Newsroom

Newsroom

Drones: Ένα καλύτερο "ιπτάμενο" μέλλον ή μια απειλή;

Άκρως θετική χαρακτηρίζεται η θέσπιση συγκεκριμένου νομικού πλαισίου και κανόνων από την ΥΠΑ για τις πτήσεις drones στην Ελλάδα.

57f37d9a1dc52444318b46fb

Ο νέος αυτός κανονισμός της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας για τα Συστήματα μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών – ΣμηΕΑ που δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ (δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ (3152/Β/30.9.2016) τίθεται σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου του 2017.

Με αφορμή τη θέσπιση του εν λόγω κανονισμού, το koutipandoras.gr αναδημοσιεύει ρεπορτάζ του Hot Doc από το Μάιο του 2015, στο οποίο μεταξύ άλλων αναφέρονται τα νομικά «παραθυράκια» που υπήρχαν στην ελληνική νομοθεσία όσον αφορά τα drones καθώς και τους πιθανούς κινδύνους που ελλοχεύουν από την ολοένα αυξανόμενη δημοτικότητά τους.

Διαβάστε ολόκληρο το ρεπορτάζ, όπως δημοσιεύτηκε στο τεύχος 75 του Hot DOC

Drones: Ένα καλύτερο «ιπτάμενο» μέλλον ή μια απειλή;


Του Νίκου Σπυρόπουλου

Μία από τις πιο δημοφιλείς και ολοένα εξελισσόμενες τεχνολογίες των τελευταίων ετών απαντά στο όνομα drones. Οι κηφήνες, όπως είναι η ακριβής μετάφραση του αγγλικού όρου, δηλαδή τα μη επανδρωμένα ιπτάμενα οχήματα (ΜΕΙΟ-UAV) εισέρχονται με ραγδαία βήματα στην καθημερινότητά μας. Όπως κάθε νέα τεχνολογία, τα drones «υπόσχονται» να αλλάξουν το μέλλον μας και ήδη με ταχείς ρυθμούς οδεύουν προς τα εκεί. Το ερώτημα όμως που προκύπτει είναι εάν τα drones αποτελούν το κλειδί για ένα καλύτερο μέλλον ή ενδέχεται να ανοίξουν το κουτί της Πανδώρας.

Στη ζωή μας μπήκαν σταδιακά, αλλά η χρήση των μη επανδρωμένων ιπτάμενων μηχανών ξεκινά από τις ΗΠΑ αρκετές δεκαετίες πίσω. Εξηγώντας απλά τον όρο, πρόκειται για ιπτάμενα οχήματα τα οποία χειρίζεται εξολοκλήρου κάποιος από το έδαφος ή ακολουθούν αυτόνομα μια προγραμματισμένη αποστολή. Μπορεί κανείς να τα χωρίσει σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τα πολεμικά και τα «εμπορικής» χρήσης. Τα πρώτα εξοπλίζονται με πυραύλους, βόμβες και κάμερες παρακολούθησης, ενώ τα δεύτερα διαθέτουν φωτογραφικό εξοπλισμό ή δύνανται να μεταφέρουν αντικείμενα από ένα σημείο Α σε ένα σημείο Β. Χρήση πολεμικών drones, μεταξύ άλλων, εξακολουθεί να κάνει η αμερικανική και η ισραηλινή κυβέρνηση, παρά τις διεθνείς αντιδράσεις για την ανηθικότητα και τις συνέπειές τους. Πολλές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, διαθέτουν μη επανδρωμένα οχήματα για στρατιωτικές ή άλλες εφαρμογές. Drones βρίσκονται και στα χέρια τρομοκρατικών οργανώσεων, όπως των Τζιχαντιστών και της Χεζμπολάχ. Η μαζική παραγωγή κατασκευής drones «εμπορικής» χρήσεως έχει ρίξει την τιμή τους κατακόρυφα, ανοίγοντας έτσι ένα νέο κεφάλαιο στην καταναλωτική αγορά αλλά και σε άκρως επικίνδυνους ελλοχεύοντες κινδύνους.

Χρήση πολεμικών drones, μεταξύ άλλων, εξακολουθεί να κάνει η αμερικανική και η ισραηλινή κυβέρνηση, παρά τις διεθνείς αντιδράσεις για την ανηθικότητα και τις συνέπειές τους. Πολλές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, διαθέτουν μη επανδρωμένα οχήματα για στρατιωτικές ή άλλες εφαρμογές.

Μουλτικόπτερα: Παιχνίδια και επαγγελματικό εργαλείο

Στην ελληνική αγορά, ο καθένας μπορεί να αγοράσει, χωρίς προϋποθέσεις και περιορισμούς, ένα μουλτικόπτερο, δηλαδή ένα τηλεκατευθυνόμενο ελικόπτερο, που διαθέτει από τέσσερις έλικες πολλαπλών στροφών και πάνω.

«Η ζήτηση των μουλτικοπτέρων αυξήθηκε τα τελευταία δύο χρόνια και ειδικά κατά τη διάρκεια του 2014. Η τιμή τους διαμορφώνεται ανάλογα με τη χρήση τους και τον εξοπλισμό που φέρουν. Ένα μικρό μουλτικόπτερο με ή χωρίς κάμερα, το οποίο ουσιαστικά πρόκειται για παιχνίδι, κοστίζει από 75 έως 85 ευρώ, ενώ ένα επαγγελματικό drone μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 15.000 ευρώ», εξηγεί στο Hot Doc o Χρήστος Γιατράκος, ιδιοκτήτης καταστήματος ειδών μοντελισμού. «Στην Ελλάδα σπάνια αγοράζουν ένα τόσο ακριβό μουλτικόπτερο, καθώς το κόστος είναι απαγορευτικό για τα τωρινά δεδομένα».

Με μια απλή αναζήτηση στο διαδίκτυο, ο οποιοσδήποτε μπορεί να βρει και να διαλέξει ανάμεσα από μια πληθώρα επιλογών το drone που επιθυμεί. «Είναι πολύ εύκολο κάποιος να προμηθευτεί ένα μουλτικόπτερο online, με μικρότερο κόστος, ή ακόμα και να το φτιάξει μόνος του, ακολουθώντας διάφορα tutorials που υπάρχουν. Βέβαια, το αγοράζει χωρίς οδηγίες, χωρίς κάποιος να του πει πώς να το χρησιμοποιήσει και χωρίς να ενημερωθεί για το πού και πότε να το πετάει», ενημερώνει ο κ. Γιατράκος. Η διαφορά των μικρών με τα επαγγελματικά drones εντοπίζεται στο μέγεθός τους, το υλικό κατασκευής τους, τη μπαταρία τους, το βάρος τους, το βάρος που μπορούν να σηκώσουν καθώς και το φωτογραφικό εξοπλισμό που φέρουν.

«Συνήθως η πλειοψηφία των πελατών μας είναι επαγγελματίες φωτογράφοι, εταιρίες παραγωγής, τηλεοπτικά κανάλια κλπ.». Ένας ιδιώτης θα επιλέξει ένα drone που ανήκει στην κατηγορία των παιχνιδιών.

Η θετική σκοπιά


Το Σεπτέμβριο του 2012, η εταιρία Matternet, ένα εκ των «μυαλών» της οποίας είναι και ο έλληνας Ανδρέας Ραπτόπουλος, κατόρθωσε να μεταφέρει άμεσα, οικονομικά και οικολογικά, φάρμακα και προμήθειες με τα ιπτάμενα ρομποτικά της οχήματα σε καταυλισμούς που είχαν στηθεί μετά το φονικό σεισμό του 2010 στην Αϊτή. Google, Amazon και facebook θα χρησιμοποιήσουν drones σε ταχυμεταφορές και ως «πομπούς» παροχής ίντερνετ αντίστοιχα. Ήδη το πρώτο «Τσίρκο με drones» (AIR) είναι γεγονός στο Άμστερνταμ, ενώ υπάρχει και εστιατόριο με σερβιτόρους drones.

Εν δυνάμει «όπλο» σε ανύπαρκτο νομοθετικό πλαίσιο

Τα αποτελέσματα των τρόπων χρήσης μιας τεχνολογίας είναι εκείνα που θα της προσάψουν τον χαρακτηρισμό «καλή» ή «κακή». Στην περίπτωση των drones, τείνει να επικρατήσει ο δεύτερος, καθώς το ανύπαρκτο σχεδόν νομικό καθεστώς που υφίσταται σε παγκόσμιο επίπεδο και ειδικότερα στην Ελλάδα «οπλίζει» τον καθένα με μια εν δυνάμει συσκευή «θανάτου».

Ακόμα και οι ΗΠΑ, πρωτοπόρος στην εν λόγω τεχνολογία, τώρα ξεκινά την εκπόνηση συγκεκριμένων νομοθετικών κανόνων και ρυθμίσεων για τα νέα αυτά πτητικά οχήματα. Προς το παρόν, υπάρχουν ορισμένες προτάσεις – «κανόνες» για την πτήση τους από τον οργανισμό «Know Before You Fly», μια εκπαιδευτική καμπάνια της Διεθνούς Ένωσης για Μη Επανδρωμένα Συστήματα (AUVSI), της Academy of Model Aeronautics (AMA), του συνασπισμού Μικρών Μη Επανδρωμένων Ιπτάμενων Οχημάτων και της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (FAA). Βέβαια, η εμπορική χρήση των drones απαγορεύεται διά νόμου. Η FAA, βέβαια, δημιούργησε ρυθμιστικές εξαιρέσεις, μέσω της χορήγησης ειδικών αδειών σε μεγάλες κινηματογραφικές εταιρίες για εμπορική χρήση των drones, κάτω από συγκεκριμένο πλαίσιο.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεν υπάρχει ακόμα κάποια κοινή οδηγία. Στη Γαλλία, και συγκεκριμένα στο Παρίσι, έπειτα από τις μυστηριώδεις πτήσεις drones και τις συλλήψεις δημοσιογράφων του Al Jazeera, απαγορεύτηκαν και γίνονται μόνο κατόπιν άδειας. Η κρατική υπηρεσία της Εναέριας Ασφάλειας της Ισπανίας (AESA) απαγόρευσε πλήρως την πτήση εμπορικών drones σε όλη τη χώρα. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει ξεκάθαρο και συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο, που να οριοθετεί τη χρήση των drones, εκτός από δύο γενικότερους κανονισμούς [Κανονισμός Πτήσεων Αερομοντέλων (Αριθμ. Δ2/Δ/352/17475) – Κανονισμός Υπερελαφρών Πτητικών Αθλητικών Μηχανών (Αριθ. Δ2/26314/8802)].

Πετούν μέσα από «παραθυράκια»


«Στον κανονισμό πτήσεων αερομοντέλων υπάρχουν πολλά παραθυράκια. Δίνονται συγκεκριμένες διαστάσεις για τα αερομοντέλα, τα οποία είναι συνήθως ρέπλικες. Το μουλτικόπτερο είναι κάτι διαφορετικό», αναφέρει στο Hot Doc ο σύμβουλος θεμάτων ασφαλείας σε ψηφιακό και φυσικό επίπεδο της IISCA Sec Group, Αλέξανδρος Νίκλαν. «Τα αερομοντέλα δεν έχουν δυνατότητα μεταφοράς φορτίου. Θυμηθείτε το περιστατικό που συνέβη τον Αύγουστο του 2014 στις φυλακές της Λάρισας, όπου κάποιοι προσπάθησαν να εισάγουν κινητά τηλέφωνα. Έγινε με drones».

Ο ίδιος μάλιστα ο κανονισμός αναφέρει ρητά ότι τα «μη επανδρωμένα αεροναυτικά οχήματα δεν θεωρούνται αερομοντέλα». Σύμφωνα με τον κανονισμό, πτήσεις αερομοντέλων χωρίς άδεια από την αρμόδια αρχή δεν επιτρέπονται σε ύψος μεγαλύτερο των 122 μέτρων, σε απόσταση μικρότερη των 3 χιλιομέτρων από ελεγχόμενο αεροδρόμιο, εντός πολιτικών ή στρατιωτικών αεροδρομίων, άνωθεν, πλησίον ή εντός στρατιωτικών εγκαταστάσεων, κατοικημένων περιοχών, αρχαιολογικών χώρων εγκαταστάσεων κοινής ωφέλειας και σε απαγορευμένες περιοχές, όπως αυτές αναφέρονται από την ΥΠΑ.

Ο καθένας μπορεί να πετάξει ένα drone και να καταγράψει προσωπικές συζητήσεις, στιγμές και ό,τι άλλο θελήσει. «Πρόκειται για ξεκάθαρη παραβίαση της αρχής προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Τα drones βρίσκονται εκτός νομιμότητας, αφού δεν υπάρχει σχετική ειδική νομοθεσία. Μπορούμε να μιλάμε ακόμα και για γενικευμένες παρακολουθήσεις τύπου Ολυμπιακών Αγώνων. Για να υπάρξει νομολογία χρειάζεται πολιτική πρωτοβουλία. Το υπάρχον πλαίσιο είναι διάτρητο», αναφέρει νομική πηγή στο Hot Doc.

Τι θα γίνει εάν η ΕΛΑΣ αποφασίσει να χρησιμοποιήσει drones για περιπολίες; Ορισμένοι κατασκευαστές drones σκέπτονται να προσφέρουν στις αστυνομικές δυνάμεις των χωρών την επιλογή να «οπλίσουν» τα drones τους με πλαστικές σφαίρες, δακρυγόνα και μηχανισμούς tasers. «Ένα θέμα που προκύπτει, λοιπόν, είναι να μην χρησιμοποιηθούν drones από τις αρχές κατά παράβαση του νόμου. Ένας κακοποιός, εάν θέλει, ούτως η άλλως θα το χρησιμοποιήσει», υπογραμμίζει στο Hot Doc o Αλέξανδρος Νίκλαν.

