Δέκα ταινίες που μας μάγεψαν τη χρονιά που πέρασε

First Cow της Κέλι Ράιχαρντ

Η κατάκτηση της Άγριας Δύσης και το χτίσιμο της Αμερικής όπως δεν το έχουμε ξαναδεί στο σινεμά. Μακριά από τις εξιδανικευμένες εικόνες και τα ηρωικά χολιγουντιανά έπη, η Αμερικανίδα Κέλι Ράιχαρντ διασκευάζει το μυθιστόρημα «Half time» του Τζον Ρέιμοντ και με όχημα μια αντρική φιλία μιλά για το πως μια περιπέτεια επιβίωσης μεταβάλλεται σε μυσταγωγικό ταξίδι για το κυνήγι του American dream.

2. Κβο Βάντις Άιντα? Της Τζασμίλα Ζμπάνιτς

Συνταρακτική δραματοποιημένη απόδοση ενός πραγματικού γεγονότος – η σφαγή της Σρεμπρένιτσα το καλοκαίρι του 1995- που ενισχύεται από την ηλεκτρισμένη ερμηνεία της εκπληκτικής πρωταγωνίστριας Γιάσνα Ντούρισιτς. Η σκηνοθέτρια Τζασμίλα Ζμπάνιτς αντιλαμβάνεται τους δακρύβρεχτους σκοπέλους του θέματος και επιχειρεί μια σωτήρια αποστασιοποίηση, ενώ ενισχύει την αφήγηση με αμείωτο σασπένς που οδηγεί την ταινία στο να γίνει ένα πραγματικό θρίλερ.

3. Ο πατέρας, του Φλοριάν Ζελέρ

Εξαιρετική μεταφορά ενός πολυβραβευμένου δικού του θεατρικού έργου αποτελεί το φιλμ του Ζελέρ, που χτίζει την δυναμική του όχι μόνο πάνω στο ερμηνευτικό δίπολο των Χόπκινς- Κόλμαν (δεύτερο Όσκαρ για τον πρώτο 30 χρόνια μετά από την «Σιωπή των αμνών») αλλά και στην αριστοτεχνική δουλειά του Γιώργου Λαμπρινού- επίσης υποψήφιος για Όσκαρ- στο μοντάζ που δίνει άψογα τη σύγχυση στο μυαλό του ήρωα, ο οποίος αρχίζει να παθαίνει αλτσχάιμερ.

4. Η Εξουσία του Σκύλου, της Τζέιν Κάμπιον

Τεράστιες εκτάσεις που υπογραμμίζουν το νόμο της σιωπής και της ασκητικής ζωής. Ψυχές καταδικασμένες στη μοναξιά και το μαρασμό. Μουντές και μονότονες καταστάσεις μιας καθημερινότητας χωρίς εκπλήξεις. Η Τζέιν Κάμπιον με σύμμαχο το γραμμένο στα 60ς βιβλίο του Τόμας Σάβατζ δεν ξαναδιαβάζει απλώς τη μυθολογία της Άγριας Δύσης αλλά βουτάει βαθιά στο σκοτεινό υποσυνείδητο της. Οδυνηρό, λυρικό, μελαγχολικό αλλά ταυτόχρονα λυτρωτικό κάθε φορά που δίνεται η απάντηση σε κάποιο από τα επτασφράγιστα μυστικά του, το δραματικό νεογουέστερν της Κάμπιον έχει ως θέμα την δύναμη που καλείται να βρει ένας παρείσακτος στο μάτσο κόσμο της Άγριας Δύσης προκειμένου να βγει ζωντανός.

5. Dune, του Ντενί Βιλνέβ

Το μυθιστορηματικό έπος του Φρανκ Χέρμπερτ γράφτηκε στα 60ς (επανακυκλοφορεί στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Anubis) μέσα σε ένα κλίμα αγωνίας αλλά και ψυχεδέλειας, για όσα τρόμαζαν τότε τον πλανήτη: ο κίνδυνος της ολοκληρωτικής καταστροφής, το σκληρό πρόσωπο του καπιταλισμού, η αποικιοκρατία, η γεωπολιτική κρίση στη Μέση Ανατολή κλπ. Ο Βιλνέβ τα χρησιμοποιεί όλα αυτά ιδιοφυώς αλλά και απλοποιημένα προκειμένου να φτιάξει μια πολυεπίπεδη αλληγορία για την πολιτική ευθύνη, τη δίψα της εξουσίας, την οικολογική ανησυχία, τις σχέσεις των φύλων, της σύγκρουσης με τον ίδιο μας τον εαυτό. Εκθαμβωτικό, μεγαλόπνοο και κυρίως ευλαβικό, το «Dune» μας ανοίγει την όρεξη για τα θαύματα που θα ακολουθήσουν στη συνέχεια της ταινίας.

6. Titane της Ζουλιά Ντικουρνό

Μια νεαρή γυναίκα που σκοτώνει χωρίς ξεκάθαρο κίνητρο. Ένας πατέρας που αναζητά τον γιο του ο οποίος εξαφανίστηκε πριν από 10 χρόνια. Αυτές οι δύο ανθρώπινες φιγούρες κάποια στιγμή θα συναντηθούν. Ο τρόπος που η δημιουργός διαχειρίζεται τη μεταφορά της βίας προκειμένου να προσδώσει στην ιστορία της τα στοιχεία ενός επιθετικού και ασυμβίβαστου σινεμά με θέμα την κατάργηση των φύλων (η ηρωίδα θα «υποδυθεί» τον χαμένο γιο του πυροσβέστη) και των κοινωνικών προκαταλήψεων, τα οποία  θα οδηγήσουν στην έλευση μιας νέας εποχής, γίνεται ένα αξεπέραστο σκηνικό Αποκάλυψης που σαγηνεύει και σοκάρει μαζί. Ο πιο τολμηρός Χρυσός Φοίνικας του 21^ου αιώνα.

7. Δεν υπάρχει κακό του Μοχάμαντ Ρασούλοφ

Τέσσερις καθηλωτικές βινιέτες, γυρισμένες κρυφά από το καθεστώς Αχμαντινετζάντ, που επιχειρούν να ζυγίσουν τον ανθρώπινο αντίκτυπο της διαρκούς απειλής των πολιτικών διώξεων και της θανατικής ποινής στο σύγχρονο Ιράν. Ο Ρασούλοφ κέρδισε πανηγυρικά τη Χρυσή Άρκτο στο Βερολίνο για ένα φιλμ που ισορροπεί υποδειγματικά μεταξύ του σφιχτοδεμένου οικογενειακού δράματος, της καθοριστικής ατομικής ευθύνης όταν οι περιστάσεις το επιβάλλουν, της λυτρωτικής  εξομολόγησης από τη στιγμή που δεν υπάρχει περιθώριο αντίδρασης. Το «Κακό» του τίτλου δεν αναφέρεται μόνο στο ιρανικό καθεστώς ή την έννοια της βίας την οποία οι πρωταγωνιστές βιώνουν καθημερινά γύρω τους. Κυρίως αφορά στην ανάγκη της υπεράσπισης της αλήθειας και της αξεραιότητας ακόμη κι όταν η ελπίδα – και η δύναμη- μοιάζει να τους εγκαταλείπει.

8. Υποσχόμενη Νέα Γυναίκα της Εμεραλντ Φένελ

«You didn’t think this was the end, did you?». Μια φράση που περικλείει όλο το νόημα της νέας εποχής (το κίνημα #metoo) και της νέας θέσης της γυναίκας. Η Φένελ δικαίως τιμήθηκε με το Όσκαρ πρωτότυπου σεναρίου για την αλληγορική ιστορία που εμπνεύστηκε προκειμένου να διηγηθεί ένα συναρπαστικό χρονικό εκδίκησης. Μιας εκδίκησης που πίσω από το παραπλανητικό ροζ περιτύλιγμα της – όλο το σκηνικό είναι δοσμένο μέσα από μια πανσπερμία χρώματος και κιτς παιδικότητας – κρύβει ένα πανέξυπνο θρίλερ που έχει ως θέμα την αποκατάσταση μιας διαχρονικής αδικίας. Η Κάρεϊ Μάλιγκαν στο ρόλο της σατανικάς έξυπνης και γοητευτικής Κάσι που ζει μια άλλη μυστική ζωή κάθε βράδυ είναι απλώς συγκλονιστική.

9. Χαρακτηριστικά Γνωρίσματα της Φερνάντα Βαλαντές

Η αποφασισμένη Μαγκνταλένα ψάχνει να βρει τον έφηβο γιο της που εξαφανίστηκε ενώ επιχειρούσε να διασχίσει τα σύνορα με τις ΗΠΑ. Την ίδια ώρα, ο νεαρός Μιγκέλ έχει μόλις απελαθεί και επιστρέφει στο Μεξικό, λαχταρώντας να ξαναδεί τη μητέρα του. Ο Χρυσός Αλέξανδρος του 61ου ΦΚΘ και το βραβείο Κοινό στο φεστιβάλ του Σάντανς κατέληξε στο μινιμαλιστικό και αποστασιοποιημένο δράμα της μεξικανής σκηνοθέτριας. Πρόκειται για το τρυφερό χρονικό μιας ιδιότυπης φιλίας που γεννιέται σε ένα τρομακτικά σκληρό κόσμο με τη λιτή γραφή της σκηνοθέτριας που σκιτσάρει με έναν απρόσμενο και μεταφυσικό λυρισμό τη σύγχρονη τραγωδία μιας ολόκληρης χώρας που βουλιάζει στην ανεξέλεγκτη και ανεξήγητη σχεδόν (η μεγαλύτερη φρίκη στην ιστορία είναι τα αναπάντητα ερωτήματα) βία.

10. The hand of God του Πάολο Σορεντίνο

Οι εικόνες της προ Μαραντόνα εποχής στην φτωχή πόλη του ιταλικού νότου, της Νάπολι, είναι βγαλμένες από το φελινικό σύμπαν με το οποίο ο Σορεντίνο διατηρεί εκλεκτικές συγγένειες. Κωμικές φάρσες, γκροτέσκα πρόσωπα, ακατάσχετη σεξουαλικότητα, κιτς ντεκόρ ανακατεμένο με μια αίσθηση παρακμής, το άγχος της πρώτης ερωτικής επαφής, η σύγκλιση πνευματικότητας και θνητότητας. Ο Σορεντίνο δεν φοβάται να αναμετρηθεί με τον εαυτό του. Αφοπλιστικός και λιτός όσο σε καμιά άλλη ταινία του, θυμάται τον εαυτό του, ψάχνει τα βρει τα πρώτα κινηματογραφικά ερεθίσματα, αποθεώνει τα ινδάλματα του και κυρίως γράφει ένα τρυφερό εξομολογητικό γράμμα στους γονείς του στους οποίους «οφείλει τα πάντα και δεν πρόκειται να ξεχάσει ποτέ». Όχι ένα ακόμη έργο ενηλικίωσης αλλά μια ευρηματική και θεσπέσια τοιχογραφία που συνδέει τα βαθιά εσωτερικά τραύματα με μια ανώτερη δύναμη που μοιάζει να οδηγεί τον ήρωα στο πεπρωμένο του.