Δημιουργικός αυτοσκοπός

Η εκτράχυνση της πολιτικής ζωής είναι πια προφανής και δεν επιδέχεται καμίας θεωρητικής τεκμηρίωσης.

5546553

Ο άνθρωπος στη μακραίωνη παρουσία του, ως εκπρόσωπος ανάπτυξης της έλλογης κοινωνίας –απόρροια της έλλογης φύσης του– συνιστά μέρος ενός πολυεπίπεδου συστήματος συμβίωσης και διαμόρφωσης σχέσεων. Η ανθρώπινη ιδιότητα εμπλουτίζει την αλληλεπίδραση με το περιβάλλον για τη διατήρηση της ζωής και κυρίως ενσταλάζει στοιχεία οργάνωσης των σχέσεων που καθιστούν την κοινωνία και την πολιτεία «χώρο» ικανό να εγγυηθεί τη διάρκεια ζωής των υποκειμένων που τις αποτελούν. Με άλλα λόγια, φιλοσοφικά γνωρίζουμε πως η διάρκεια και η επιβίωση αποτελούν αυτοσκοπό όλων των όντων, ενώ μέσο επίτευξης αυτών είναι η οργάνωση της κοινότητας/κοινωνίας –τουλάχιστον στην περίπτωση των αγελαίων όντων. Μέσα λοιπόν από κάθε δημιουργική ικανότητα, φαντασία και δράση, ο άνθρωπος όχι μόνο καταφέρνει να επιβιώσει, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, αλλά μπορεί να δημιουργεί και πολιτισμό. Αν λοιπόν η κατάκτηση της επιβίωσης και της ευδαιμονίας είναι ο σκοπός του ανθρώπου, εικόνα της επιτυχίας ή της αποτυχίας του είναι ο πολιτισμός του (ο γενικότερος ή ο πολιτισμός της καθημερινότητας). Επίσης, η εργασία του συνιστά βασική υπόσταση ανάπτυξης πολιτισμού, η οποία είναι απόρροια του σχεσιακού ορίζοντα και του φάσματος των μορφών κοινωνικής συνείδησης των ανθρώπινων όντων. Έτσι, λόγω της έλλογης διανοητικής διεργασίας, ο άνθρωπος αναπτύσσει μορφές πολιτισμού. Δηλαδή, παράγει καινούρια γνώση και επιστήμη, θεμελιώνει την ηθική, διαμορφώνει πολιτική, καλλιεργεί την αισθητική, δημιουργεί πεποιθήσεις, θρησκείες, ιδεολογίες κτλ. και εμβαθύνει σε νοήματα και ερμηνείες μέσα από τη φιλοσοφία.   

