Δύο εικόνες-κλειδιά για να αγαπήσουμε πάλι την Αθήνα

Εικόνα 1η: Μία δύο φορές την εβδομάδα, στο περίπτερο του Μιχάλη, στους Αμπελόκηπους στήνεται ένα μικρό πάρτι. Στην αρχή ήταν δύο-τρεις φίλοι του, όλοι γύρω στα 30, που πήγαιναν να του κάνουν λίγη παρέα μέχρι να πάει μεσάνυχτα και να κλείσει το «μαγαζί». Ο Μιχάλης άνοιγε ένα μπουκάλι ουίσκι κι άλλο ένα βότκα, έβγαζε σόδες και κόλες, άνοιγε και μερικές σακούλες πατατάκια και κέρναγε τους φίλους. Βδομάδα με τη βδομάδα όλο και περισσότεροι πηγαίναμε εκεί είτε ως περαστικοί είτε για να κάτσουμε σε ένα τελάρο και να τα λέμε μέχρι αργά. Η παρέα μεγάλωσε χωρίς να κλείσει, η γειτόνισσα που έβγαζε βόλτα το σκυλάκι, ο φαρμακοποιός όταν έκλεινε το φαρμακείο, ο σουβλατζής όταν έκανε ένα διάλειμμα για τσιγάρο, ο νεαρός μουσικός , η συνταξιούχος πρώην διευθύντρια του ΙΚΑ, ένας γιατρός κι ένας νοσοκόμος που κάνουν βάρδια στο κοντινό νοσοκομείο. Οι γείτονές μας. Η γειτονιά μας άρχισε να λειτουργεί με έναν απροσδόκητο τρόπο γύρω από το περίπτερο και στα πέριξ παγκάκια.

Εικόνα2η: Ένα από τα ωραιότερα πράγματα που έχουν συμβεί στην Αθήνα, στα χρόνια της Κρίσης, ήταν οι ξεναγήσεις στα πλαίσια των εκδηλώσεων «Η Αθήνα Ελεύθερη»  που ξεκίνησαν το 2015. Σε κάθε μία από αυτές συμμετείχαν εκατοντάδες άνθρωποι που περιδιάβαιναν τους δρόμους της πόλης από τοπόσημο και τοπόσημο «διαβάζοντας» τα ιστορικά ίχνη της Κατοχής και του Εμφύλιου με τη βοήθεια ενός ιστορικού. Πέρα από το περιεχόμενο αυτών των οδοιπορικών το πιο σημαντικό ήταν η έμπρακτη εκδήλωση αγάπης για την ίδια την πόλη και την Ιστορία της.

 Αν αποκωδικοποιήσει κάποιος αυτές τις δύο εικόνες μπορεί να βρει απαντήσεις για πολλά από τα μικρά και μεγάλα προβλήματα αυτής της πόλης (και κάθε πόλης) μαζί με τους όρους και τις προϋποθέσεις αλλά και τις υπάρχουσες δυνατότητές της, σύγχρονες και παλιές. Κι αυτή η αποκωδικοποίηση δεν είναι δύσκολη, οι λέξεις-κλειδιά είναι μπροστά μας:

Από την πρώτη Εικόνα κρατάμε:

Τη Γειτονιά: το ζωντανό κύτταρο της πόλης. Η ίδια η πόλη σε μικρογραφία. Και να τι είναι η γειτονιά:

Το «Περίπτερο»: Ένα από τα ζωντανά τοπόσημα της γειτονιάς. Θα μπορούσε να είναι ο φούρνος, το mini-market, η κάβα, το φαρμακείο, το τοστάδικο, το κουρείο, ο μανάβης… Κάποια από αυτά ή και όλα. Ποια είναι τα προβλήματα και οι ανάγκες τους που τα κρατούν «κλειστά» -κυριολεκτικά ή μεταφορικά.

 Το «Παγκάκι»: Όπως και κάθε άλλο αντικείμενο ενός ανοιχτού και ελκυστικού δημόσιου χώρου για τους πολίτες. Το παρτέρι, στο στέγαστρο, ο πάγκος για το άτυπο, ad hoc πάρτι, οι βρύσες, τα δοχεία απορριμμάτων, οι θέσεις για ποδήλατα, οι χώροι για τη βόλτα των σκυλιών.

Όταν φροντίσεις αυτά τα δύο το σύστημα αρχίζει να λειτουργεί σχεδόν από μόνο του. Οι άνθρωποι, στην αρχή λίγοι, μετά όλο και περισσότεροι ζωντανεύουν τη γειτονιά αβίαστα, με δική τους πρωτοβουλία, ξεκλειδώνουν και βγαίνουν από την απομόνωση.

Αντίθετα, όταν τα τοπόσημα, τα μικρά μαγαζιά, τα στέκια και οι ελεύθεροι δημόσιοι χώροι ατονούν δίνοντας τη θέση τους σε μεγάλα εμπορικά συγκροτήματα και πολυχώρους, οι γειτονιές και οι συνοικίες γίνονται όλο και πιο απρόσωπες με τις κοινωνικές σχέσεις να καταρρέουν όσο κι αν αυξάνεται η εμπορική αξία των κατοικιών, όπου και εάν αυτό συμβαίνει.

Η δεύτερη εικόνα αποκωδικοποιεί και κάνει απτές τις έννοιες της Ιστορίας και του Πολιτισμού μία πόλης όχι ως επικλήσεις παλαιάς δόξας «και διηγώντας τα να κλαίς» αλλά ως κινητήριες δυνάμεις για τους πολίτες. Κάτι που έχουν ανακαλύψει εδώ και πολλά χρόνια άλλες πρωτεύουσες με σαφώς μικρότερη ιστορία. Πόλεις στις οποίες κάποιοι άνθρωποι κατανόησαν ότι η Ιστορία πρέπει να είναι ζώσα, δηλαδή να τη βλέπεις στον περίπατο, στο δρόμο και όχι μόνο μέσα σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους. Το ίδιο και ο Πολιτισμός.

Οι ξεναγήσεις στα πλαίσια των εκδηλώσεων «Αθήνα Ελεύθερη» έδειξε ότι οι πολίτες μπορούν μέσα από μία καλά σχεδιασμένη δράση να διεκδικήσουν την ίδια τους την πόλη, να την γνωρίσουν και να την αγαπήσουν ξανά.  Κυρίως να ανακαλύψουν ότι η ζωή στην πόλη δεν είναι μια ατέλειωτη κίνηση ατομικών τροχιών σπίτι-δουλειά-σπίτι αλλά ένα πλέγμα σχέσεων του τόπου με τους ανθρώπους, ένα δίκτυο που συνδέει τη μια γειτονιά και το κάθε τοπόσημο ή δημόσιο χώρος με έναν άλλο.

Μόνο όταν κάποιος αντιληφθεί την πόλη ως ένα ανοιχτό δίκτυο πολλαπλών επιπέδων μπορεί να προτείνει και να υλοποιήσει πολιτικές για την πόλη και μέτρα όπως ο έλεγχος των αξιών γης, τα κίνητρα και τις διευκολύνσεις για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, τις στοχευμένες πολιτικές κατοικίας αλλά και εμπορικής αξιοποίησης, την ένταξη προνοιακών δομών και  των δημόσιων υπηρεσιών μέσα σε αυτό το δίκτυο, την αντιμετώπιση της γκετοποίησης και του αποκλεισμού κ.ά. Μπορεί ακόμη να απαντήσει πειστικά στις νεοφιλελεύθερες επιλογές και προτάσεις που ακούγονται καλά στο αυτί, όπως για παράδειγμα εξαγγελίες περί αναπλάσεων αλλά που ως μόνο στόχο έχουν την άνοδο των τιμών στο real estate και ως συνέπειες την εκδίωξη των χαμηλών εισοδηματικά στρωμάτων, την ουσιαστική κατάργηση των χώρων πολλαπλών χρήσεων, την μετατροπή μέρους της πόλης σε βιτρίνα η οποία θα κρύβει την εγκατάλειψη και την υποβάθμιση μεγάλων περιοχών της.

Η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη αλλά και όλες οι μεγάλες και μικρότερες πόλεις της Ελλάδας θα πρέπει να ανακαλύψουν και πάλι το τι σημαίνει γειτονιά, κοινότητα ανθρώπων, δίκτυο γειτονιών και συνοικιών και ότι όλα, υποδομές, δημόσιοι χώροι, πάρκα, χώροι πολιτισμού και ιστορίας θα πρέπει να υπακούν στις ανάγκες των πολιτών, να ανοίγουν ορίζοντες αντί να περιχαρακώνουν, να γίνονται σημεία συνάντησης και δημιουργίας.  Ζωντανές γειτονιές σημαίνουν μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών σε αυθόρμητες και οργανωμένες δράσεις, μεγαλύτερη δυνατότητα ενσωμάτωσης των ξένων κι ακόμη περισσότερη ασφάλεια και αλληλεγγύη.

Οι μεγάλες εικόνες φτιάχνονται από ένα πλήθος μικρών πολύχρωμων εικόνων… Το ίδιο και οι ανθρώπινες πόλεις…

Πηγή: thefact.gr

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr