Αργύρης Ξάφης: Εδώ χάνονται πολλά περισσότερα από μια «δραστηριότητα αναψυχής»

Η ανάρτηση του Αργύρη Ξάφη στο Facebook

Άρθρο του Carsten Brosda (Γερουσιαστής στο Αμβούργο, υπεύθυνος πολιτισμού) στο Zeit.de

Το κλείσιμο των χώρων τέχνης και πολιτισμού εξαιτίας του Covid δεν είναι δίκαιο σχετικά με την αξία και σημασία τους. Οποιοσδήποτε μπερδεύει την διασκέδαση με την ψυχαγωγία διαλύει τις ίδιες τις βάσεις μιας ανοιχτής κοινωνίας.

(Ακόμη και ετυμολογικά το διασκεδάζω προέρχεται από το δια+σκεδάζω = δια+σκορπίζω -ενδεχομένως τις έγνοιες μακριά-, ενώ το ψυχαγωγία από την αγωγή της ψυχής συμμετέχοντας στα ανώτερα έργα του ανθρώπινου πολιτισμού-σχόλιο δικό μου)

ΜΕΡΟΣ 1ο

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία:

Οι πρόσφατοι αριθμοί κρουσμάτων του Covid είναι δραματικά υψηλοί. Απαιτούν επιπλέον μέτρα και περικοπές στην κοινωνική μας ζωή. Και πρέπει να παρθούν δύσκολες αποφάσεις. Γιαυτό και δεν μπορείς να πεις και πολλά εναντίον των αποφάσεων στο θέμα της αυστηροποίησης των επαφών μας.

Αλλά ο τρόπος που δικαιολογήθηκαν αυτά τα μέτρα προκαλεί πολύ σοβαρή ζημιά. Απειλεί σχεδόν να γκρεμίσει την τόσο αναγκαία εμπιστοσύνη προς το κράτος.

Η πιο σημαντική στιγμή της συνέντευξης τύπου της Άγγελας Μέρκελ ήταν αφού οι Μίκαελ Μούλερ και Μάρκους Σοντερ παρουσίασαν τις αποφάσεις και τα καινούρια μέτρα για την επιδημία, όταν ρωτήθηκε η Καγκελάριος γιατί επιτρέπονται ακόμη οι λειτουργίες. Καλή ερώτηση! Η Καγκελάριος έψαξε μια απάντηση και την βρήκε: «Αφού προσπαθούμε να κρατήσουμε, για παράδειγμα, τις επιχειρήσεις ανοιχτές, δεν μας έμοιαζε ορθό και συγκριτικά σωστό να απαγορέψουμε τις εκκλησιαστικές λειτουργίες». Και ο Μάρκους Σόντερ συμφώνησε και πρόσθεσε ότι στα θέματα ελευθεριών όπως αυτό του συναθροίζεσαι και της θρησκευτικής ελευθερίας, πρέπει να είναι ιδιαιτέρως προσεκτικοί.

Αυτό είναι ένα παράδειγμα απόφασης που ναι μεν είναι κατανοητό σε μικρή κλίμακα αλλά ταυτόχρονα εγείρει σημαντικά ερωτήματα σε ευρύτερη κλίμακα. Στην τελική, με το ίδιο σκεπτικό, η ελευθερία έκφρασης και πρόσβασης στην τέχνη και τον πολιτισμό καταργήθηκε με πολύ μεγάλη ευκολία! – ακόμη και αν μιλάμε για προσωρινό μέτρο λίγων εβδομάδων. Αυτή η πολιτική διαφοροποίηση μεταξύ τέχνης και εκκλησίας έγινε κεντρικό θέμα και καταδείχθηκε με ένταση στην Κυριακάτικη παράσταση του Thalia Teater του Αμβούργου «Η Θεία Λειτουργία των Τεχνών», όπου ο πάστορας της εκκλησίας του Αγίου Παύλου έκανε κήρυγμα και ο επίσκοπος της περιοχής ευλόγησε το κοινό.

Το κοινό σημείο μεταξύ θρησκείας και τέχνης είναι σημαντικό:

Στις κοσμικές κοινωνίες, οι πολίτες από καιρό ψάχνουν για νόημα και παρηγοριά όχι πια μόνο στις εκκλησίες, τα τζαμιά και τις συναγωγές, αλλά επίσης σε χώρους πολιτισμού και τέχνης. Τα τελευταία μόλις ξαναέκλεισαν. Δεν είναι λίγοι πια οι άνθρωποι που βρίσκουν περισσότερο νόημα σε μια θεατρική παράσταση ένα Σάββατο, ή σε μια καινούρια ταινία Πέμπτη απόγευμα –όπου δημιουργούνται πολλές ευκαιρίες για αναστοχασμό και συζήτηση πάνω στους χαλεπούς καιρούς της αρρώστιας και τους ευτυχείς καιρούς της υγείας στην κοινωνία μας, αντίστοιχες με αυτές που θα είχε κανείς την Κυριακή το πρωί στην εκκλησία.