Η ανθρώπινη ιδιότητα, ως η κατεξοχήν έλλογη φύση του ανθρώπου, επομένως συνιστά συνθήκη ενοποιητικού παράγοντα, συνταυτίζοντας την ανθρώπινη κατάσταση με τον ιδεαλισμό, ο οποίος προτάσσει τη γνώση και την ηθική. Ως πράξη όμως, η ανθρώπινη ιδιότητα προτάσσει και αξιολογεί τόσο τα μέσα όσο και τους σκοπούς. Ο Ιμμάνουελ Καντ θεωρεί, πως το πεδίο του σχεσιακού ορίζοντα, που διαυγάζει και χαρακτηρίζει τις ανθρώπινες ενέργειες μέσα από τις έννοιες του αυτοσκοπού, της αξιοπρέπειας, του καθήκοντος, της προσταγής κτλ., αποτελεί ένα σημαντικό και ουσιώδες χαρακτηριστικό της έλλογης φύσης του ανθρώπου. Δηλαδή, η ικανότητα να ορίζει και να θέτει σκοπούς βάσει κατηγορικών και υποθετικών προστατικών. Έτσι η φύση του ανθρώπου τον ωθεί να θέτει στόχους και να εφευρίσκει μέσα, ώστε να τους επιτυγχάνει. Ταυτόχρονα, ο ιδεαλισμός που διαμορφώνει η γνώση και η ηθική, καθιστά τον άνθρωπο ικανό να κρίνει και να αξιολογεί ενέργειες και πράξεις, δίχως να μεσολαβούν φυσικές ιδιότητες, όπως η επιθυμία, το ένστικτο και γενικότερα οι ροπές και οι ορμές, οι οποίες μάλιστα είναι κοινές σε όλα τα υπαρκτά. Έτσι, το Δέον, ως Αγαθό, διακρίνεται σε σχεσιακό σκοπό και σε απόλυτο αυτοσκοπό. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια θα λέγαμε, πως ο άνθρωπος επιζητά την ευδαιμονία και αυτό το επιτυγχάνει μέσα από μια έλλογη νοητική διεργασία, η οποία απορρέει από την έλλογη φύση του. Αυτή η διεργασία της ανθρώπινης ιδιότητας είναι ο αυτοσκοπός που οδηγεί το άτομο στην κατάκτηση της ανώτερης αυτοπραγμάτωσης που επιδιώκει. Θα λέγαμε πως ως αυτοσκοπός η ανώτερη έλλογη διανόηση ενισχύει την ανθρωπινότητα του ατόμου, η οποία είναι το ανώτατο όριο που όταν το ξεπερνά καταλήγει αμετροεπές και υπερβολικό. 

Η ηθική και η γνώση, σε μεγάλο βαθμό, αποτελούν στοιχεία αναχαίτησης του ενστικτώδους αυτοσκοπού, όσων θεωρούν την κοινωνία χώρο επιδίωξης της διάρκειας της παρακμής για ατομικιστικούς λόγους. Ο στόχος και ο αυτοσκοπός ενός διεφθαρμένου –με την ευρεία έννοια του όρου– είναι η εξασφάλιση και η βεβαιότητα, ότι ο παρασιτισμός του θα διαρκέσει όσο το δυνατόν περισσότερο, κάνοντας χρήση της ρευστότητας ή της μετατόπισης ή της αλλοίωσης του ορίου της ηθικής και της γνώσης. Παραδείγματος χάρη, αυτοσκοπός της κυβέρνησης Μητσοτάκη είναι η χρονική διατήρηση της εξουσίας, ώστε να εξυπηρετήσει όχι τους καπιταλιστικούς πυρήνες εκμετάλλευσης της εργασίας των εργαζομένων και τον έλεγχο των μέσων παραγωγής, αλλά μια κλειστή ομάδα παρασίτων, η οποία δεν έχει καμία σχέση με τα στοιχεία που θεμελίωσαν τον δυτικό καπιταλισμό. Αυτός είναι και ο ουσιαστικός λόγος των «ιδιωτικοποιήσεων» σε «απρόσωπα» επενδυτικά ταμεία (Funds) ή του γεγονότος ότι αφήνουν τη διαχείριση των δημόσιων εταιριών στα χέρια εφήμερων καιροσκόπων και κερδοσκόπων. Ο αυτοσκοπός και τα μέσα όμως των διεφθαρμένων της πολιτικής και των διαφθορέων τους είναι γνωστά και κατανοητά στο βαθμό του μέσου όρου καταληπτότητας από την κοινωνία. Αυτό όμως που δεν είναι κατανοητό, είναι ο αυτοσκοπός και τα μέσα της αριστεράς εν γένει. Το «να φύγει η επικίνδυνη δεξιά του Μητσοτάκη» δεν είναι ούτε σκοπός ούτε αυτοσκοπός. Ούτε καν μέσο δεν αποτελεί, αφού αυτή η δεξιά υπόκειται στους περιορισμούς της Αριστοτελικής φυσιοκρατικής θεωρίας. Έχει, δηλαδή, τέλος, το οποίο σε πολιτικό επίπεδο συναρτάται με το βαθμό εξαθλίωσης της κοινωνίας. 

Έχω γράψει και άλλες φορές ότι αν το τελικό στάδιο καταστροφής και εξαθλίωσης της κοινωνίας είναι η αφορμή ανόδου της αριστεράς στην εξουσία, και μάλιστα, αν η άνοδος αυτή λειτουργήσει απλά ως «παυσίπονος» κατευνασμός της κοινωνικής αγανάκτησης και απαρχή μιας ακόμη «ελπίδας», θα πρόκειται για χυδαιότητα ολκής, που δεν ταιριάζει με το ήθος και τις γνώσεις των περισσότερων αριστερών, προοδευτικών και δημοκρατικών ανθρώπων. Αν αυτοσκοπός της αριστεράς είναι να ρυθμίζει την ανέχεια της κοινωνίας, ώστε να μην υπάρχουν κοινωνικές εκρήξεις που προκαλούνται από τη λυσσαλέα επέλαση των παρασίτων της νέας δεξιάς που εισήγαγε η Νέα Δημοκρατία του Άδωνι Γεωργιάδη, του Μάκη Βορίδη και του Θανάση Πλεύση, με τις ευλογίες του Κυριάκου Μητσοτάκη, δεν είναι ούτε αριστερά ούτε προοδευτική ούτε δημοκρατική. Είναι μέρος του προβλήματος και του κοινωνικού αδιεξόδου. Αυτοσκοπός της αριστεράς, ειδικά τώρα που εξόφθαλμα θριαμβεύει ο αυτοσκοπός της νέας δεξιάς, θα έπρεπε να είναι η άμεση αποκατάσταση της δημοκρατίας και η άρση κάθε αδικίας, που προκάλεσαν η δεκαετής οικονομική κρίση, η πανδημία και η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Μέσο ενός τέτοιου αυτοσκοπού είναι η άμεση και συνειδητή νίκη στις εκλογές. Για να γίνει όμως χρήση αυτού του μέσου χρειάζονται άτομα με συναίσθηση της κατάστασης, με ηθική και γνώση, με θέληση για αλλαγή, αποφασιστικότητα και κυρίως με ικανότητες. 

Η εκτράχυνση της πολιτικής ζωής είναι πια προφανής και δεν επιδέχεται καμίας θεωρητικής τεκμηρίωσης. Η παρουσία του Κυριάκου Μητσοτάκη στον πρωθυπουργικό θώκο και των προαναφερθέντων υπουργών στους αντίστοιχους, αποτελεί τρανταχτή απόδειξή της. Η επαναφορά στην κανονικότητα είναι μια ρηχή οπτική μετριότητας και απάθειας, οκνηρίας και στάσης αποχής από τα ουσιαστικά προβλήματα της κοινωνίας. Σημασία έχει η αλλαγή, που θα απελευθερώνει και θα εμπλουτίζει τον δημιουργικό αυτοσκοπό της κοινωνίας. Η επιδίωξη της μετριότητας μπορεί να είναι μια κατάσταση καλύτερη από τη σημερινή, δεν παύει όμως να είναι μια μετριότητα άχρωμη, ουδέτερη, ασήμαντη, δείγμα υποταγής, παραίτησης και ηττοπάθειας. Είναι, δηλαδή, μια αδιάφορη κατάσταση, που χαρακτηρίζει και αξίζει σε συγκεκριμένους. 

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr

Σοβαρό διπλωματικό επεισόδιο μεταξύ Κολομβίας και Αργεντινής: Ο Μιλέι… ξαναχτύπησε

AP23310835745895

Σοβαρό διπλωματικό επεισόδιο μεταξύ Κολομβίας και Αργεντινής: Ο Μιλέι… ξαναχτύπησε

Ο Αργεντίνος πρόεδρος χαρακτήρισε σε συνέντευξή του τον κολομβιανό ομόλογό του Γουστάβο Πέτρο «δολοφόνο» και…