Το χρονικό μια προαναγγελθείσας τραγωδίας

Ρεπορτάζ: Βαγγέλης Σπυράκης – Εικόνες: Σπύρος Τσακίρης

Την ώρα που γράφεται αυτό το κείμενο και ο αριθμός των νεκρών από τη φονική πυρκαγιά συνεχώς αυξάνεται, καμία λέξη δεν μπορεί να περιγράψει το μέγεθος της καταστροφής. Οι  εικόνες που έχουμε αντικρίσει δημοσιογράφοι και τεχνικοί θα στοίχειωναν την καθημερινότητά σας. Υπάρχουν στιγμές που τα δάκρυα δεν σταματούν και η ψυχή ματώνει.

Αναζητώντας, λοιπόν, τα «γιατί», προσπαθήσαμε όσο πιο ψύχραιμα μπορούσαμε στο koutipandoras.gr, να μεταφέρουμε την πραγματικότητα που βιώσαμε από το ρεπορτάζ στο τόπο της τραγωδίας.

Δεν θα μπούμε στη διαδικασία να βρούμε απαντήσεις αν έγιναν ή δεν έγιναν λάθη. Άλλωστε άφησα τους… ειδικούς να έχουν άποψη. Γεμάτος ο τόπος από άσχετους που μιλούν χωρίς να ξέρουν τι λένε. Δεν χρειαζόταν ένας ακόμα…

Αναμφισβήτητα όμως είναι ένα πρόβλημα πολυσύνθετο, που έχει άμεση σχέση και με συμφέροντα, με οικοπεδοφάγους, καταπατητές, εμπρηστές, αλλά και με την εγκληματική αμέλεια όχι μόνο κρατικών φορέων, αλλά και δήμων και κοινοτήτων. Δεν είναι διόλου τυχαίο ότι καίγονται κάθε φορά περιαστικά δάση και μάλιστα σε περιοχές υψηλού οικοπεδικού ενδιαφέροντος. Και επίσης δεν είναι τυχαίο ότι στα καμένα φυτρώνουν βίλες. Και για να μην παρεξηγηθούμε δεν ρίχνουμε ευθύνες στους ανθρώπους που κατοικούν εκεί. Αναφερόμαστε σε εκείνους (σ.σ θα δείτε και στις φωτο) που έχουν φυτρώσει τις μάντρες τους, στα σημεία εξόδου προς την θάλασσα.

Φυσικά και υπάρχουν πολιτικές ευθύνες, αλλά όχι σήμερα, όχι τώρα. Από παλιά. Από εδώ και πέρα, η κυβέρνηση πρέπει να κάνει σχεδιασμό. Πρέπει να θεσπίσει κανόνες και πρωτόκολλα που θα οδηγούν στη διάσωση. Το κράτος πρέπει να είναι η εμπιστοσύνη που αποπνέει και πολλές φορές η ανυποχώρητη στάση του σε θέματα που πρέπει να λυθούν. Εκεί θα κριθεί η κυβέρνηση πέρα από τα μέτρα ανακούφισης των πληγέντων, όπως αναφέρει πολύ σωστά στο άρθρο του ο Κώστας Βαξεβάνης. Προχωράμε παρακάτω.

Εμείς από την μεριά μας, προσεγγίζουμε το θέμα δείχνοντας δυστυχώς την ωμή πραγματικότητα που βγήκε από το ρεπορτάζ. Μια σοφή ρήση του λαού λέει πριν κανείς απαιτήσει, πρέπει πρώτα να αξιώσει από τον εαυτό του. Και ναι μερίδιο ευθύνης στις φονικές πυρκαγιές έχουμε όλοι μας. Πρώτοι από όλους εμείς οι δημοσιογράφοι.

Αναφέρομαι στην θανατολαγνεία ορισμένων συναδέλφων που όχι απλά δεν ενημερώνουν αλλά μεταβάλουν την τραγωδία σε σόου, δημοσιογράφοι που «κάνουν την δουλειά τους» αναπαριστώντας με στόμφο την εναγώνια προσπάθεια ανθρώπων που καίγονται να φτάσουν στην θάλασσα: Ένας επικοινωνιακός θόρυβος, ο οποίος το μόνο που καταφέρνει, είναι να μπλέκει ακόμα περισσότερο την κατάσταση. Ο δημοσιογράφος κάνει λειτούργημα, και μέσα στις αρμοδιότητες του είναι να ενημερώνει με νηφαλιότητα ειδικά σε κρίσιμες στιγμές τον κόσμο. Κάτι τέτοιο δεν έγινε από κανένα κανάλι, πλην ελαχίστων δημοσιογράφων που μέσω social media-sites, προσπαθούσαν να δώσουν οδηγίες στον πανικοβλημένο κόσμο, ενώ ο συνάδελφος Νίκος Παγιωτέλης ρίχτηκε στην μάχη της κατάσβεσης της πυρκαγιάς, βοηθώντας την ηρωική προσπάθεια των πυροσβεστών.

Αντίθετα ορισμένοι έκαναν ρεσάλτο …πάνω στα πτώματα με σκοπό να αναδυθούν επαγγελματικά.

Ευτυχώς όμως, όπως αναφέραμε παραπάνω, διασώζουν την κατάσταση πολλοί καλοί ρεπόρτερ που κάνουν μεν κριτική, αλλά εστιάζουν στα προβλήματα, κάνουν δηλαδή τη δουλειά τους υπό αντίξοες συνθήκες αλλά με αξιοπρέπεια και σεβασμό. Συγχωρήστε μας την αγανάκτηση, αλλά ζούμε και στο χώρο μας συνεχώς, ξανά και ξανά, τα ίδια πράγματα. Οι ίδιες καταστάσεις επαναλαμβάνονται και ούτε σε αυτόν τον τομέα βελτιωνόμαστε. Μετέπειτα ζητάμε και τα… ρέστα.

«Μπροστά τα κανάλι της μηντιοκρατίας και πίσω ο λαός»

Την ίδια στιγμή που εξελίσσονταν οι δραματικές στιγμές στο Μάτι, την ίδια στιγμή, κάθε προφίλ κι ένα έκτακτο Πληκτρολογιοδικείο. Κάθε «τοίχος» στο φέισμπουκ ή το τουΐτερ, στρατηγείο πολιτικής προστασίας. Όλοι να καταγγέλλουν τους πάντες και τα πάντα με τη γνωστή αντίληψη του δήθεν… φωτεινού παντογνώστη που όμως ποτέ δεν έχει ζήσει από κοντά μια τέτοια τραγωδία-κατάσταση. Οι περισσότεροι που συναντήσαμε, ήταν εκείνοι που σταμάτησαν να απαθανατίσουν την στιγμή, για να την ανεβάσουν στα social, μη γνωρίζοντας εκείνη την στιγμή ότι θα προκαλέσουν πρόβλημα στα πυροσβεστικά οχήματα και ασθενοφόρα.

Συβαριτισμός των ολίγων μέσα στην ανέχεια των πολλών

Ευθύνη, έχουν και οι καθ’ ύλην αρμόδιοι δήμαρχοι, οι οποίοι θεωρούν προσβολή ν′ ασχολούνται με την «πολιτική προστασία». Το βλέπουν σαν αγγαρεία, ενώ απέχουν των ευθυνών τους σε τέτοιες καταστάσεις. Αντί να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, επιλέγουν τα κανάλια για μια κοκορομαχία στα παράθυρα, λέγοντας ότι εκείνοι είχαν προειδοποιήσει για το κακό που θα γινόταν την πολιτεία. Οι ίδιοι όμως δεν φρόντισαν προληπτικά να κάνουν τις απαραίτητες ενέργειες έτσι ώστε σε περίπτωση πυρκαγιάς να μην έχουμε τέτοιους είδους ανυπολόγιστες ζημιές και θύματα. 

Ελάχιστοι είναι οι δήμοι και οι κοινότητες που καθαρίζουν από τα ξερόχορτα τους χώρους ευθύνης τους. Είδαμε Δημάρχους, από τις πληγείσες περιοχές που έκλεισαν ατελείωτες ώρες στα παράθυρα των καναλιών, αντί να σηκώσουν τα μανίκια και να ριχτούν στην μάχη της διάσωσης.

«Θα αντιμετωπίσουμε την κατάσταση, κι ύστερα θα παρέχουμε όσες εξηγήσεις θέλουν τα ΜΜΕ», είπαν οι αρχές της Ταϋλάνδης κατά τη διάρκεια της πρόσφατης κατάστασης που αντιμετώπισαν με τον εγκλωβισμό των εφήβων στην παγκοσμίως διάσημη πλέον σπηλιά Ταμ Λουάνγκ. Εδώ, ισχύει το αντίθετο.

Οι πυρκαγιές δεν είναι ένα φυσικό φαινόμενο

Και τώρα πάμε στο μείζον πρόβλημα όλων των τελευταίων χρόνων, τα αίτια των πυρκαγιών. Προκαλούνται από ανθρώπινες, σκόπιμες ή μη, δραστηριότητες, από εμπρησμούς ή από αμέλεια. Υπάρχει, επομένως, ζήτημα κοινωνικής ευθύνης για την πρόληψη και προστασία, αλλά και για την αντιμετώπιση των καταστροφικών πυρκαγιών.

Βασικό μέτρο πρόληψης είναι εμείς οι ίδιοι να προστατέψουμε τόσο το περιβάλλον όσο και την περιουσία μας. Είδαμε από κοντά την ώρα που μεταδιδόταν η φωτιά, πόσα σπίτια είχαν ακαθάριστες τις αυλές τους από τα ξερόχορτα που κανείς δεν φρόντισε να καθαρίσει. Έτρεχε η φωτιά στο έδαφος, αγκάλιαζε τα δέντρα, που γρήγορα λαμπάδιαζαν. Και για να μην θεωρηθεί ότι προσπαθούμε να ρίξουμε ευθύνες στον κόσμο, αναφερόμαστε και σε παλαιότερες πυρκαγιές τις οποίες έχουμε καλύψει δημοσιογραφικά.