«Drones μεσαίας κατηγορίας (5.000 με 10.000ευρώ) σου επιτρέπουν να τα πετάξεις από απόσταση, ενώ φτάνουν σε ύψος ακόμα και τα 400 μέτρα. Όποιος θέλει να κάνει ζημιά δεν θα τον νοιάξει το κόστος αυτό. Ένα ακραίο σενάριο είναι ένα τέτοιο drone φορτωμένο με εκρηκτικό μηχανισμό να χρησιμοποιηθεί ως βόμβα. Τίθεται τεράστιο θέμα ασφαλείας», συμπληρώνει. Βέβαια από την άλλη, «ο επαγγελματίας που πουλά drones δεν μπορεί να γνωρίζει τη χρήση που θα κάνει ο ιδιώτης», σημειώνει ο Χρήστος Γιατράκος.

«Οι περισσότεροι νομίζουν ότι είναι παιχνίδι. Δεν μπορεί ο καθένας να τραβάει εναέριες φωτογραφίες όπου θέλει. Πρέπει να έχει άδεια. Είναι θέμα χρόνου να υπάρξει ατύχημα. Εάν το τραβήξει ένας κινητήρας ή χτυπήσει το αεροπλάνο σε κάποιο νευραλγικό σημείο, τότε αυτό θα πέσει. Στα ελικόπτερα υπάρχει ακόμα μεγαλύτερος κίνδυνος, καθώς είναι πιο ευπαθή», αναφέρει στο Hot Doc ο Ηλίας Σοφιανός, συνταξιούχος αξιωματικός της Πολεμικής Αεροπορίας και εκπαιδευτής πτήσεων σε αεροπλάνα και ελικόπτερα. «Ανάλογα το μέγεθος του αεροπλάνου και του drone, η τουρμπίνα του κινητήρα ίσως να μπορέσει να το “λιώσει”. Δεν γνωρίζω βέβαια τι ζημιά μπορεί να προκαλέσει σ’ ένα Airbus», δηλώνει στο Hot Doc ο πρόεδρος της Αερολέσχης Θεσσαλονίκης, Βασίλης Κώστας.

Οι νόμοι λαμβάνονται για να προστατέψουν την κοινωνία και τους πολίτες. Να προλάβουν ένα φαινόμενο και όχι να προσπαθήσουν να το καταστείλουν αφού αυτό έχει εξελιχθεί. Μήπως θα έπρεπε λοιπόν να υπάρξει σύνδεση κατόχου και αντικειμένου μέσω σειριακού νούμερου πλαισίου, όπως στα όπλα; Μήπως η δημιουργία μιας κλίμακας, που θα διαχωρίζει το «παιχνίδι» από το «επαγγελματικό μέσο», κρίνεται απαραίτητη; Ο χειριστής ενός drone δεν θα ήταν προτιμότερο να διαθέτει άδεια χρήσης πλοήγησης; Μήπως οι αρμόδιες αρχές θα έπρεπε να διαθέτουν ένα μητρώο καταχώρισης; Το «καλό» ή «κακό» drone ορίζεται από τον χειριστή του. Άλλη χρήση η μεταφορά φαρμακευτικού και ειδών πρώτης ανάγκης σε δυσπρόσιτες περιοχές ή το σερβίρισμα φαγητού ή το «delivery» προϊόντων και φαγητών, και άλλο η μαζική παρακολούθηση και η αυτοσχέδια βόμβα.

Μητσοτάκης: Σε πανικό στη Βουλή – Αντί για απαντήσεις, επίθεση και «δεν ντρέπεστε» στην αντιπολίτευση (video)

6167665

Μητσοτάκης: Σε πανικό στη Βουλή – Αντί για απαντήσεις, επίθεση και «δεν ντρέπεστε» στην αντιπολίτευση (video)

«Ουδέποτε, δόθηκε καμία εντολή για συγκάλυψη», τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης κοιτώντας τους συγγενείς των θυμάτων

Βουλή: Ο λόγος για τα άδεια έδρανα του ΚΚΕ και της Νέας Αριστεράς στην ομιλία της Κωνσταντοπούλου

6167422

Βουλή: Ο λόγος για τα άδεια έδρανα του ΚΚΕ και της Νέας Αριστεράς στην ομιλία της Κωνσταντοπούλου

Μετά την ολοκλήρωση της ομιλίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου, οι βουλευτές των δύο κομμάτων επέστρεψαν στις…

Μητσοτάκης: Όλο το παρασκήνιο για τις εκκαθαρίσεις Μπρατάκου και Παπασταύρου

InCollage 20240328 205245331

Μητσοτάκης: Όλο το παρασκήνιο για τις εκκαθαρίσεις Μπρατάκου και Παπασταύρου

O Κυριάκος Μητσοτάκης φαίνεται πως «παραίτησε» τους δύο στενούς του συνεργάτες προκειμένου να μην απολογηθεί…