Δύο μέλη του «Ξεσπιτόγατου» μιλούν για την «τρέλα» στα ενοίκια πριν το μεγάλο «Ξεσπιτοπάρτι»

Με το σύνθημα «Ξεσπιτόγατοι όλου του κόσμου νιαουρίστε!» ο Ξεσπιτόγατος καλεί την Παρασκευή (24/06) στην πλατεία Αυδή στο Μεταξουργείο.

Με αφορμή το Ξεσπιτοparty της Παρασκευής (24/06) ο δημοσιογράφος από το Κουτί της Πανδώρας Γιώργος Μπαϊράμογλου, συνομίλησε με δύο από τις δημιουργούς της ομάδας, η οποία φτιάχτηκε για να φιλοξενήσει ιστορίες «για την τρέλα και την παράνοια που επικρατεί γύρω από την αναζήτηση στέγης», τη Νιόβη Κωνσταντακοπούλου και τη Χάρις Τριανταφυλλίδου.

Πότε γεννήθηκε ο Ξεσπιτόγατος;

Χάρις Τριανταφυλλίδου: Η ιδέα γεννήθηκε πέρυσι, περίπου τέτοια εποχή, όταν σε μια παρέα φίλων συζητάγαμε για τις εξωφρενικές τιμές ενοικίων, τη δυσκολία αρχικά να βρει κανείς σπίτι και έπειτα να το συντηρήσει. Μας φαινόταν παράλογο να δίνεις το 30% του μισθού σου για να πληρώσεις το νοίκι – χωρίς τα έξοδα για ρεύμα και θέρμανση. Και με τα ελάχιστα λεφτά που σου μένουν να πας στο σούπερ μάρκετ για να έχεις να φας. Εκεί, σε αυτό το τραπέζι που μοιραζόμασταν τις εμπειρίες μας από την αναζήτηση κατοικίας στην Αθήνα είχαμε σκεφτεί για πρώτη φορά ότι θα είχε ενδιαφέρον να ακούσουμε και ιστορίες άλλων. 

Τελικά τον Ξεσπιτόγατο τον δημιουργήσαμε τον περασμένο Νοέμβριο. Εκεί ο κόσμος  μοιράζεται αγγελίες για ημιυπόγεια 35τμ που νοικιάζονται στην τιμή των 350€ αλλά και διαμερίσματα που διαφημίζονται ως ιδανικά για φοιτητές στην τιμή των 800€ το μήνα. Από τις αγαπημένες μας αγγελίες είναι μια για ένα γκρεμισμένο σπίτι χωρίς οροφή με «απεριόριστη θέα» το οποίο νοικιαζόταν στην τιμή των 100€ και την επισήμανση ότι χρήζει ανακαίνισης. 

Η ομάδα έχει πάνω από 6500 μέλη. Οι αναρτήσεις, τα σχόλια και οι συζητήσεις γύρω από την στεγαστική κρίση είναι γεμάτες σαρκασμό και χιούμορ. Η στεγαστική κρίση είναι για γέλια;  

Νιόβη Κωνσταντακοπούλου:  Για εμάς το χιούμορ είναι ένα εργαλείο. Είναι ένας τρόπος αν όχι υπέρβασης, τότε έστω εξομάλυνσης των πολύ αρνητικών συνεπειών που έχει η κατάσταση που επικρατεί στον τομέα της κατοικίας – και όχι μόνο.  Σύμφωνα με έρευνα της Prorata που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στην Εφημερίδα των Συντακτών τα κυρίαρχα στην ελληνική κοινωνία συναισθήματα είναι η απογοήτευση, ο θυμός και η απελπισία. Μπορούμε μάλλον όλοι να καταλάβουμε γιατί ο κόσμος αισθάνεται έτσι. Μετά από μια δεκαετία κρίσης και μνημονίων, η πανδημία και η ακρίβεια έχουν εξουθενώσει τους ανθρώπους. Πιστεύουμε όμως ότι δεν πρέπει να παραιτηθούμε από την διεκδίκηση μιας καλύτερης ζωής και μιας πιο δίκαιης οργάνωσης όχι μόνο του τομέα της κατοικίας αλλά της κοινωνίας συνολικά. 

Ο Ξεσπιτόγατος είναι ένας χώρος όπου ο κόσμος – με μπόλικη δόση χιούμορ και σαρκασμό – μοιράζεται μια εμπειρία ή για να το πούμε αλλιώς – τον πόνο του. Είναι όμως και κάτι ακόμα: είναι ένα είδος ψηφιακής κοινότητας όπου τα πάνω από 6000 μέλη της, συμφωνούν πως ο τρόπος με τον οποίο είναι οργανωμένη η αγορά κατοικίας δεν είναι ικανοποιητικός. Είναι μη κανονικός – είναι μη επιθυμητός και αδυνατεί να εξασφαλίσει την πρόσβαση του κόσμου σε αξιοπρεπή και οικονομικά προσιτή κατοικία – το οποίο δε πρέπει να ξεχνάμε είναι και αυτό θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα. 

Καταλαβαίνω ότι θέλετε ο Ξεσπιτόγατος να εξελιχθεί και να γίνει κάτι παραπάνω από ένας χώρος διαμερισμού εμπειριών και ενημέρωσης γύρω από το ζήτημα της κατοικίας

Νιόβη Κωνσταντακοπούλου: Πριν από λίγες μέρες δημοσιεύθηκαν τα στοιχεία της Eurostat τα οποία δείχνουν ότι ένας στους τρεις ανθρώπους στη χώρα μας δαπανά τουλάχιστον 40% του διαθέσιμου εισοδήματός του για τη στέγη.  Το 33.3% του πληθυσμούς της χώρας επιβαρύνεται υπερβολικά από το στεγαστικό κόστος – αυτό μας εξασφάλισε την ευρωπαϊκή πρωτιά . Στη Βουλγαρία και η Δανία που βρίσκονται στη δεύτερη και τρίτη θέση της κατάταξης όπου αντιμετωπίζει υπερβολική επιβάρυνση  περίπου το 14% του πληθυσμού. Καταλαβαίνουμε δηλαδή ότι τα πράγματα είναι πάρα πολύ σοβαρά.  

Την ίδια στιγμή έχουμε επιτυχημένα παραδείγματα κινημάτων στέγης από το εξωτερικό, τα οποία αξίζει να μελετήσει κανείς: Στο Βερολίνο ένα πολύμορφο κίνημα για την κατοικία κατάφερε συγκεντρώνοντας 350.000 υπογραφές να επιβάλλει τη διεξεγαγωγή δημοψηφίσματος με αίτημα την απαλλοτρίωση της ακίνητης περιουσίας των μεγάλων ομίλων που αγόρασαν το οικιστικό απόθεμα της πόλης του Βερολίνου, όταν αυτό ιδιωτικοποιήθηκε πριν από κάποια χρόνια. Τον περασμένο Σεπτέμβριο το 56,2% των κατοίκων της γερμανικής πρωτεύουσας εκφράστηκαν υπέρ της απαλλοτρίωσης της ακίνητης περιουσίας ιδιωτικών κολοσσών από το κράτος με σκοπό την κοινωνικά δίκαιη οργάνωση του τομέα της κατοικίας. Στη Βαρκελώνη το κίνημα διεκδίκησε την δημοτική αρχή και κέρδισε! Έχει έκτοτε εφαρμόσει μια σειρά καινοτόμων πρακτικών αξιοποίησης κενών κτιρίων και διαμερισμάτων αλλά και περιορισμού της βραχυχρόνιας μίσθωσης που έχουν αλλάξει προς το καλύτερο τα πράγματα. Προφανώς ο Ξεσπιτόγατος δεν είναι (ακόμα) εκεί. Για εμάς όμως έχει σημασία να βλέπουμε αυτά τα παραδείγματα και να υπενθυμίζουμε στους Ξεσπιτόγατους ότι υπάρχουν νίκες και τους  δρόμους που οδηγούν εκεί θα τους ανακαλύψουμε μαζί. Το Ξεσπιτοparty της ερχόμενης Παρασκευής ελπίζουμε να αποτελέσει έναυσμα για περαιτέρω ιδέες και δράσεις. 

Τι φταίει και φτάσαμε ως εδώ; Διαβάζοντας τις αφίσες και συνθήματα στους τοίχους της Αθήνας θα μπορούσε να οδηγηθεί κανείς στο συμπέρασμα πως για όλα φταίνε οι τουρίστες και το Airbnb

Χάρις Τριανταφυλλίδου: Ο τουρισμός και η βραχυχρόνια μίσθωση είναι αδιαμφισβήτητα μια πολύ σημαντική παράμετρος. Όπως εξηγούν οι Μπαλαμπανίδης, Παπατζανή και Πέττας στη σχετική μελέτη τους η αύξηση του αριθμού ακινήτων που διατίθενται προς βραχυχρόνια μίσθωση, συνεπάγεται τη μείωση του των κατοικιών που διατίθεται προς μακροχρόνια μίσθωση. Την ίδια στιγμή η ανάγκη των μόνιμων κατοίκων για διαμερίσματα που δύναται να ενοικιάσουν σε μακροχρόνια βάση, παραμένει σταθερή ή αυξάνεται. Με αποτέλεσμα την εντεινόμενη συρρίκνωση της δυνατότητας σημαντικών τμημάτων του πληθυσμού να καλύψει τις στεγαστικές του ανάγκες. 

Παρόλα αυτά, δεν φταίει για όλα το airbnb, δυστυχώς τα πράγματα είναι πολλαπλώς πιο σύνθετα. Στη χώρα μας η στεγαστική πολιτική δεν αναπτύχθηκε ποτέ συστηματικά ως αποστολή του κράτους προς εξασφάλιση της κοινωνικής συνοχής και υποχρέωση της πολιτείας απέναντι στους πολίτες. Η κρίση, η μείωση των εισοδημάτων και η αδυναμία των πολιτών να αποπληρώσουν τα στεγαστικά δάνεια που είχαν πάρει προ κρίσης επίσης παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της σημερινής κατάστασης. Φυσικά δεν πρέπει να ξεχνάμε και τις συνέπειες του νομικού πλαισίου που ισχύει στη χώρα μας, για την «μόνιμη άδεια διαμονής επενδυτή» που δίνει σε υπηκόους τρίτων χωρών τη δυνατότητα απόκτησης πενταετούς άδειας διαμονής και ανανέωσης αυτής, καθώς και ελεύθερης μετακίνησης εντός της ΕΕ και της ζώνης Σένγκεν, εφόσον αποκτήσουν ακίνητη περιουσία συνολικού ύψους τουλάχιστον 250.000€. Το 2020 χορηγήθηκαν συνολικά 8575 άδειες διαμονής σε αγοραστές-επενδυτές ακινήτων. 

Στο Ξεσπιτοparty ως εκλεκτοί καλεσμένοι του Ξεσπιτόγατου ο Θωμάς Μαλούτας,  Καθηγητής Κοινωνικής Γεωγραφίας στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, η Αγγελική Μητροπούλου, υποψήφια διδάκτορας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και επιστημονική συνεργάτιδα του ΕΝΑ και ο συντονιστής του Πρότζεκτ «Ενοίκια στα ύψη» του Ινστιτούτου ΕΤΕΡΟΝ θα μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε ποιοι παράμετροι και η αλληλεπίδραση τους συνθέτουν το σημερινό τοπίο. Επιπλέον, μετά την εκδήλωση θα ακολουθήσει  stand up comedy με τους Δημήτρη Χριστοφορίδη και Πάρι Ρούπο με είσοδο ελεύθερη.

Γιατί μόνο γνωρίζοντας τα αίτια, θα μπορέσουμε να βρούμε βιώσιμες λύσεις.