Εκατομμύρια ευρώ στα ελληνικά κόμματα εν μέσω μνημονίου

Ιλιγγιώδη είναι τα ποσά που αφορούν τη χρηματοδότηση των κομμάτων από τον κρατικό προϋπολογισμό. Στην Ελλάδα του μνημονίου, της μείωσης μισθών και της αυστηρής λιτότητας, οι πριμοδοτήσεις των πολιτικών εκπροσώπων του ελληνικού λαού δείχνουν ανεπηρέαστες από την υφιστάμενη οικονομική κατάσταση δεδομένου ότι το 2011 έφτασαν τα 54 εκ. ευρώ, αυξημένα σε σχέση με τα 48 εκ. ευρώ του 2010.

Ο Χριστόφορος Βερναρδάκης, επίκουρος καθηγητής πολιτικών επιστημών στο ΑΠΘ, δήλωσε στο Κουτί της Πανδώρας: ‘’Η κρατική χρηματοδότηση των κομμάτων προβλέφθηκε στο σύνταγμα του 1975 και όλη η λογική του νομοθέτη ήταν ότι η κρατική χρηματοδότηση είναι απαραίτητη για την αυτονομία των κομμάτων από τα οικονομικά συμφέροντα και από τα ιδιωτικά οικονομικά συμφέροντα. Στην πράξη όμως, η κρατική χρηματοδότηση λειτούργησε τελείως αντίστροφα. Γιατί; Διότι ενώ οι αρχικοί νόμοι της κρατικής χρηματοδότησης προέβλεπαν την χρηματοδότηση των εκλογικών δαπανών των κομμάτων, με την πάροδο των χρόνων, οι αναθεωρήσεις που έγιναν, με τελευταία την αναθεώρηση του 2002, προέβλεπαν πια την κάλυψη των λειτουργικών δαπανών των κομμάτων. Και αυτή είναι μια τεράστια αλλαγή στην δομή της κρατικής χρηματοδότησης και στο ύψος της κρατικής χρηματοδότησης. Δηλαδή είναι άλλο πράγμα να λες, να προβλέπεις ας πούμε ότι ενισχύω τα κόμματα κάθε φορά που υπάρχει μια εκλογική αναμέτρηση και είναι άλλο πράγμα να δεσμεύεσαι για την λειτουργική κάλυψη των αναγκών των κομμάτων’’.

Το συνολικό ποσό που μοιράστηκε στους πολιτικούς σχηματισμούς από το 2001 έως το 2011 ανέρχεται στα 655 εκ. ευρώ περίπου. Με βάση τα στοιχεία που είχε παρουσιάσει ο υπουργός Εσωτερικών Τάσος Γιαννίτσης, για την περίοδο 2000-2011 τα κόμματα της βουλής έλαβαν 41-85 εκατ. ευρώ το χρόνο ανάλογα και με τις εκλογικές αναμετρήσεις ενώ η κομματική δανειοδότηση από τις τράπεζες ανέρχεται στα 245 εκατ. ευρώ.

Το χρονικό της χρηματοδότησης στη δεκαετία του ευρώ

Το 2001 δαπανήθηκαν 44 εκ. ευρώ για την ενίσχυση των κομμάτων, ενώ το 2002 το τελικό ποσό έφτασε περίπου τα 41,5 εκ. ευρώ περίπου. Το 2003 το ποσό που έλαβαν τα κόμματα έφτασε στα 43,5 εκ. ευρώ και το 2004, χρονιά βουλευτικών εκλογών και ευρωεκλογών, τα ποσά που εισέπραξαν οι κομματικοί σχηματισμοί ήταν 46,4 εκ. ευρώ, χωρίς να συνυπολογιστεί και η έκτακτη χρηματοδότηση των κομμάτων για τις εκλογές, που έφτασε τα 14,5 εκ. ευρώ. Το ποσό έφτασε αθροιστικά τα 60,9 εκ. ευρώ.

Το 2005 τα χρήματα που εκταμιεύθηκαν από τα ταμεία του κράτους ήταν 48,9 εκ. ευρώ και το 2006 η χρηματοδότηση ξεπέρασε τα 52 εκ. ευρώ. Το 2007 η τακτική επιχορήγηση των κομμάτων έφθασε τα 55 εκ. ευρώ και η έκτακτη τα 10,8 εκ. ευρώ (λόγω των εκλογών), άρα 65,8 εκ. ευρώ. Το 2008 η χρηματοδότηση ήταν 62 εκ. ευρώ ενώ το 2009 έφτασε τα 85,1 εκ. ευρώ. Το 2010, τα κόμματα της Βουλής εισέπραξαν περίπου 48,8 εκατομμύρια και το 2011 τα πολιτικά κόμματα έλαβαν 54 εκατομμύρια.

Σημειωτέον ότι το ποσό της εκλογικής χρηματοδότησης που λαμβάνουν τα πολιτικά κόμματα ανέρχεται σε 0,22% επί των τακτικών εσόδων του ετήσιου κρατικού προϋπολογισμού και το ακριβές ύψος προσδιορίζεται από τον υπουργό Εσωτερικών μετά από την σχετική γνώμη που διατυπώνει η διακομματική επιτροπή. Σε προεκλογικές περιόδους τα ελληνικά κόμματα δικαιούνται και έκτακτες επιχορηγήσεις.

Ο κ. Βερναρδάκης, μεταξύ άλλων δήλωσε: ‘’Αν παρατηρήσει κανείς τους ισολογισμούς των κομμάτων από τα μέσα της δεκαετίας του 90, η συμμετοχή των οργανωμένων μελών, δηλαδή της οργανωμένης κομματικής βάσης, είναι σχεδόν μηδενική. Βεβαίως, έχουμε ένα ποσοστό κατά καιρούς 5%, 6% κλπ., αλλά το μέσο ποσοστό όλης αυτής της 15ετίας είναι ελάχιστο. Αυτό σημαίνει ότι τα κόμματα δεν είναι κόμματα των μελών τους αλλά είναι κόμματα, ως προς την χρηματοδότηση, του κράτους.’’

Όσον αφορά την κομματική δανειοδότηση από τις ελληνικές τράπεζες, ο κ. Βερναρδάκης τόνισε ότι, ‘’αυτή την στιγμή υπάρχουν κόμματα τα οποία έχουν υποθηκεύσει μέχρι την χρηματοδότηση του 2016, του 2017, του 2018 και με βάση αυτή την υποθήκευση της κρατικής χρηματοδότησης έχουν πάρει χρήματα το 2008, το 2009, το 2010. Δηλαδή 7-8 χρόνια πριν. Το ερώτημα είναι π.χ., ποιός ξέρει πόσο θα είναι το ποσοστό του ΠΑΣΟΚ ή της Νέας Δημοκρατίας το 2016; Ποιος μπορεί να το προβλέψει με ασφάλεια; Άρα εδώ τίθεται ένα ζήτημα κατάργησης στην ουσία του νόμου περί αναλογικότητας, διότι προεξοφλεί ότι το ΠΑΣΟΚ, η Νέα Δημοκρατία, το 2015 ή το 2017, θα έχουν ποσοστό αντίστοιχο με αυτό που είχαν στα μέσα της δεκαετίας του 90 ή στα μέσα της δεκαετίας του 2000. Το οποίο είναι βεβαίως δε μπορεί κανείς να το ορίζει προεκλογικά. Αποτελεί μια μείωση της δημοκρατικής αρχής, του δημοκρατικού πολιτεύματος αυτό το πράγμα.

Κομματική χρηματοδότηση ανά κάτοικο στην Ε.Ε.

Στη Γερμανία κάθε κάτοικος επιβαρύνεται με 1,6 ευρώ για να χρηματοδοτήσει τις δραστηριότητες των κομμάτων και στη Γαλλία ο Γάλλος πολίτης δαπανά 1,1 ευρώ.
Στο Λουξεμβούργο το ποσό που αντιστοιχεί στην κρατική χρηματοδότηση των κομμάτων ανά κάτοικο ανέρχεται στα 19,3 ευρώ, στη Νορβηγία 7,8 ευρώ και στη Φινλανδία 5,7 ευρώ. Ο δείκτης κρατικής χρηματοδότησης ανά κάτοικο στη Ελλάδα αγγίζει τα 4,52 ευρώ όταν σε αντίστοιχες πληθυσμιακά χώρες με τη δική μας, τα ποσά που καλείται να πληρώσει ο κάτοικος είναι σαφώς χαμηλότερα: Ο Ούγγρος πληρώνει 1,8 ευρώ, ο Βέλγος πληρώνει 1,5 ευρώ ενώ ο Πορτογάλος δαπανά 0,8 ευρώ για τη χρηματοδότηση των κομμάτων στη χώρα του.