Το Brexit, o ΠΟΕ και η μπλόφα που λέγεται… «ΤΙΝΑ»

Καθώς πλησιάζει η 29η Μαρτίου τόσο αυξάνεται η πιθανότητα για ένα no-deal Brexit αφού η Βουλή των Κοινοτήτων δεν καταφέρνει να καταλήξει στην οποιαδήποτε συμφωνία. Το no-deal Brexit, δηλαδή η έξοδος της χώρας από την Ε.Ε. χωρίς καμιά συμφωνία, παρουσιάζεται ως μια επερχόμενη καταστροφή, κυρίως από την πλευρά των Remainers, αλλά όχι μόνο από αυτούς.

Η προσπάθεια της Πρωθυπουργού να πάρει μια μικρή παράταση μέχρι τις 30 Ιουνίου δεν φαίνεται να γίνεται αποδεχτή από την Ε.Ε. η οποία μέσω του Πρόεδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Donald Tusk, προειδοποίησε πως παράταση θα δοθεί μόνο αν υπάρξει συμφωνία. Το πρακτορείο Bloomberg εκτιμά πως η Πρωθυπουργός θα εκμεταλλευτεί αυτό το τελεσίγραφο για να εκβιάσει τους βουλευτές να υπερψηφίσουν μια δική της πρόταση και να ρίξει πολιτικές ευθύνες στους Εργατικούς σε περίπτωση που η χώρα οδηγηθεί στο no-deal Brexit.

Από την πλευρά της η ηγεσία των Εργατικών έχει δηλώσει επανειλημμένα πως το no-deal Brexit δεν πρέπει να αποτελεί επιλογή. Αυτή η κίνηση εντάσσεται στα πλαίσια του πολιτικού παιχνιδιού της παραδοσιακά αντιευρωπαϊκής σημερινής ηγεσίας για να κρατά ευχαριστημένη τη μερίδα των Remainers του Κόμματος. Από την άλλη όμως προκάλεσε και την αντίδραση στελεχών που προέρχονται από τις συντεχνίες αφού το ενδεχόμενο μη εξεύρεσης συμφωνίας διδάσκεται στα σεμινάρια εκπαίδευσης των συνδικαλιστών ως κάτι που μπορεί να αποτελέσει μοχλό πίεσης στην αντίπαλη πλευρά. 

Ο Λόρδος Maurice Glasman ο οποίος θεωρείται ως ένα από τα καλύτερα μυαλά του Εργατικού Κόμματος τάχθηκε υπέρ ενός no-deal Brexit ισχυριζόμενος μάλιστα πως “η μη-συμφωνία θα ήταν η καλύτερη συμφωνία”. Για τον Λόρδο Glasman η έξοδος από την Ε.Ε. έχει να κάνει και με πολλά άλλα θέματα πέραν του οικονομικού, όπως η προστασία της οικογένειας κυρίως στην παραδοσιακή της μορφή, η προστασία της κοινότητας, τα εργασιακά δικαιώματα κλπ. Ο Glasman βλέπει την οικονομία και το εμπόριο υπό το πρίσμα των πιο πάνω. Εξάλλου, όπως ο ίδιος αναφέρει σε κείμενο του το 2010, οι απεργοί λιμενεργάτες στο Λονδίνο του 1889 χαρακτηρίστηκαν ως “μη πατριώτες” αφού εμπόδιζαν το εμπόριο της Αυτοκρατορίας. Το εμπόριο, όπως τότε έτσι και σήμερα παρουσιάζεται ως ο πρώτος και βασικότερος σκοπός του κράτους και ως απαραίτητο για την επιβίωση μιας χώρας.

Σε αυτό το σημείο οι Brexiters βρήκαν έναν απροσδόκητο σύμμαχο: τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (Π.Ο.Ε.) και συγκεκριμένα το Άρθρο 24 της Γενικής Συμφωνία Δασμών και Εμπορίου. Το Άρθρο 24 επιτρέπει τη δημιουργία τελωνειακής ένωσης ή ζώνης ελευθέρων συναλλαγών ή ακόμα και τη σύναψη μιας ενδιάμεσης συμφωνίας που θα αποσκοπεί στη δημιουργία ενός εκ των 2. Αυτή η πρόταση πυροδότησε μια νέα συζήτηση μεταξύ των Brexiters και των Remainers με την κάθε πλευρά να μεταφράζει το Άρθρο 24 όπως την βολεύει.