Αντικρίσαμε σπίτια κρεμασμένα στο χείλος του γκρεμού, με μάντρα που έφτανε μέχρι τον αιγιαλό και κλειδωμένες πόρτες με τρία λουκέτα. Τρανό παράδειγμα το οικόπεδο του κυρίου όπου κάηκαν 26 άνθρωποι, και απλά ανέφερε ότι τους άνοιξε την πόρτα για να σωθούν, χωρίς όμως να εξηγήσει αν ήταν νόμιμο, και γιατί δεν τους οδήγησε με ασφάλεια στο μονοπάτι που οδηγούσε προς την θάλασσα, για να σωθούν και όχι να καούν.

Ναι, τη στιγμή του πανικού, κανείς δεν μπορούσε να διακρίνει τίποτα στο μισό μέτρο. Οι θερμοκρασίες από το πύρινο μέτωπο ήταν τέτοιες, που κανείς δεν άντεχε αν δεν έπεφτε στο νερό μέσα σε τρία λεπτά. Η ατμόσφαιρα αποπνικτική, δεν μπορούσες να αναπνεύσεις και ήταν σαν να είχαν ρίξει εκατοντάδες δακρυγόνα μέσα σε ακτίνα μόλις 5 μέτρων.

Το πιο τραγικό όμως ήταν ότι πολλοί πίστεψαν ότι μπαίνοντας στο αυτοκίνητο, θα προλάβουν να σωθούν. Εγκλωβίστηκαν όμως στον λαβύρινθο από τα στενάκια, τα αδιέξοδα δρομάκια της περιοχής και κάηκαν δυστυχώς…

Τι γίνεται από εδώ και πέρα…

Οι καταπατήσεις δασών και αιγιαλών η αυθαίρετη δόμηση οι περιφράξεις και μπαζώματα ρεμάτων πρέπει κάποτε να λάβουν ένα τέλος. Όλα αυτά συν πολλά ακόμα συνέργησαν στην καταστροφή. Γιατί θέριεψαν όμως; Γιατί όλες τις προηγούμενες δεκαετίες αυτές οι πρακτικές «κοινωνικοποιήθηκαν», επέτρεψαν σε πλατύτερα στρώματα της κοινωνίας να αποκτήσουν δικαίωμα στο εξοχικό, μικρούς και μεσαίους επιχειρηματίες να στήσουν την «τίμια» παρά θιν’ αλός επιχείρησή τους κ.ο.κ. Από εδώ και πέρα πρέπει να καταγγέλλονται τέτοιου είδους αυθαιρεσίες, πρώτα από εμάς!

Βασικό μέτρο πρόληψης είναι και εμείς οι ίδιοι να γνωρίζουμε τι πρέπει να κάνουμε πριν καν ξεσπάσει η πυρκαγιά. Ενας φακός, πετσέτες, ακόμα και ντεπόζιτο στην αυλή μας με νερό να υπάρχει για ώρα ανάγκης. Είναι καλό να γνωρίζουμε την περιοχή, τα μονοπάτια τους δρόμους διαφυγής. Φυσικά ο καθαρισμός από τα ξερόχορτα, με τη φροντίδα του ίδιου του ιδιοκτήτη, της αυλής και τους περιβάλλοντος του σπιτιού του, του οικοπέδου του, του κτήματός του, του χωραφιού του, είναι θέμα πρώτιστης αναγκαιότητας.

Εν κατακλείδι, από το 2006 μέχρι σήμερα έχουμε ζήσει τεράστιες πυρκαγιές, με πολλά θύματα. Αν δεν αλλάξουμε πρώτα εμείς, πώς θα αναγκάσουμε τους υπόλοιπους κρατικούς φορείς να αλλάξουν. Ραφήνα, Ηλεία, Αττική, 2007 και 2018. Ζούμε ένα πάθος, δίχως μάθος. Δίχως το μάθος όμως, η νέα σελίδα κινδυνεύει να καταλήξει κι αυτή, σαν τη μέρα της μαρμότας, όπως η προηγούμενη.

Τέλος, κρατάμε το πιο σοβαρό, που ξεπερνάει την μηδαμινότητα όλων εκείνων που αρέσκονται στο να αλληλοκατηγορούνται μεταξύ τους, εκείνο της συμπαράστασης του κόσμου, που αφήνει μια γλυκόπικρη γεύση και δείχνει όταν θέλουμε μπορούμε στα δύσκολα να είμαστε ένα και να αλλάξουμε προς το καλύτερο χωρίς να περιμένουμε κάποιον η κάποιους να μας σώσουν

Υ.Γ. Το κείμενο είναι εξαιρετικά αφιερωμένο, ως ελάχιστο φόρο τιμής στα μικρά αγγελούδια που έφυγαν τόσο άδοξα από την ζωή!

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr