«Δανειστές» από πάγο!

Ένα έργο που έχει παρουσιαστεί πάρα πολλές φορές και με ποικίλες παραγωγές στην Ελλάδα είναι οι «Δανειστές», του Αύγουστου Στρίντμπεργκ. Πρόκειται για ένα νατουραλιστικό έργο τριών χαρακτήρων, το οποίο τοποθετείται σε ένα παραθαλάσσιο θέρετρο.  Η Τέκλα, μια μέτρια συγγραφέας, καταγράφει σε κάποιο από τα μυθιστορήματά της μια προσβολή για τον πρώην σύζυγό της, τον καθηγητή Γκούσταβ. Εκείνος, έχοντας πληγωθεί από τον χαρακτηρισμό της, αποφασίζει να πλησιάσει και να γνωρίσει τον νέο σύντροφο της Τέκλα Άντολφ στο συγκεκριμένο θέρετρο, προκειμένου να οργανώσει την εκδίκησή του. Πρόκειται για ένα παιχνίδι εξουσίας εντός ενός ερωτικού τριγώνου, μιας έξυπνης μάχης μεταξύ των δύο φύλων όπου, μ’ ένα πανέξυπνο διάλογο με τον νυν, ο πρώην καταφέρνει να αποδομήσει την εξαιρετική κι εξιδανικευμένη εικόνα που έχει ο σύζυγος για τη γυναίκα του, παρουσιάζοντάς την ως τέρας. Το έργο αποτελεί μία από τις πιο δυνατές δημιουργίες του Στρίντμπεργκ και μάλιστα υπήρξε η αιτία να λοιδορηθεί ο καλλιτέχνης για τη στάση του απέναντι στις γυναίκες. Όλα αυτά στο μακρινό 1888.

Έντεκα χρόνια μετά, το 1897, τρεις φιλόδοξοι εξερευνητές, οι μηχανικοί Σάλομον Άουγκουστ Αντρέε και Κνουτ Φρένκελ, μαζί με τον φωτογράφο Νιλς Στρίντμπεργκ ξεκινούν από τη Σουηδία για ένα φιλόδοξο ταξίδι με αερόστατο που θα μείνει στην ιστορία, καθώς έχουν θέσει ως στόχο να κατακτήσουν το Βόρειο Πόλο, μια απέραντη έκταση στην οποία ο άνθρωπος δεν είχε πρόσβαση ως τότε. Ωστόσο, μετά από ένα καίριο ατύχημα το αερόστατο συντρίβεται κι ο πλους του διακόπτεται, κι έτσι καταλήγουν σε μία έρημη κι απέραντη χιονισμένη έκταση, χιλιάδες μίλια μακριά από τον τελικό προορισμό τους, προσπαθώντας να επιβιώσουν κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες. Τα πτώματά τους βρέθηκαν τριάντα χρόνια αργότερα.

Τις δύο αυτές ιστορίες θέτουν σε παραλληλία η Μαρία Σκαφτούρα και ο Γρηγόρης Χατζάκης, εγκιβωτίζοντας τη μία εντός της άλλης, προκειμένου να αποδώσουν με έναν διαφορετικό τρόπο το κλασικό έργο του Στρίντμπεργκ, το οποίο ιδωμένο μέσα από μια συγκεκριμένη συνθήκη – αυτήν του αγώνα για επιβίωση σε ένα αντίξοο περιβάλλον – προσφέρεται για μια διαφορετική ερμηνεία. Ο χώρος στον οποίο παρουσιάζεται η παράσταση, το Rabbithole στο Μεταξουργείο, φιλοξενεί με τον καλύτερο τρόπο την παραγωγή, καθώς η σκηνή είναι αρκετά ευρύχωρη και λειτουργεί λόγω της διαρρύθμισης προς την καλύτερη έκθεση του έργου. Οι ηθοποιοί παρουσιάζονται στην αρχή παρασκηνιακά και μεταβαίνουν έπειτα στην κύρια σκηνή, σέρνοντας πίσω τους μια πόρτα που φέρει πάνω της ένα πανό από μια ιστορική φωτογραφία του Νιλς Στρίντμπεργκ, η οποία απεικονίζει το αερόστατο «ο Αετός» μετά την πτώση του.

Σκηνοθετικές ιδιαιτερότητες που ενθουσιάζουν αποτέλεσαν η ταυτόχρονα με την εξέλιξη της υπόθεσης προβολή σκηνών ενός ντοκιμαντέρ από τη ζωή στον Βόρειο Πόλο μέσα από μια μικρή οθόνη στην άκρη της σκηνής, το ειδικό τραπεζάκι με το παγωμένο θηλυκό γλυπτό του Άντολφ, καθώς και τα ειδικά εφέ της παράστασης, η χρήση καπνού από ξηρό πάγο και η μηχανή χιονιού. Με τον τρόπο αυτό υποβοηθείται η ανάγνωση της πρώτης ιστορίας μέσα από την τοποθέτησή της στη δεύτερη. Ο Βύρων Κατρίτσης φάνηκε επίσης πολύ πρωτότυπος και στην μουσική επιλογή που διανθίζει την παράσταση, αποφασίζοντας να εντάξει στο έργο από Πασχάλη Αρβανιτίδη, μέχρι Dean Martin και Nick Cave.

Οι ηθοποιοί φαίνεται να αντεπεξέρχονται με σχετική άνεση στις ερμηνείες τους, αξιόλογα αποτελέσματα και, παρά το γεγονός ότι ανά αρκετές φορές μπέρδευαν τα λόγια τους, η δυναμική της συνένωσης του κόπου και της δημιουργικότητας όλων, τους διέσωζε από την αποτυχία. Ο Δημήτρης Ντάσκας υποδύεται με αριστοτεχνικό τρόπο τον ευνουχισμένο μα ανθεκτικό στην ταπείνωση σύζυγο που δεν έχει αυτοπεποίθηση, αποτυπώνοντας κάθε συναίσθημα και ιδιότητα σχεδόν όπως πρέπει, χωρίς υπερβολές. Η Μαρία Σκαφτούρα, έχοντας ασχοληθεί με επιμονή για την προετοιμασία ολόκληρης της παράστασης και καλούμενη την ίδια ώρα να πρωταγωνιστήσει σε αυτήν, παρουσιάζει την απόδοση της ερωτικής συζύγου με μετρημένη απληστία, αλλά διάχυτο συναίσθημα, γεγονός που τη δικαιολογεί κάπως στα μάτια του θεατή. Ο απατημένος πρώην άντρας της, βέβαια, Τάκης Σακελλαρίου, συμβάλλει με το χιούμορ και την ώριμη, μεθοδευμένη προσέγγισή του στην εξέλιξη της ιστορίας,  προκαλώντας με τις ειρωνικές ατάκες και το «σχέδιό» του τη συμπεριφορά των υπολοίπων. Μοιάζει να είναι ο μόνος, ο οποίος γνωρίζει καλά «ποιος» είναι, καθώς είναι εκείνος που ειρωνεύεται περισσότερο∙ οι υπόλοιποι αφήνονται παθητικά στις συνέπειες των επιλογών τους κι ενεργοποιούνται απλώς από τις εξελίξεις.

Μια εμπνευσμένη παράσταση η οποία, παρά την ένταξη δεύτερης αφηγηματικής ακολουθίας μέσα στην βασική, μπορεί και ερμηνεύεται ως μία και μοναδική, ως νέα. Θα περίμενε κανείς να υπάρχει μεγαλύτερη ζωντάνια στις κινήσεις των ηθοποιών σε μια τόσο πρωτότυπη και «ιδανική» απόδοση των Δανειστών, να κινούνται με περισσότερο νεύρο και λιγότερη στατικότητα, προκειμένου το συνολικό εγχείρημα να απογειωθεί. Το αφόρητο, ίσως, κρύο του Βόρειου Πόλου όπου τοποθετείται το έργο μάλλον λειτούργησε ανασταλτικά στις ερμηνείες τους. Με τον καιρό, όμως, και το «ζέσταμά» τους ενδέχεται να τα καταφέρουν. Μολαταύτα, το μήνυμα δε χάνεται στο τέλος. Δεν είναι μια παράσταση απλώς και μόνο για τη βραδινή ψυχαγωγία κάποιου. Ενώ έχει χιούμορ, προσφέρει και μια ρεαλιστική εκδοχή της ανθρώπινης φύσης με βιτριολική αλήθεια και όμορφες ιδέες. Αξίζει μια επίσκεψη.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

ΔΑΝΕΙΣΤΕΣ

Ηθοποιοί

Δημήτρης Ντάσκας

Τάκης Σακελλαρίου

Μαρία Σκαφτούρα

Συντελεστές

Κείμενο: Αύγουστος Στρίντμπεργκ

Μετάφραση: Μαρία Σκαφτούρα

Διασκευή: Μαρία Σκαφτούρα, Γρηγόρης Χατζάκης

Σκηνοθεσία: Γρηγόρης Χατζάκης

Σκηνικά: Ζωή Αρβανίτη

Μουσική: Βύρων Κατρίτσης

Χορογραφίες: Πετρίνα Γιαννάκου

Βοηθός Σκηνοθέτη: Κική Μπαρμπαβασίλογλου

Φωτογραφίες: Φίλιππος Μαργαλιάς

Γραφιστική Επιμέλεια: Michelangelo Bevilacqua

Δημόσιες σχέσεις & Επικοινωνία: Χρύσα Ματσαγγάνη

Εισαγωγή παράστασης: Ginger Creepers Theater Band (Χρ. Καπενής, Γρ. Χατζάκης)

Θέατρο Rabbithole

Γερμανικού 20, Μεταξουργείο

Κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00

Τηλ. 210 5249903

Γενική είσοδος: 12 ευρώ

Φοιτητικό, Ανέργων: 7 ευρώ

 Ατέλειες ηθοποιών: 5 ευρώ