Ο Kevin Maguire, ένας από τους πιο γνωστούς δημοσιογράφους της χώρας, ειρωνεύτηκε την καταφυγή των Brexiters στον Π.Ο.Ε. αφού πρόκειται για έναν οργανισμό που ελέγχεται από μη εκλεγμένους τεχνοκράτες και του οποίου η εξουσία υποβιβάζει των ρόλο των εθνικών κοινοβουλίων. Χρησιμοποίησε δηλαδή τα ίδια επιχειρήματα που χρησιμοποιούν οι Brexiters για την Ε.Ε. όσον αφορά τα δημοκρατικά ελλείματα που δημιουργεί. Αυτή η υπερ-απλούστευση δεν ανταποκρίνεται πλήρως στην πραγματικότητα. Όντως αυτά τα στοιχεία υπάρχουν στον Π.Ο.Ε. αλλά είναι κοινά χαρακτηριστικά που έχουν όλοι οι διεθνής οργανισμοί, ακόμα και ο Ο.Η.Ε., σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό.

Υπάρχει όμως μια βασική διαφορά μεταξύ της Ε.Ε. και του Π.Ο.Ε.: ο Π.Ο.Ε. δεν επεμβαίνει στα εσωτερικά μιας χώρας στο βαθμό που επεμβαίνει η Ε.Ε. στα εσωτερικά ζητήματα των δικών της μελών. Ο ρόλος και οι αρμοδιότητες του Π.Ο.Ε. περιορίζονται κυρίως σε θέματα που αφορούν το εμπόριο. Για παράδειγμα η δημιουργία περιφερειακών επενδυτικών τραπεζών, κάτι που ήταν προεκλογική δέσμευση των Εργατικών στις τελευταίες εκλογές, είναι παράνομη σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία αφού παραβιάζει την αρχή της ελεύθερης διακίνησης κεφαλαίου. Άρα εντός της Ε.Ε. κάτι τέτοιο δεν μπορεί να υλοποιηθεί, όμως ο Π.Ο.Ε. δεν μπορεί να το εμποδίσει και ούτε εμπίπτει στις αρμοδιότητες του. Γι’ αυτό και η σύγκριση των 2 οργανισμών είναι εντελώς άστοχη.

Φυσικά η δυνατότητα αξιοποίησης του Άρθρου 24 έχει και μια άλλη σημαντική διάσταση: ακυρώνει την προσέγγιση του TINA (there is no alternative) στην περίπτωση του Brexit. Αυτό είναι το σημείο που φαίνεται να ενοχλεί περισσότερο αφού η θεωρία του TINA χρησιμοποιείται συχνά ως μέθοδος εκβιασμού προς κυβερνήσεις και πολίτες, με πρόσφατο παράδειγμα τον εκβιασμό της Ελληνικής Κυβέρνησης και των Ελλήνων πολιτών το 2015, από τους θεσμούς που ήθελαν να επιβάλουν τους δικούς τους παράλογους όρους.

Αν το TINA αποδειχθεί μπλόφα στην περίπτωση του Brexit τότε είναι ζήτημα χρόνου να καταρρεύσει πλήρως ως θεωρία, αλλάζοντας τους όρους του παιχνιδιού σε πολλά οικονομικά και πολιτικά ζητήματα. Ουσιαστικά το Άρθρο 24 θα αποδειχθεί ως μια εναλλακτική λύση την οποία προσφέρει το ίδιο το σύστημα που προσπαθεί να θεσμοθετήσει το TINA. 

Το αν τελικά υπάρχει δυνατότητα αξιοποίησης του Άρθρου 24 είναι κάτι που θα φανεί σύντομα. Όμως η διαπίστωση στην όλη υπόθεση του Brexit παραμένει τραγική: μια χώρα δυσκολεύεται να επανακτήσει τις εξουσίες που εκχώρησε σε μια διεθνή πολιτικο-οικονομική ένωση, φοβούμενη τις οικονομικές επιπτώσεις. Γίνεται για ακόμα μια φορά φανερό πως ασκείται οικονομικός έλεγχος στη Δημοκρατία, ενώ θα έπρεπε να συμβαίνει το αντίστροφο, δηλαδή η οικονομία να ελέγχεται από δημοκρατικά εκλεγμένα σώματα. Και όσο ο ιδιωτικός τομέας αυξάνει τη δύναμη του στην παγκόσμια οικονομία τόσο θα αυξάνει και θα θεσμοθετεί την επιρροή του στην πολιτική εξουσία. Έτσι, οι εθνικές εκλογές, τα δημοψηφίσματα και οι υπόλοιπες δημοκρατικές διαδικασίες θα χάνουν σταδιακά την αξία τους. 

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr