«Βαλ’τους Χ» – Οι ρατσιστικές επιθέσεις στην Αθήνα μέσα από σκίτσα που σοκάρουν

Μία πρωτοβουλία από το Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ και την οργάνωση HumanRights360 που χαρτογραφεί τη ρατσιστική βία. Ενας διαδραστικός χάρτης της Αθήνας με πορτοκαλί τα σημεία της πόλης στα οποία έχουν καταγραφεί ρατσιστικές επιθέσεις. 

Οι πραγματικές αυτές ιστορίες –κάθε κλικ στον χάρτη είναι και μία ανθρώπινη ιστορία– έγιναν υλικό στα χέρια 25 εικαστικών που εκθέτουν τα σκίτσα τους στην Τεχνόπολη.

Μία ομάδα που φορούσε μπλούζες της Χρυσής Αυγής πλησίασε έναν Κύπριο πολίτη στην πλατεία Συντάγματος τον Αύγουστο του 2012 και τον ρώτησε: «Από πού είσαι;». Οταν αρνήθηκε να απαντήσει του προκάλεσαν σωματικές κακώσεις, ρίχνοντάς τον στο έδαφος και χτυπώντας τον με κλοτσιές και μπουνιές. Αυτό είναι ένα μόνο από τα δεκάδες περιστατικά ρατσιστικής βίας σε δημόσιο χώρο που έχουν καταγραφεί από την καμπάνια «Βάλ’ τους Χ – Ο μαύρος χάρτης της Αθήνας». Ενα μικρό μέρος της τοπογραφίας της βίας θυμίζει τις δολοφονίες του Παύλου Φύσσα στο Κερατσίνι και του Πακιστανού εργάτη Σαχζάτ Λουκμάν στα Πετράλωνα, ενώ παράλληλα φωτίζει δεκάδες επιθέσεις, από τις οποίες δυστυχώς ελάχιστες έχουν δει το φως της δημοσιότητας.

Η Φωτεινή Κοκκινάκη, υπεύθυνη επικοινωνίας της οργάνωσης HumanRights360, θεωρεί ότι η χρονική συγκυρία που δημοσιεύτηκε η καμπάνια είναι πολύ σημαντική όσο προχωράει η δίκη της Χρυσής Αυγής. «Εχουμε στο μυαλό μας ότι πρόκειται για τη σημαντικότερη δίκη που έχει γίνει στην Ελλάδα τον τελευταίο αιώνα και η έκβασή της θα κρίνει αρκετά για το κράτος δικαίου στη χώρα. Σκεφτήκαμε ότι πρέπει να προχωρήσουμε σε μια χαρτογράφηση της βίας και να συνδράμουμε ώστε να αναδειχτούν τα ρατσιστικά εγκλήματα που συνδέονται με τη Χρυσή Αυγή».

Η οργάνωση είναι μέλος του δικτύου καταγραφής περιστατικών ρατσιστικής βίας που έχει αναδείξει μέχρι σήμερα πολλές υποθέσεις. «Εχουμε προσπαθήσει να περιγράψουμε την ιστορία του κάθε περιστατικού, να επισημάνουμε τι φορούσαν οι θύτες, να εξετάσουμε αν είχαν πάνω τους διακριτικά της Χρυσής Αυγής και ποιοι ήταν οι άνθρωποι που δέχτηκαν τις επιθέσεις. Συνολικά έχουμε χαρτογραφήσει 50 περιπτώσεις, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι και οι μοναδικές. Θέλουμε να συνεχίσουμε αυτή την προσπάθεια και να προεκτείνουμε την καμπάνια και εκτός Αθήνας».

Από το κέντρο στις «φιλήσυχες» γειτονιές

Οι περισσότερες επιθέσεις που αποτυπώνονται στον χάρτη σημειώθηκαν από το 2011 έως το 2013, τότε που η δράση της Χρυσής Αυγής βρισκόταν στο αποκορύφωμά της. «Καταγράψαμε και κάποια παλαιότερα περιστατικά, όπως ήταν η επίθεση στον φοιτητή Δημήτρη Κουσουρή το 1998. Υπάρχει ιστορική συνέχεια στη ρατσιστική βία και τη δράση της Χρυσής Αυγής. Τα περισσότερα περιστατικά σημειώνονται σε περιοχές όπως τα Πατήσια, ο Αγιος Παντελεήμονας και η Ομόνοια. Στον χάρτη παρατηρεί κανείς μια υπερσυγκέντρωση των πορτοκαλί σημείων στον κεντρικό τομέα της Αθήνας. Υπάρχουν όμως και αποκεντρωμένες και “ήσυχες” γειτονιές, όπως η Ηλιούπολη, το Παλαιό Φάληρο και το Πέραμα. Η ρατσιστική βία δεν έχει τόπο, μπορεί να εμφανιστεί ανά πάσα στιγμή δίπλα μας. Σε όλα αυτά τα σημεία έχουμε τοποθετήσει ένα αυτοκόλλητο με QR Code και αν το σκανάρει κάποιος με το κινητό του τηλέφωνο έχει τη δυνατότητα να διαβάσει την αντίστοιχη ιστορία».

Δυστυχώς, είναι δεκάδες οι επιθέσεις που έχουν μείνει σχεδόν στην αφάνεια. «Πώς θα μπορούσαμε να ξεχάσουμε τον Παύλο Φύσσα ή τον Σαχζάτ Λουκμάν; Οταν υπάρχει δολοφονία το συναίσθημα είναι πιο έντονο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να υπάρξει τραγική κατάληξη για να καταγραφεί ένα περιστατικό. Είναι συγκλονιστικό ότι κάποιοι άνθρωποι δέχτηκαν επίθεση ενώ περπατούσαν αμέριμνοι για να πάνε στη δουλειά τους ή να πάρουν έναν καφέ».

Ο ρατσισμός και η δύναμη της εικόνας

Τα έργα 25 εικαστικών που εικονογράφησε ο καθένας με τον δικό του τρόπο τις ρατσιστικές επιθέσεις θα παρουσιαστούν από τις 13 έως τις 19 Μαρτίου σε έκθεση με ελεύθερη είσοδο στην Τεχνόπολη η οποία θα πλαισιωθεί από συζητήσεις για τον φασισμό και τη δίκη της Χρυσής Αυγής. «Μέσα από την καμπάνια συνειδητοποιήσαμε τη δύναμη της εικόνας και της πένας».

Θανάσης Πέτρου

Δημιουργός κόμικς, καθηγητής στο κολέγιο ΑΚΤΟ

«Οι χρυσαυγίτες δεν γαβγίζουν απλώς στον δρόμο και στη Βουλή»

Τα πρώτο μου σκίτσο περιγράφει μια επίθεση στη Μεταμόρφωση κατά τη διάρκεια της οποίας ένας άνθρωπος μαχαιρώθηκε στην κοιλιά και την καρδιά. «Φάγαμε το μαύρο σκυλί» φώναζαν στη συνέχεια οι δράστες που του έκλεψαν και το κινητό.

Το δεύτερο σκίτσο αφορά επίθεση εναντίον μεταναστών στην πλατεία Αμερικής από μια ομάδα ανθρώπων με πέτρες και ξύλα. Ο Αλί κατέφυγε στα σκαλάκια μιας πολυκατοικίας και εκεί τον μαχαίρωσαν στο στήθος και στην πλάτη.

Η συμμετοχή σε αυτή την έκθεση μου έδωσε μεγάλη χαρά, γιατί έχω συνεργαστεί ξανά με το Ιδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ για το βιβλίο «Το πιο κρύο καλοκαίρι» που περιέχει τρεις εικονογραφημένες ιστορίες προσφύγων. Φυσικά και δεν ήταν ευχάριστη διαδικασία να μετατρέψω μια ρατσιστική επίθεση σε σχέδιο. Ο κόσμος όμως μπορεί να πληροφορηθεί μέσα από τη δύναμη της εικόνας ότι έχουν γίνει και συνεχίζουν να γίνονται ρατσιστικά εγκλήματα στην πόλη. Οι χρυσαυγίτες δεν γαβγίζουν απλώς στον δρόμο και στα έδρανα της Βουλής, αλλά το μίσος τους έχει μετουσιωθεί σε πράξη.

INFΟ

Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων 13-17 Μαρτίου 2019

Στην έκθεση συμμετέχουν οι:

Αδαμοπούλου, Αναστασίου, Βαβαγιάννης, Γιακουμάκης, Δερβενιώτης, Θεοδωροπούλου, Καραγεωργίου, Καραμπάλιος, Κεφαλάς, Κουντούρης, Μικάλεφ, Μπότσος, Νικολαίδου, Οθωναίου, Πετρόπουλος, Πέτρου, Χαλκιάς, Aspallax, Bratimoto, John Antono, No Bugdet Epics, Panagos, PanPan, Piotr, Tasmar

ΟΙ ώρες λειτουργίας της έκθεσης θα είναι 12.00-21.00, ενώ θα πλαισιώνεται με παράλληλες συζητήσεις.

Περισσότερα: 

valtousx.gr – Δείτε τον διαδραστικό χάρτη της ρατσιστικής βίας