Δαμιανός Πάντας: «Στα λόγια η ψυχή» με την Ερωφίλη

Δύο χρόνια μετά το ντεμπούτο άλμπουμ του, «Της ημέρας τα σκοτάδια», με ερμηνευτή τον Βασίλη Γισδάκη, ο Δαμιανός Πάντας επιστρέφει με εννιά καινούργια τραγούδια για τη φωνή της Ερωφίλης με γενικό τίτλο «Στα λόγια η ψυχή», παρμένος από τον στίχο «Δεν τό’χει στα λόγια η ψυχή…» του Δημήτρη Αναγνωστόπουλου από το κομμάτι «Στα λόγια». Αυτή τη φορά στίχους έγραψαν ο Δημήτρης Αναγνωστόπουλος (3), ο Αντώνης Παπακωνσταντινίδης (2), ο Ηλίας Μάστορης (1), η Πόπη Μαγουλά – Γαϊτάνου (1) και ο ίδιος ο συνθέτης (2). Στην περίπτωση του Πάντα, ενός συνθέτη με σπουδές και κατάρτιση, ισχύει το εξής, που μόνο ως θετικό μπορεί να καταλογιστεί: Ενώ έχει άριστες γνώσεις σε σύνθεση και ενορχήστρωση, βάσει της λόγιας παιδείας του, φαίνεται ότι αγαπά εξίσου τα μοντέρνα μουσικά ρεύματα. Τα τραγούδια του είναι καλοφτιαγμένα και ολοκληρωμένα απ’ όλες τις απόψεις με τη λόγια ακριβώς δομή τους να εμπλουτίζεται από ηλεκτρικά, ακόμη και λαϊκότροπα στοιχεία. Κάτι τέτοιο, παρακινδυνευμένο εξ αρχής, θα κινδύνευε να φλερτάρει με το παλαιομοδίτικο (στην καλύτερη) ή και με το κακόγουστο (στη χειρότερη).  Κι εδώ μπαίνει ο Κώστας Παρίσσης, επίσης πολύ έμπειρος ενορχηστρωτής, που ανέλαβε να δώσει στο υλικό έναν ήχο φρέσκο, «εντεχνο-ροκ» ας τον ονομάσω, ανεξάρτητο από μόδες και ραδιοφωνικές «συνταγές».

Ακούστε, λόγου χάριν, το εναρκτήριο τραγούδι, «Το πιόνι», που παραπέμπει στον Θάνο Μικρούτσικο στα καλύτερα του («Άμλετ της Σελήνης»). Υπάρχουν τα έγχορδα, το τσέλο του Μιχάλη Πορφύρη και το βιολί του Μάριου Παπούλια, που μαζί με το ακορντεόν του Ντίνου Χατζηιορδάνου ελίσσονται μέσα σε μια ορμητική, δοξαστική σχεδόν, μελωδία. Υπάρχει επίσης το φλικόρνο του Ανδρέα Πολυζωγόπουλου που δίνει ένα jazzy όμορφο ηχόχρωμα στην «Οφειλή», μια κιθαροκεντρική στη βάση της μπαλάντα. Ξεχωριστοί είναι και οι «Γρίφοι», ένα από τα ωραιότερα λαϊκά τραγούδια που ακούσαμε τελευταία, ακριβώς επειδή δεν είναι μονοδιάστατο λαϊκό, αλλά διέπεται από μία δική του, ενδεχομένως «απερίγραπτη» αυτή τη στιγμή, ατμόσφαιρα. Στην «Καιόμενη βάτο» θα έλεγα ότι απλά ο συνθέτης επαναλαμβάνεται μέχρι να έρθει η «Έρημη πόλη» – ένα ζεϊμπέκικο πρωτότυπης θεματικής, αυτής ενός αστικού θλιμμένου τοπίου, που δεν την πολυσυναντάμε ειδικά στα ζεϊμπέκικα. Η «Πυξίδα» είναι ακόμη μία καλή στιγμή του άλμπουμ πριν την εξόδιο μπαλάντα «Άπιαστο αστέρι» για την αιώνια πάλη των δύο φύλων – ευτυχώς εδώ το θέμα επίσης δίνεται με μια πρωτότυπη προσέγγιση εκ μέρους του στιχουργού Παπακωνσταντινίδη. Όλοι οι στίχοι του έργου δικαιώνουν τον τίτλο που του δόθηκε, «Στα λόγια η ψυχή»: Μιλάμε για γραπτό λόγο υψηλού επιπέδου, απ’ τον οποίο ξεχώρισα τη δουλειά του Αναγνωστόπουλου – ακροβατεί δεξιοτεχνικά πάνω σε πετυχημένες ρίμες και σε ισχυρά νοηματοδοτημένες φράσεις – και του Μάστορη, αφού το μοναδικό εδώ δείγμα του, διέπεται από μια χατζιδακική ποιητική αισθητική («Και σαν λυγίζεις θα σου στάζω όταν διψάς/ μαύρο νερό να μην ξεχνάς…») Πάμε και στην Ερωφίλη, που μετράει τόσα χρόνια πια στη δισκογραφία και στο τραγούδι: Ξεκίνησε σόλο, συνέχισε με το σχήμα Τρίφωνο και τώρα επανέρχεται δυναμικά ως ερμηνεύτρια. Τα τραγούδια αυτά της «πάνε» πολύ, τόσο που πιστεύω ότι συνέβαλε στην αρτιότητα τους: Οι «Γρίφοι», λόγου χάριν, μάλλον θα έχαναν σε δυναμική με μιαν άλλη τραγουδίστρια, ακόμη κι αν ήταν αμιγώς λαϊκή. Έχει ένα ελαφρύ γρέζι στη φωνή της που μαζί με τη γυναικεία περσόνα της συστήνουν το σκηνικό των μόνων και σκυφτών ανθρώπων στην έρημη πόλη, τον αλλόκοτο ίσκιο του κόσμου και τις μικρές ρωγμές εντός της. Σωστό το κάλεσμα του Πάντα γι’ αυτή τη συνεργασία, ακόμα πιο σωστή η έλλειψη των «φιλικών συμμετοχών», καθιστώντας έτσι την Ερωφίλη μοναδική ερμηνεύτρια ενός ολοκληρωμένου υλικού. Ο δίσκος κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μετρονόμος και το εξώφυλλο του, από τα ομορφότερα κι αυτό της σύγχρονης ελληνικής δισκογραφίας, κοσμεί μια φωτογραφία της Μαρίας Κοσσυφίδου. 

* Ο δίσκος «Στα λόγια η ψυχή» του Δαμιανού Πάντα και της Ερωφίλης παρουσιάζεται απόψε στη «Σφίγγα» (Ακαδημίας & Ζωοδ. Πηγής) στις 21.00. 

Θα προλογίσουν η Σοφία Αδαμίδου (δημοσιογράφος-συγγραφέας), η Σαπφώ Ματσιώρη (ραδιοφωνική παραγωγός) και ο Γιώργος Μυζάλης ( δημοσιογράφος-στιχουργός).

Το έργο θα παρουσιαστεί ζωντανά από οκταμελή ορχήστρα επί σκηνής.