«Δεν φοβόσουν τον θάνατο. Ευχόσουν να έρθει για να λυτρωθείς»

O εμφύλιος πόλεμος στη Σιέρα Λεόνε ξεκίνησε τον Μάρτιο του 1991 και κράτησε για 11 χρόνια, αφήνοντας πίσω του περίπου 50.000 νεκρούς και εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες. Η αναφορά της επιτροπής αλήθειας και συμφιλίωσης που συντάχθηκε το 2001 έκανε λόγο για «σοβαρές και απεχθείς παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων», τονίζοντας ότι οι φρικαλεότητες που διαπράχθηκαν ήταν χειρότερες από εκείνες του Κοσσυφοπεδίου. 

Παιδί του πολέμου

Ο Αλχασάν Καμαρά γεννήθηκε δύο χρόνια μετά το ξέσπασμα του εμφύλιου στη Φρίταουν, την πρωτεύουσα της Σιέρα Λεόνε, η οποία βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα κατά τη διάρκεια των εχθροπραξιών. Μεγάλωσε χωρίς να κάνει όνειρα, καθώς οι εφιάλτες ήταν στην καθημερινότητά του. Και όχι μόνο τις ώρες που κοιμόταν. «Θυμάμαι καλά τον εμφύλιο. Όχι με κάθε λεπτομέρεια, αλλά έχω αναμνήσεις έντονες από όλα αυτά και αυτός είναι ο λόγος που έγραψα και ένα σχετικό βιβλίο», λέει στο Κουτί της Πανδώρας από το Αγρίνιο, το οποίο αποτελεί εδώ και κάποιους μήνες το νέο του σπίτι. Ο Παναιτωλικός τον απέκτησε το καλοκαίρι, όμως ένας σοβαρός τραυματισμός στο γόνατο στα μέσα Δεκεμβρίου στάθηκε η αιτία να χάσει όλη τη φετινή σεζόν. 

Το ποδόσφαιρο ήταν για τον μικρό ένας τρόπος για να ξεφεύγει. Κλοτσούσε το τόπι με τον μεγάλο αδερφό του και την περίοδο εκείνη του «κόλλησε» και το παρατσούκλι «Κρέσπο», από τον Αργεντινό σέντερ φορ που εκείνη την περίοδο μεσουρανούσε. O Καμαρά σκόραρε κατά ριπάς και θύμιζε στους συνομηλίκους του τον Νοτιοαμερικανό με το 9 στην πλάτη. Στα πρώτα χρόνια βέβαια η δική τους μπάλα βέβαια δεν ήταν από δέρμα, αλλά συνήθως από αλουμίνιο. Ένα τσαλακωμένο κουτάκι αναψυκτικού, ή στις καλές μέρες ένα πλαστικό που πιέζοντάς το γινόταν περισσότερο σφαιρικό.

«Είδα να κόβουν χέρια, να βιάζουν παιδιά…»

O Αλχασάν προσπαθούσε μέσω του ποδοσφαίρου να συνδεθεί ξανά με τη χαμένη παιδικότητα. Με την παιδικότητα που χάθηκε ανάμεσα σε εκτελέσεις και ακρωτηριασμούς. «Θυμάμαι ότι οι γονείς μου κατέβαλαν μεγάλη προσπάθεια για να μας κρατήσουν ζωντανούς. Χάσαμε φίλους, συγγενείς, γείτονες, είναι πολύ τρομακτικό όλο αυτό που θυμάμαι από τον πόλεμο. Δεν είδα απλά κόσμο να πεθαίνει μπροστά μου. Είδα συγγενείς και άτομα που γνώριζα από την πρώτη στιγμή να χάνουν τη ζωή τους. Είδα να καίνε ανθρώπους και σπίτια, να κόβουν χέρια, να βιάζουν παιδιά, να παίρνουν 5-6 άτομα από τη γειτονιά και να τα εκτελούν μαζί στο δρόμο, μπροστά σε όλους. Δεν υπάρχουν όνειρα σε αυτές τις καταστάσεις. Το μόνο που ονειρεύεσαι είναι να μην πεθάνεις και να μην πεθάνουν όλοι οι υπόλοιποι, να μην μείνεις μόνος σου στη ζωή», λέει στο Κουτί της Πανδώρας. 

Παίρνει ανάσα και συνεχίζει: «Μερικές φορές, θέλεις να πεθάνεις. Η κατάσταση είναι τόσο φρικτή που δεν θέλεις να χάσεις άλλους ανθρώπους, δεν θέλεις να δεις άλλες φρικαλεότητες, την οικογένειά σου να πεθαίνει. Δεν φοβάσαι τον θάνατο. Εύχεσαι για τον θάνατο για να λυτρωθείς, για να σταματήσεις να βλέπεις τη φρίκη και να μετράς απώλειες».

Ιθάκη του η Σουηδία

Στα 13 του, με το τέλος του εμφύλιου, έφυγε προς τα δυτικά με τον καλύτερο του φίλο, αφήνοντας το σπίτι του. Στην ισοπεδωμένη χώρα, οι ευκαιρίες για να παίξει ποδόσφαιρο δεν ήταν πολλές. Βρήκε ομάδα και με τα ελάχιστα χρήματα που έπαιρνε επιβίωνε, όμως σύντομα η φήμη του άρχισε να απλώνεται σε όλη τη χώρα. Στην Μάιτι Μπλάκπουλ, του έδωσαν το παρατσούκλι Σωτήρας, ενώ στην Καλόν σημείωσε 17 γκολ σε μια χρονιά, προσελκύοντας ενδιαφέρον από το εξωτερικό. Πλέον τον φώναζαν «νέο Ντρογκμπά». Ήταν ένα σπάνιο ταλέντο. Και ονειρευόταν πλέον κανονικά.

Το δικό του όνειρο ήταν να παίξει στην Αγγλία και για χάρη του έκανε το ταξίδι από το Ηνωμένο Βασίλειο μια ομάδα ντοκιμαντεριστών. Γύρισαν γύρω από το πρόσωπό του το ντοκιμαντέρ «Με φωνάζουν Σωτήρα», προτείνοντας στην αγγλική Χαλ να τον δοκιμάσει. Ο μικρός δεν πήρε ποτέ άδεια εργασίας και το ταξίδι για την Ευρώπη έγινε τελικά με προορισμό τη Σουηδία, στην οποία και στέριωσε. 

Έβαλε 5 γκολ σε 10 ματς σε πέντε μήνες με την Μπόντενς και στη συνέχεια ανέβηκε επίπεδο, υπογράφοντας στην ΑΪΚ Στοκχόλμης. Το όνομά του είχε ακουστεί για αρκετές αγγλικές ομάδες, όμως εκείνος ήθελε να ακολουθήσει τα βήματα του συμπατριώτη του Τετέ Μπαγκουρά, που τον έβλεπε ως είδωλο και επέλεξε την ομάδα της πρωτεύουσας. Πήγε στην Σκανδιναβία μαζί με τον αδερφό του, ο οποίος όμως δεν άντεξε και γύρισε πίσω. Ο «Κρέσπο» ήταν αποφασισμένος. Έπαιξε στην Έρεμπρο, στη Χάκεν πήρε την υπηκοότητα και βγήκε για πρώτη φορά από τη Σουηδία για χάρη του Παναιτωλικού. Στο Έρεμπρο γνώρισε και τον καθηγητή Ρίτσαρντ Πάουλι, ο οποίος τον βοήθησε να αποτυπώσει στο χαρτί μνήμες και συναισθήματα. Το βιβλίο πήρε το όνομα «Κρέσπο» και δείχνει πώς στην πράξη το ποδόσφαιρο έσωσε τον Καμαρά.

«Το ποδόσφαιρο είναι η θεραπεία μου»

Οι μνήμες του πολέμου δεν ξεχάστηκαν από το ποδοσφαιρικό ταξίδι, όμως απαλύνθηκαν. «Το ποδόσφαιρο λειτουργεί ως θεραπεία για εμένα», λέει στο Κουτί της Πανδώρας. Έχω πάντα θετική διάθεση όταν παίζω ποδόσφαιρο, ξεχνάω τις φρίκες. Με βοήθησε σωματικά και ψυχικά, αλλά και οικονομικά, προκειμένου να βοηθήσω την οικογένειά μου». Άλλωστε, σε κάθε στιγμή είναι έτοιμος να προσφέρει κάτι πίσω στην κοινωνία. Όπως εξηγεί ο ίδιος: «Μαζί με τη σύντροφό μου αποφασίσαμε να ιδρύσουμε μια πρωτοβουλία για να βοηθήσουμε τα παιδιά που προσβλήθηκαν από τον Έμπολα». Στη Σουηδία είχε δράση σε ΜΚΟ που βοηθούσε τους πρόσφυγες. Ένα πρωινό στα τέλη του Οκτωβρίου, τα παιδιά της ΕΛΕΠΑΠ Αγρινίου (Ελληνική Εταιρία Προστασίας  & Αποκαταστάσεως Αναπήρων Προσώπων) τον είδαν μπροστά τους. Ο Καμαρά τα επισκέφτηκε με δική του πρωτοβουλία και γράφτηκε εθελοντής, δείχνοντας τρομερή διάθεση να βοηθήσει. Ένα παιδί που χαμογελάει συνέχεια, ένας πραγματικός μαχητής της ζωής.

Ο τραυματισμός του στο γόνατο του στερεί τη σεζόν, όμως το ποδόσφαιρο του χάρισε ζωή και γι’ αυτό δεν θα σταματήσει ποτέ να είναι ευγνώμων. «Το ποδόσφαιρο είναι το πιο σημαντικό πράγμα για τη συμφιλίωση. Φέρνει τους ανθρώπους κοντά, δεν μετρά καθόλου από πού είσαι ή τι γλώσσα μιλάς. Αρκεί να παίζεις, επικοινωνείς έτσι με τους άλλους μέσω ενός πανέμορφου παιχνιδιού. Ο κόσμος πρέπει να χρησιμοποιήσει το ποδόσφαιρο ως κοινή γλώσσα, να μην νιώθει κανείς ξένος.