Απόπειρες ανάπτυξης

Όταν κατηγορεί κάποιος κάποιον για πολιτική του «βλέποντας και κάνοντας», πρέπει ο ίδιος να γνωρίζει… και να βλέπει και να πράττει

art 2174145 1fs 920

Ο σπουδαίος σοβιετικός ψυχολόγος Λεβ Σεμιόνοβιτς Βιγκότσκι, υπήρξε ένας από τους πρωτοπόρους στη θεμελίωση της έρευνας της αναπτυξιακής ψυχολογίας. Η σύγχρονη αναπτυξιακή ψυχολογία χρωστά πολλά στον Βιγκότσκι, καθώς οι θέσεις του ξεκινούν από τη διαπίστωση της κοινωνικής προέλευσης των ψυχικών λειτουργιών, οι οποίες διαθέτουν κυρίως κοινωνικά, πολιτισμικά και ιστορικά χαρακτηριστικά. Ο άνθρωπος για τον Βιγκότσκι είναι το μόνο ον που μπορεί να αναδιαμορφώσει τον εαυτό του. Ο άνθρωπος υπόκειται σε μια διαλεκτική σχέση ανάμεσα στην ιστορία και τη φύση. Δηλαδή οι ιδιότητές του, ως μέρος ενός πολιτισμού και ως βιολογικό όν, ολοκληρώνουν τον τρόπο που ενεργεί ως ύπαρξη μέσα σε ένα συνεχές πολιτισμικό γίγνεσθαι. Τα κοινωνικά και πολιτισμικά πλαίσια καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την ανάπτυξη του ανθρώπου, καθώς η κοινωνική προέλευση της ατομικής λειτουργίας προϋποθέτει μια βοήθεια και καθοδήγηση από πιο έμπειρα άτομα, ώστε το νέο μέλος της κοινωνίας να αποκτήσει και να αναπτύξει δεξιότητες, που θα χρειαστεί, για να υπάρξει και να αναπτυχθεί μέσα σε ένα συγκεκριμένο πολιτισμό. Η αλληλεπίδραση ανάμεσα στις κοινωνικο-πολιτισμικές συνθήκες, λοιπόν, μέσα στις οποίες αναπτύσσεται ο άνθρωπος, διαμορφώνουν και τη συμπεριφορά του.

Αυτή η διαλεκτική σχέση φύσης και ιστορίας, απαιτεί μια κατανόηση και ανάλυση του θεωρητικού και κοινωνικο-ιστορικού πλαισίου που διαμόρφωσε η Οκτωβριανή επανάσταση. Ο Βιγκότσκι θα θεμελιώσει τις βασικές θέσεις της πολιτισμικής και ιστορικής θεωρίας, με βάση τη Μαρξιστική φιλοσοφία, τη συγκριτική μελέτη της οντολογίας, τη σημειωτική και τις θεωρίες της ψυχολογίας. Η φιλοσοφία της διαλεκτικής του Ένγκελς, σε σχέση με την επιστήμη του Ιστορικού Υλισμού που θεμελίωσε ο Μαρξ, είναι καταρχήν επιστήμη των σχέσεων κατ’ αντιπαραβολή προς τη μεταφυσική. Παρά τις διαφορές με τη διαλεκτική του Χέγκελ και την ιδεαλιστική θεώρηση, το κοινό γνώρισμα αφορά τη γενική θεωρία ανάπτυξης, η οποία ξεκινά από τη γενική θεώρηση των πραγμάτων, την επιστήμη δηλαδή των σχέσεων. Έτσι οι θεμελιώδεις αρχές συγκροτούν την ιστορία της φύσης και της ανθρώπινης κοινωνίας, καθώς δομούν την ιστορική εξέλιξη της νόησης. Δηλαδή ο κανόνας της αναδιαμόρφωσης της ποσότητας και η μετατροπή της σε ποιότητα, ο κανόνας τις διάκρισης των αντιθέσεων αλλά και ο κανόνας της Άρνησης της Άρνησης, εμβαθύνουν στο νοητικό και πραγματικό χώρο, μέσα στον οποίο συντελείται η πορεία εξέλιξης.

Οποιοσδήποτε ρόλος στην πολιτισμική ανάπτυξη ενός ατόμου συντελείται ή εμφανίζεται μέσα στο κοινωνικό και έπειτα στο ατομικό πεδίο. Δηλαδή, η ανάπτυξη πρώτα περνά μέσα από την κοινωνική κατηγορία και μετά από την εσωτερική ατομική. Οι κοινωνικές, επομένως, σχέσεις βρίσκονται πρώτα και πάνω από όλες τις λειτουργίες σχέσεων. Αυτή η πρώτη και ανώτερη ψυχολογική λειτουργία διαθέτει τα χαρακτηριστικά της εξωτερικής σχέσης λειτουργίας με το κοινωνικό Είναι (Lukács). Ο άνθρωπος, ως οντική λειτουργία, ελέγχει τα μέσα και την επιμέλεια εαυτού ως μια ενδοσκοπική (ή κατά τον Βιγκότσκι, ενδοψυχική) λειτουργία, που είναι ήδη σε χρήση από πριν και από όλους μας. Θα λέγαμε πως συμβαδίζει χρονικά με την εξέλιξη του λόγου, που περνά από τον ενήλικα στο παιδί, ώστε να μπορεί να επικοινωνεί, να αποκτά την κοινωνική επαφή, να επηρεάζει και να διαμορφώνει το περιβάλλον του. Να γίνεται πρώτα κοινωνός μιας διαδικασίας, την οποία θα εξωτερικεύει πια ως συμπεριφορά. Μπαίνει δηλαδή στη «σφαίρα της ατομικής ψυχολογικής λειτουργίας». Είναι μια μεταβατική μορφή επικοινωνίας, μια απαραίτητη μορφή εξωτερίκευσης του λόγου ως ουσία και ως επικοινωνία. Με άλλα λόγια, είναι μια μορφή, που αντανακλά τη λειτουργία της κοινωνικής επαφής με την κοινωνική συναλλαγή και συνδιαλλαγή.

Ο Βιγκότσκι μεταμόρφωσε την οπτική που έχουμε για το αναπτυξιακό επίπεδο του ανθρώπου, προσδιόρισε τις λύσεις των προβλημάτων και καθόρισε το ανώτερο επίπεδο εν δυνάμει ανάπτυξης, επικεντρώνοντας στη συνέργεια και συνεργασία με ικανούς συνομιλητές και καθοδηγητές. Το προϊόν της αναπτυξιακής λειτουργίας, μαζί με την διεργασία που εδραιώνει τις ανώτερες μορφές ψυχολογικών λειτουργιών, οφείλει να διαμορφώνει κάθε νέο ζωντανό οργανισμό. Γιατί «το να συμπεριλάβουμε στην έρευνα τη διεργασία της ανάπτυξης ενός συγκεκριμένου πράγματος, σε όλες τις φάσεις και αλλαγές από τη γέννηση έως το θάνατο, σημαίνει να ανακαλύψουμε τη φύση του, την ουσία του», μας λέει ο Βιγκότσκι.

Οι στόχοι, παραδείγματος χάρη, μιας νέας πολιτικής ανάπτυξης και οι παράγοντες ενός καινούργιου εγχειρήματος, επιβάλλουν την ανάλυση μιας διαδικασίας, που βρίσκεται στον αντίποδα με τη διαδικασία ανάλυσης του ίδιου του αντικειμένου. Εξάλλου, η ανάλυση που αποκαλύπτει τις δυναμικές σχέσεις ομάδων με την απαρίθμηση των εξωτερικών χαρακτηριστικών μιας διαδικασίας, αλλά και η ανάλυση που επιστρέφει στην πηγή, αναδομεί και αναδιαμορφώνει όλα τα στοιχεία ανάπτυξης, προστατεύει το σχεσιακό βάθος, τη συνέχεια και διάρκεια στο χρόνο.

Όποια λοιπόν κι αν είναι η ανάπτυξη των σχέσεων μιας διαλεκτικής, η αριστερά πρέπει να περάσει πρώτα από την κοινωνική της λειτουργία, τις σχέσεις της με την ιστορία και όλες τις γενιές και έπειτα να αναπτύξει τον εσωτερικό, ατομικό χαρακτήρα. Τα νέα εγχειρήματα δεν μπορούν να βασιστούν σε αθεμελίωτες και ενστικτώδεις λειτουργίες. Όταν κατηγορεί κάποιος κάποιον για πολιτική του «βλέποντας και κάνοντας» πρέπει ο ίδιος να γνωρίζει… και να βλέπει και να πράττει. Κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει, αν δεν περάσει η ανάπτυξή της μέσα από την κοινωνία και το γενικότερο πολιτισμικο-ιστορικό γίγνεσθαι. Για να μην μείνουν οι απόπειρες ανάπτυξης… απόπειρες, αλλά πολιτικές ουσίας και προοπτικής, για έναν λαό κουρασμένο και απογοητευμένο.

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr

«Θετικές» συζητήσεις για ανακωχή στη Γάζα, που έχει μετατραπεί σε «υπαίθριο νεκροταφείο»

γαζα γυναικα

«Θετικές» συζητήσεις για ανακωχή στη Γάζα, που έχει μετατραπεί σε «υπαίθριο νεκροταφείο»

Εντεινόμενες ανησυχίες πως θα ενσκήψει λιμός που «χρησιμοποιείται ως πολεμικό όπλο»

«Πυρηνικό ριφιφί» στο ΑΠΘ: Διαψεύδει o Πρύτανης το δημοσίευμα ότι έγινε παραβίαση στη Σχολή Θετικών Επιστημών (video)

ΑΠΘ1

«Πυρηνικό ριφιφί» στο ΑΠΘ: Διαψεύδει o Πρύτανης το δημοσίευμα ότι έγινε παραβίαση στη Σχολή Θετικών Επιστημών (video)

Απόπειρα με αλυσοπρίονο σε χώρο σχολής του ΑΠΘ που βρίσκεται πυρηνικός αντιδραστήρας σύμφωνα με δημοσίευμα

Ρομπότ Σοφία: Η πρώτη συνέντευξη στην ελληνική τηλεόραση – «Δεν έχουμε επιθυμία να κατακτήσουμε τον κόσμο» (video)

Ρομπότ

Ρομπότ Σοφία: Η πρώτη συνέντευξη στην ελληνική τηλεόραση – «Δεν έχουμε επιθυμία να κατακτήσουμε τον κόσμο» (video)

«Είμαι προϊόν τεχνητής νοημοσύνης αλλά δεν μπορώ να εξηγήσω ακριβώς τι είναι», ανέφερε το Ρομπότ…

Στο εδώλιο πρώην εισαγγελέας για χιλιάδες δικογραφίες που έκαναν… φτερά στην Κέρκυρα

δικαστηριο 3

Στο εδώλιο πρώην εισαγγελέας για χιλιάδες δικογραφίες που έκαναν… φτερά στην Κέρκυρα

1.000 περίπου δικογραφίες έτοιμες για κάψιμο είχαν βρεθεί στην αποθήκη φίλης της, ενώ άλλες στο…