Δίνουμε την πολιτεία στο λαό

Του Κώστα Μορφίδη

Σήμερα, η αστική δημοκρατία στην Ελλάδα δεν μοιάζει καθόλου με εκείνη της Πνύκας. Ούτε κανείς έχει αυταπάτες πως θα μπορούσαμε σε αυτές τις συνθήκες να μιλήσουμε για άμεση δημοκρατία με αυτούς τους θεσμούς του κράτους (κοινοβούλιο, τοπική αυτοδιοίκηση). Όμως, τι πιο δίκαιο και πιο αντιπροσωπευτικό από την πλήρη εκπροσώπηση της κάθε ψήφου του πολίτη στο αντίστοιχο όργανο; Δυστυχώς, σ’ αυτήν την Ελλάδα, η μικροπολιτική προηγείται των δημοκρατικών αξιών και ο Πατούλης τα βάζει με τον Κλεισθένη, τον μεταρρυθμιστή.

Ωστόσο, ο σημερινός Κλεισθένης, ο νόμος που αλλάζει ριζικά την τοπική αυτοδιοίκηση, στοχεύει σε πολλά σημεία. Πέραν της ενίσχυσης της αντιπροσωπευτικότητας και της δημοκρατίας, προσπαθεί να αποκαταστήσει το αίσθημα ανυποληψίας των πολιτών απέναντι στον θεσμό της τοπικής αυτοδιοίκησης. Προσπαθεί να φέρει τον πολίτη στο κέντρο των αποφάσεων, κυρίως ως υποκείμενο.

Θεωρείται, επίσης, τομή η κατηγοριοποίηση των δήμων, καθώς τίθενται οι βάσεις για μια πιο δίκαιη διοικητική και δημοσιονομική μεταχείριση των πρωτοβάθμιων ΟΤΑ. Πλέον ο κάθε δήμος θα μπορεί να σχεδιάζει με πολύ συγκεκριμένους όρους, να απαιτεί από την κεντρική διοίκηση συγκεκριμένους πόρους και να εκμεταλλεύεται τις ιδιαιτερότητές του (π.χ. ορεινοί ή νησιωτικοί δήμοι). Πάλι με τις ανάγκες των πολιτών στο επίκεντρο.

Εξάλλου, εξαιρετικά κρίσιμη κρίνεται και η πρόβλεψη σχετικά με την κατάρτιση ψηφοδελτίου για κάθε συνδυασμό, καθώς ο αριθμός υποψηφίων ισούται με τον συνολικό αριθμό των μελών του οργάνου με δυνατότητα προσαύξησης έως 30%, αντί για 100% που ισχύει τώρα. Έτσι, η επιλογή γίνεται με ποιοτικά χαρακτηριστικά και όχι ανάλογα με το μέγεθος του σογιού κάθε υποψηφίου. Και εδώ ο πολίτης θα κρίνει όχι με βάση κάποια «υποχρέωση», αλλά με αμιγώς πολιτικά κριτήρια.

Στο πλαίσιο της αναβάθμισης του ρόλου των πολιτών ενεργοποιούνται και βελτιώνονται οι επιτροπές διαβούλευσης, οι οποίες δεν δούλεψαν μέχρι σήμερα, με τις ευθύνες να βαραίνουν και τον νομοθέτη αλλά και τους δήμους. Σημαντικός, σ’ αυτή την κατεύθυνση, και ο θεσμός των δημοψηφισμάτων, ο οποίος επεκτείνεται και σε επίπεδο Περιφέρειας. Ενδυναμώνεται έτσι η συμμετοχή των πολιτών για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων τοπικών θεμάτων.

Ας επιστρέψουμε στην απλή αναλογική, γιατί υπάρχει μία ακόμα σημαντική παράμετρος. Αυτή της αποδημαρχοποίησης των δήμων. Η μέχρι τώρα εμπειρία μας έδειξε πως το μοντέλο του πανίσχυρου «άρχοντα» γεννούσε διαπλοκή. Η αντιστοιχία στην κεντρική διοίκηση είναι πασιφανής και αποδεδειγμένη. Όσο λοιπόν αλλάζει το κέντρο βάρους στη λήψη αποφάσεων, τόσο περιορίζεται η διαπλοκή. Όσοι περισσότεροι συμμετέχουν ουσιαστικά στη λήψη απόφασης, τόσο λιγότερη είναι η πιθανότητα φαινομένου διαπλοκής.

Ο διάλογος για τον Κλεισθένη κράτησε περίπου ενάμιση χρόνο. Οι διαφωνίες ήταν έντονες, κυρίως από την ηγεσία της ΚΕΔΕ, η οποία έπαιρνε (ή έδινε 😉 γραμμή από τη ΝΔ. Από κοντά και οι γαλάζιοι δήμαρχοι. Βέβαια η ΝΔ, όσο ήταν κυβέρνηση, δεν πέρασε ποτέ νόμο για την αυτοδιοίκηση. Οι πολίτες ζητούν από τη σημερινή κυβέρνηση να νομοθετήσει ώστε η τοπική αυτοδιοίκηση να γίνει και πάλι η μήτρα παραγωγής πολιτικής. Να έρθει κοντά στην κοινωνία, να αφουγκραστεί την πραγματικότητα και να διοικήσει με γνώμονα την καθημερινότητα των πολιτών και όχι τις αποφάσεις ενός κονκλάβιου. Αυτό είναι το στοίχημα τόσο για την ίδια την αυτοδιοίκηση, όσο και για τους πολίτες. Άλλωστε, έχουμε κάθε δικαιώμα να παινευόμαστε ότι στη χώρα μας γεννήθηκε η δημοκρατία. Και σήμερα είναι μεγάλη ευκαιρία να ξαναγεννηθεί.  

* Ο Κώστας Μορφίδης είναι βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ στην Καβάλασ

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr