τους είναι διαθέσιμο, ώστε να τους επιτραπεί να δώσουν συνέχεια στις καταγγελίες τους και να επιδιώξουν αποκατάσταση για τη βλάβη που έχουν υποστεί.