Βαστάτε, αδέρφια!

Τώρα όμως το σαράκι του ’τρωγε τα σωθικά. Είχε καταρρεύσει μπροστά στις κατακλυσμιαίες εξελίξεις. Οι επισκέψεις στον ψυχίατρο τον διευκόλυναν να συζητά με κάποιον. Γύρω του γκρεμίζονταν ό,τι θεωρούσε δεδομένο και η ανασφάλεια βασίλευε. Στη δουλειά ήρθαν καινούργια κόζια, νέοι μανατζαραίοι με παλιές απαιτήσεις για μειώσεις κόστους, αιματηρές οικονομίες· το κράτος πρόνοιας συνθλιβόταν και το κοινωνικό δίχτυ προστασίας τεντωνόταν όχι για να απλωθεί αλλά για να σπάσει από το βάρος των μνημονίων. Στις γωνίες εμφανίζονταν εφιάλτες από τα χρόνια της κατοχής, όπως τα διηγιόταν ο πατέρας, η μάνα, ο θείος, ο παππούς, ο γείτονας. Άνθρωποι βουτούσαν στους κάδους για τον θησαυρό που θα τους κρατήσει άλλο λίγο σταθερούς – μόνο λίγο, δεν πήγαινε παραπέρα ο νους. Γυναίκες με ρούχα επώνυμης λαϊκής ετικέτας επαιτούσαν ψιθυριστά στο βαγόνι – ένιωσε αδιανόητα ηλίθιος που δεν αντέδρασε από την έκπληξη και η γυναίκα χάθηκε με την ντροπή της στο πλήθος των επιβατών.

Τα χημικά σκευάσματα τον βοηθούσαν να βγει από το μαύρο σύμπαν της κατάθλιψης, πάσχιζε να κοινωνικοποιηθεί· όλα όμως έτρεχαν με άλλους ρυθμούς και σε άλλες ράγες. Δεν προλάβαινες να επεξεργαστείς μια κατάσταση, ένα σύνθημα που αιωρούνταν στον αέρα γιατί ήσουν στην προηγούμενη φάση, και «μαζί δεν τα φάγαμε». Πήρε τα πόδια του που αρνούνταν να τον ακολουθήσουν με ευκολία στους παλιούς δρόμους της σίγουρης διαφυγής. Κατέβηκε στη γνώριμη από τη σημαδιακή σύγκρουση του 1987 Σταδίου, πορεύτηκε με μυριάδες ως το Σύνταγμα, μπήκε στην πλατεία της αγανάκτησης αλλά κράτησε αποστάσεις. Ο βομβαρδισμός των δεδομένων και η συγκεχυμένη ψυχική ανισορροπία δεν του επέτρεπαν να ανοιχτεί και να αναμειχθεί. Η επεξεργασία έπαιρνε χρόνο, αργούσε. Ήθελε να πατήσει σε στέρεο έδαφος. Άφησε τον εαυτό του να αιωρηθεί. Η οικογένεια τον ένοιαζε, το μέλλον, τα παιδιά. Δεν μπορούσε όμως να διανοηθεί την τυχαιότητα που έδρασε σαν καταλύτης με καμένα κορμιά και σάλπισε αναδίπλωση.

Σκηνή Β’ 

Βόμβα! Κάποιος πρακτορίσκος αμερικανός έβγαλε τα άπλυτα στη φόρα. Το τσουνάμι των αποκαλύψεων και των διαρροών από τα wikileaks φαινόταν μηδαμινό. Κάποιος Σνόουντεν δείχνει έναν αδελφό τόσο μεγάλο που τον συναντούσαμε μόνο ως μυθοπλασία σε χολιγουντιανές υπερπαραγωγές. Ο «Δημόσιος κίνδυνος» του 1998 έπαιρνε σάρκα και οστά 15 χρόνια μετά μέσα από τις αποκαλύψεις του Έντουαρντ Σνόουντεν. Παρακολουθήσεις παντού και για οποιονδήποτε λόγο μακριά και λάθρα από τα επίσημα κανάλια – που κι αυτά δεν τηρούν πλήρως όλα τα δεδομένα νομιμότητας, αλλά τέλος πάντων. Το «υπέρ-» αρχίζει και αποδεικνύεται πια ότι λειτουργεί ως κίνδυνος. Υπερεξουσίες, υπερκυβερνητικά όργανα, υπερεθνικά, που αποκτούσαν νομιμοποίηση αφ’ εαυτού τους, μακριά από την κρίση των πολιτών – αυτό ακριβώς, οι πολίτες απομακρύνονταν αργά και σταδιακά από τα κέντρα λήψης αποφάσεων, τα οποία πλέον στελεχώνονταν από «ειδικούς». Το Eurogroup άραγε πόσους αιρετούς διαθέτει και πώς ελέγχεται;

Πάλι στον δρόμο. Στα μονοπάτια της οργής και της διαμαρτυρίας. Αυτή ήταν η σίγουρη και ασφαλής απάντηση. Πρόσκαιρη όμως. Οδικός χάρτης δεν υπήρχε πουθενά. Ούτε ως σχέδιο. Έπρεπε όμως να ανοιχτεί στο πλατύ κοινό, σε κόσμο που είχε ανησυχίες, άλλος βαθύτερες, άλλος επιφανειακές, άλλος στρεβλές. Έπρεπε να κολυμπήσει στα βαθιά νερά της διαρκώς εναλλασσόμενης πραγματικότητας. Αυτό ενεργοποίησε τα παλιά ένστικτα της αυτοσυντήρησης και της επιβίωσης. Οι συνεδρίες της ψυχοθεραπείες έκλεισαν με μια παραδοχή: τώρα πια τίποτα δεν πρέπει να μείνει όρθιο, σε αυτό τον κόσμο που όλα αλλάζουν, όλα μπαίνουν στο μικροσκόπιο της κρίσης, της κριτικής, της αμφισβήτησης και της απόρριψης. Κι όταν λέμε όλα, εννοούμε ότι δεν υπάρχουν πια στεγανά και θέσφατα. Πάμε απ’ την αρχή.

Σκηνή Γ’

Πάνε οι μισθοί, πάνε τα δώρα, με το σταγονόμετρο τα επιδόματα από τους ασφαλιστικούς οργανισμούς· τι μέλλον να σχεδιάσεις; Βούιζε το κεφάλι από τα απανωτά χαστούκια μειώσεων. Έτσι το μέσον της δεκαετίας βρήκε την Ελλάδα να αποζητάει ελπίδα. Αλλαγή σελίδας και τακτοποίηση ή μετωπική σύγκρουση; Έλα ντε! Το ήθελε το ένα βήμα μπρος αλλά ποιοι θα ακολουθούσαν και πόσοι; Ήταν θέμα χρόνου να πισωβατήσουν… Αντιδρούσε που ο κόσμος με την οργή και την αμφισβήτησή του πέρναγε στο περιθώριο, αν και είχε μπει ορμητικά στο κέντρο της πολιτικής σκηνής. 

Ενθαρρυμένος από τις αντιδράσεις του περίγυρου, άρχισε να βουτά στην πολιτική καθημερινότητα. Διαξιφισμοί, αντιδράσεις, συγκρούσεις, προσαρμογές και υποχωρήσεις. Η καταχνιά της κατάθλιψης έσπαγε αφήνοντας πίσω το κουσούρι της ανασφάλειας και της αμφιβολίας. Λες; Και αν;… Χρειαζόταν να έχει όλες τις ψηφίδες του παζλ για να αποκτήσει στέρεη άποψη. Μέχρι τότε, απέφευγε τις σιγουριές. Και ο κόσμος γύρω του απάντησε με μετωπική. Ο Ιούνιος ήταν δραματικός. Άγχος και φοβία για το αύριο. Ο Ιούλιος μπήκε με την εικόνα της κόκκινης γραμμής, τον Ρουβίκωνα που άμα τον διαβείς θα σε πάει σε άλλη διάσταση. Η μαζική –μιντιακή και όχι μόνο– επίθεση φόβου και τρομοκρατίας είχε στόχο να διασπάσει το πνεύμα, να σε κάνει να νιώσεις μόνος, να λυγίσεις. Η σκέψη αυτή –ποιος άλλος, θα ακολουθήσει– ήταν βασανιστική. Και τα παιδιά; Το μέλλον; Τι να αποφασίσει γι’ αυτά; Όλα έδειχναν την ηρεμία. Τα καταθλιπτικά βράδια της αϋπνίας, οι αγχώδεις μέρες  της μηδαμινής δημιουργίας μαζί με το άχθος της κατάρρευσης της προμνημονιακής σιγουριάς και της ασφάλειας βάραιναν τον νου του. Πλήθος αμφιβολιών τον οδήγησαν εκείνη τη βραδιά στο Σύνταγμα. Εκεί συνάντησε κι άλλες αμφιβολίες που τον πλημμύρισαν σιγουριές. Όχι. Δεν πάει άλλο, σκέφτηκε, ώρα να πάω επιτέλους κόντρα στη σκοτεινιά, κι ας το παίξω κορόνα – γράμματα. 

Σκηνή Δ’

Σχεδίαζε ταξίδι στην Ευρώπη, στη Γερμανία. Οι φίλοι ένιωθαν μουδιασμένοι. Η υποτιθέμενη «εναλλακτική» δίνει πια τον τόνο. Η πλημμυρίδα των μεταναστών όπλισε μύχιους φόβους, ξύπνησε αγελαία αισθήματα. Στη Γαλλία δεν είχε πια κανέναν. Μια φίλη μόνο, αλλά θα ήταν εκεί; Είχαν βρεθεί στην πλατεία Προσκόπων στο Παγκράτι και συζητούσαν τις αγωνίες τους και τις ανησυχίες της. Τα κίτρινα γιλέκα είχαν φαιές και κόκκινες αποχρώσεις, του έλεγε. Τίποτε δεν είναι απόλυτο. Δεν υπάρχουν οι γνώριμες, παλιές σιγουριές. Το ήξερε αυτό, το είχε ζήσει, το είχε νιώσει από πρώτο χέρι. Άρχισε να το βλέπει και γύρω του. Αναγνώρισε και πρόδρομα σημάδια. Είχε στραφεί στα βιβλία, ανίχνευε πια και επιστημονικά ενδείξεις από το παρελθόν και προσδιόριζε την προβολή τους στο μέλλον.

Τρίζει ο κόσμος. Χιλή, Λίβανος, Βενεζουέλα, ΗΠΑ, Χονγκ Κονγκ, Γαλλία, Βρετανία, Ισπανία, Ινδονησία, μικρή Γκρέτα και Γερμανία. Ο γύρος του κόσμου με τις εκρήξεις ωμής, εξεγερτικής αμφισβήτησης. Τι θα αφήσει άραγε; Οι βεβαιότητες αποσύρονται πάλι από το προσκήνιο. Όλα αλλάζουν, πώς να είσαι σίγουρος για κάτι; Η πίστη στον άνθρωπο και σε έναν καλύτερο κόσμο έχει μείνει πια ως μόνη σταθερά.

Έξω από το παράθυρο χαράζει μια νέα δεκαετία. Απογοητευτήκαμε στην προηγούμενη, ελπίσαμε, παλέψαμε, αδικηθήκαμε, τολμήσαμε, ωριμάσαμε, σκέφτεται. Με άλλη σκευή, πιο δημιουργική και συγκρουσιακή, περιμένει το μέλλον. Και τα παιδιά που μεγαλώσανε το φωτίζουν. Φτάνουν από νέους δρόμους στις δικές του σιγουριές. Εκεί θα συναντηθούμε. Μέχρι τότε, βαστάτε, αδέρφια.