H αποδοχή του ότι αυτή η διαφοροποίηση δεν συζητιέται καν σε πολιτικό επίπεδο ρίχνει μια σκιά πάνω στις αποφάσεις για την επιδημία του Covid.

Δυστυχώς, απέτυχαν στο να εξηγήσουν γιατί αντίστοιχα πράγματα δεν αντιμετωπίζονται με αντίστοιχο τρόπο. Ότι ισχύει για την θεία λειτουργία θα έπρεπε να ισχύει και για το θέατρο (ειδικά στην Ελλάδα θα έπρεπε να το ξέρουμε καλύτερα αυτό, μαζί με την προέλευση του Θέατρου από τον Διθύραμβο-σχόλιο δικό μου). Και η αντιστοιχία στα ανοιχτά μαγαζιά θα έπρεπε να είναι ανοιχτά μουσεία και γκαλερί, σε κανένα από τα δύο δεν γίνονται events, και το κοινό μπορεί να κρατιέται σε αποστάσεις με έξυπνα κόνσεπτ υγιεινής.

Αυτές οι ανισορροπίες πρέπει να ανησυχούν οποιονδήποτε θέλει να πολεμήσει αποτελεσματικά τον ιό. Μέσω αυτών, το κράτος κινδυνεύει να παραχαράξει την εμπιστοσύνη που έχουμε απόλυτη ανάγκη ως κοινωνία για να τα καταφέρουμε τους επόμενους μήνες.

Οι δύσπιστες αντιδράσεις από σχεδόν όλο τον κόσμο του πολιτισμού, αυτό δείχνουν καθαρά.

Τεράστιες προσπάθειες έχουν γίνει τους περασμένους μήνες ώστε οι κινηματογράφοι, τα θέατρα, οι όπερες και τα μουσεία να είναι ασφαλή μέρη και τα οποία είναι σχεδόν αδύνατον να αποδειχθούν εστίες μόλυνσης ή μετάδοσης. Και δεν έχει υπάρξει κανένα αποδεδειγμένο κρούσμα σχετιζόμενο με αυτούς τους χώρους. Και είναι ακόμη ασφαλή. Δεν είναι αδικαιολόγητο που λοιμωξιολόγοι λένε ακόμη και σήμερα πως είναι σχεδόν αδύνατον να κολλήσεις στα θέατρα και στην όπερα. (https://www.zeit.de/…/charite-berlin-klassikkonzerte…)

Το γεγονός ότι οι χώροι τέχνης και πολιτισμού είναι τώρα κλειστοί δεν έχει να κάνει με το ρίσκο ότι μένοντάς σε αυτά τα απόλυτα ελεγχόμενα περιβάλλοντα, που έχουν μετρηθεί και μελετηθεί οι αποστάσεις και τα μέτρα υγιεινής, θα κολλήσεις. Όχι. Έχει να κάνει περισσότερο με τον γενικότερο περιορισμό της συνάθροισης και της μετακίνησης. Αυτός ο περιορισμός ισχύει και σε δημόσιους και σε ιδιωτικούς χώρους αν θέλουμε να νικήσουμε αυτό το 2ο κύμα νέων κρουσμάτων. Πάνω σε αυτή την διαδικασία, πολλοί πιστεύουν πως αποφάσεις που κανονικά είναι λάθος –όπως ο περιορισμός στην καλλιτεχνική ελευθερία- είναι σωστές.

Όμως, γίνεται όλο και πιο δύσκολο να δικαιολογήσεις τέτοιου είδους αποφάσεις όταν τελικά φανερώνεται πως δεν βασίζονται σε στοιχεία, αλλά κυρίως σε πολιτικές αποφάσεις και εκτιμήσεις. Η εκτίμηση πχ ότι η θρησκεία είναι πιο σημαντική για ένα κράτος από ότι ο πολιτισμός, είναι ολέθρια. Και ότι μπορώ να αγοράζω κάλτσες από τα μαγαζιά, αλλά δεν μπορώ να έρθω αντιμέτωπος με την «μετάφραση του Κόσμου μέσω της τέχνης» σε ένα μουσείο, απαιτεί μια εξήγηση.

Το γεγονός ότι ο ρόλος του πολίτη είναι πέρα από το να δουλεύει και να αγοράζει δεν λαμβάνεται αρκετά υπόψιν.

(Η μετάφραση/απόδοση έγινε από μένα. Πηγή: https://www.zeit.de/…/kultur-corona-krise-beschluesse…)