Αργεντινή: Η καυτή πατάτα και η… συνταγή της Ουρουγουάης

«Το χρέος είναι με τους ανθρώπους, όχι με το ΔΝΤ». Αυτό είναι το σύνθημα που αναγραφόταν σε ένα τεράστιο πανό στην πρώτη διαδήλωση του αργεντίνικου λαού μετά την εκλογή του κεντροαριστερού Αλμπέρτο Φερνάντες στην προεδρία της χώρας.

Το μήνυμα που στάλθηκε στον νεοεκλεγέντα πρόεδρο, ο οποίος θα ορκιστεί στις 10 Δεκεμβρίου αναλαμβάνοντας πλήρως την εξουσία, ήταν σαφές: Οχι στο ΔΝΤ, όχι στην περαιτέρω φτωχοποίηση των πολιτών. Το μήνυμα δόθηκε μέσω τόσο της επιστροφής των περονιστών στην εξουσία όσο και της απόδειξης ότι ο λαός είναι έτοιμος να πλημμυρίσει ξανά τους δρόμους.

Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΗΜΕΡΑ

Το αποτέλεσμα της τελευταίας Κυριακής του Οκτωβρίου, όπως γράφουν και διεθνείς αναλυτές, δεν ήταν μόνο προσωπική ήττα του τέως προέδρου της χώρας Μαουρίτσιο Μάκρι. Ηταν και ξεκάθαρη ήττα των πολιτικών που εφάρμοσε και αυτών που υπήρχαν στο πολιτικό του πρόγραμμα για την… επόμενη ημέρα. Πολιτικές ακραίου νεοφιλελευθερισμού και λιτότητας, που εδώ και χρόνια μαστίζουν την κοινωνία και φτωχοποιούν τον χιλιοταλαιπωρημένο λαό της Αργεντινής. Αλλωστε, με αντιπολιτευτική ρητορική βασισμένη στη μάχη ενάντια στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές αλλά και στο ΔΝΤ κατάφερε να ανέλθει στην εξουσία ο Φερνάντες.

Ομως κάπου εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Η αλλαγή της ηγεσίας στη χώρα δεν σημαίνει αυτόματα και άμεση ανακούφιση για την πλειονότητα των πολιτών. Αυτό έχει ξεκαθαρίσει και με δηλώσεις του ο ίδιος ο νεοεκλεγείς πρόεδρος. «Η 10η Δεκεμβρίου δεν είναι μια μαγική ημερομηνία. Εκείνη την ημέρα θα ξέρουμε πόσα δολάρια έχουν μείνει στην κεντρική τράπεζα. Η αλήθεια είναι ότι αυτό δεν επιλύεται με αλλαγή κυβέρνησης. Είναι το αποτέλεσμα μιας πολιτικής που επέτρεψε την αποδημία δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων από τα ταμεία της κεντρικής τράπεζας προς άγνωστους προορισμούς». Σε πρόσφατες δηλώσεις του προειδοποίησε ότι η οικονομική κρίση δεν πρόκειται να λυθεί σε μία νύχτα μόνο και μόνο με την αλλαγή της κυβέρνησης.

Η καυτή πατάτα άλλωστε του δανείου-ρεκόρ, ύψους 57 δισ. ευρώ, που σύναψε η κυβέρνηση του τέως προέδρου Μάκρι με το ΔΝΤ πριν από έναν χρόνο βρίσκεται στα χέρια του Φερνάντες. Το χρέος αγγίζει τα 100 δισ. ευρώ. Δυσοίωνο βλέπει το μέλλον της οικονομίας έως το τέλος του 2019 η κεντρική τράπεζα. Στις 5 Νοεμβρίου άλλαξε τις προβλέψεις της, λέγοντας ότι θα υπάρξει μείωση του ΑΕΠ κατά 3% και αύξηση του πληθωρισμού στο 55,6%. Σημειώνεται ότι έχει προηγηθεί κατάρρευση του πέσο Αργεντινής κατά περισσότερο από 30% τους τελευταίους τρεις μήνες. Εν τω μεταξύ, μετά την ανακοίνωση του εκλογικού αποτελέσματος τον Οκτώβριο η κεντρική τράπεζα μείωσε ακόμη περισσότερο το όριο αναλήψεων σε δολάρια από 10.000 σε μόλις 200 τον μήνα. Σαν να μην έφταναν αυτά, ο Μάκρι –που όπως ειπώθηκε θα παραδώσει την εξουσία τον Δεκέμβριο– φαίνεται να… εκδικείται τον αργεντίνικο λαό που τον «μαύρισε» με μπαράζ ανατιμήσεων. Προβλέπονται αυξήσεις: 12% στα φάρμακα από την 1η Δεκεμβρίου (συνολική άνοδος 60,6% από τις αρχές του έτους), 15% σε τρόφιμα και βασικά είδη, έως 20% (κλιμακωτή αύξηση) στα καύσιμα και 25% στο ηλεκτρικό ρεύμα στην περιοχή του Μπουένος Αϊρες από την 1η Ιανουαρίου 2020.

ΗΧΗΡΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΛΑΟΥ

Κατά την εμφάνιση της νέας ύφεσης στη χώρα το 2018 ο αργεντίνικος λαός, γνωστός για τη μαχητικότητά του, δεν έμεινε με σταυρωμένα τα χέρια. Με τη σύναψη του τεράστιου δανείου με το ΔΝΤ χιλιάδες βγήκαν στους δρόμους. Σκηνικό γνωστό και στην ελληνική πραγματικότητα.

Οδοφράγματα, καθημερινός «πόλεμος», φωτιές παντού. Αμέτρητα περιστατικά αστυνομικής βίας που σε πολλές περιπτώσεις κατέστη ακόμη και θανάσιμη. Η στρατηγική που ακολούθησε η προηγούμενη κυβέρνηση του πολυεκατομμυριούχου Μάκρι ήταν, σύμφωνα με αναλύσεις πολύπειρων δημοσιογράφων, η δημιουργία τεχνητών απειλών περί εγκληματικότητας ώστε να δικαιολογηθούν η ακραία βία των δυνάμεών της και η στρατιωτικοποίηση ολόκληρων περιοχών.

Σύμφωνα με σφυγμομετρήσεις της «El Pais», τα βασικά προβλήματα των πολιτών είναι, κατά σειρά σπουδαιότητας: οικονομικά, διαφθορά, πληθωρισμός, ανεργία και μόλις στην πέμπτη θέση η ασφάλεια. «Υπάρχουν προτεραιότητες και η προτεραιότητα αυτήν τη στιγμή για τη χώρα μας είναι οι φτωχοί να σταματήσουν να είναι φτωχοί» δήλωσε ένας διαδηλωτής στην πορεία διαμαρτυρίας εναντίον των πολιτικών λιτότητας και κυρίως κατά του ΔΝΤ. Οπως έχουν ήδη αποδείξει, οι πολίτες είναι πάντα «ετοιμοπόλεμοι» για να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους. Δικαιώματα που έχουν καταπατηθεί βάναυσα από τις κυβερνήσεις τα τελευταία σχεδόν είκοσι χρόνια. Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος Φερνάντες έχει επικαλεστεί πολλές φορές το παράδειγμα της Ουρουγουάης ως σχέδιο για την αποφυγή μιας ακόμη πιο βαθιάς οικονομικής κρίσης στη χώρα.

Τι έκανε η κυβέρνηση του Μοντεβιδέο; Το 2000, όταν ήρθε αντιμέτωπη με αδυναμία πληρωμών προς τους πιστωτές της, επέλεξε την επιμήκυνση της λήξης των ομολόγων της, χωρίς όμως ταυτόχρονο κούρεμά τους. Δηλαδή μια πιο ήπιας μορφής αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους. Αραγε η κυβέρνηση Φερνάντες θα κατορθώσει να πετύχει κάτι τέτοιο; Θα συναινέσουν οι δανειστές; Ο λαός για ακόμη μια φορά θα δώσει το μήνυμα όπως ξέρει, ηχηρό, βίαιο, όπως στη Χιλή και τη Μέση Ανατολή, ή κουρασμένος από τις υποσχέσεις και τον αγώνα θα σκύψει το κεφάλι; 

* Περιοδικό Ηot Doc #192, «Εξεγέρσεις στον κόσμο», 17/11/2019