Αντίο Ροζίτα σ΄ευχαριστούμε

Πρωτοπόρα στις ιδέες της, έθεσε την πένα της, όποτε χρειάστηκε, στην υπηρεσία της γυναικείας χειραφέτησης και υπέρ των δικαιωμάτων  των ομοφυλοφίλων. Θαρρώ πως δεν θα αγαπούσε καθόλου ένα δακρύβρεχτο κείμενο για το θάνατο της. Θα το θεωρούσε αηδίες. Η ίδια έλεγε πως δεν φοβάται τον θάνατο γιατί ‘’Όπου υπάρχει θάνατος δεν υπάρχει άνθρωπος και όπου υπάρχει άνθρωπος δεν υπάρχει θάνατος’’. Επιθυμούσε να την κάψουν και να την πετάξουν στα σκουπίδια. Λίγο την ένοιαζε τι θα απογινόταν νεκρή.

Οπότε όχι ‘’αχ και βαχ’’ για την Ροζίτα. Θα γράψω σαν κάποια που την θαύμασε πολύ. Για την ευρυμάθεια της, για τα γραπτά της, για τις γνωριμίες της, για όσα έζησε και κατάφερε στην ζωή της. Ακούω από τότε που πέθαινε το ‘’έφυγε πλήρεις ημερών’’ και αναρωτιέμαι αν όλοι αυτοί που φεύγουν ‘’πλήρεις ημερών’’ έχουν ζήσει όντως όλες τις μέρες του όπως εκείνη; Γεννήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου του 1923 στην Πλάκα. Μεγάλωσε στο Ψυχικό μέσα σε πλούσια αστική οικογένεια. Η παιδική της ηλικία σημαδεύτηκε από την ασθένεια του πατέρα της. Ο Γεώργιος Σώκος αξιωματικός της Σχολής Ευέλπιδων μετέπειτα εκδότης και θεατρικός συγγραφέας αρρώστησε στα 35 του χρόνια από λευχαιμία φεύγοντας στα 44 του. Την μεγάλωσε ώστε να του μοιάζει. Δεν ήθελε αγόρια, τα βαριόνταν. Επιθυμούσε η κόρη του να μεγαλώσει σαν αγόρι. Να μορφωθεί, να εκφράζεται ελεύθερα, να νιώθει σίγουρη για τον εαυτό της.

Όντως η Ροζίτα έγινε εκείνο που επιθυμούσε ο πατέρας της. Έλαβε σπουδαία μόρφωση σύμφωνα
με τα πρότυπα της εποχής της: Αρσάκειο, ξένες γλώσσες κυρίως γαλλικά και φυσικά πιάνο. Πότε
βέβαια δεν αγάπησε και δεν κατανόησε την μουσική. Ειρωνεία μια που στην ζωή της θα διασταυρωθεί αρκετές φορές με αυτή την μορφή τέχνης. Δίνει εξετάσεις στην Καλών Τεχνών την οποία εγκαταλείπει όταν ο φίλος της Νίκος Γεωργιάδης της μιλά για ένα νεαρό παιδί που καταφτάνει από το Παρίσι και ‘’έχει ίδιες ιδέες με εμάς’’. Ήταν ο Γιάννης Τσαρούχης. Μαζί ιδρύουν έναν ερασιτεχνικό όμιλο, την ‘’Σχολή Τσαρούχη’’, η οποία γίνεται φυτώριο νέων ζωγράφων, σκηνογράφων και ενδυματολόγων όπως ο Κοσμάς Ξενάκης, Γιάννης Γαϊτης, Νίκος Γεωργιάδης, Μίνως Αργυράκης. Καταλαβαίνει πως την ζωγραφική μπορεί να την κρίνει αλλά όχι να την υπηρετήσει και σύντομα εγκαταλείπει την Σχολή. Παράλληλα παρακολουθεί μαθήματα υποκριτικής τέχνης πάλι χωρίς πρόθεση να γίνει ηθοποιός.

Την αγάπη της για τον κινηματογράφο και το θέατρο την είχαν εμφυσήσει ο πατέρας και ο παππούς. Από μικρή έβλεπε ταινίες και θεατρικές παραστάσεις κρατώντας σε ένα τετράδιο σημειώσεις της για τι της άρεσε και τι όχι, σε μια εποχή που το επάγγελμα του κριτικού ήταν άγνωστο στην ελληνική δημοσιογραφία. Στην Δραματική Σχολή του Βασίλη Ρώτα γνωρίζετε με τον αγαπημένο της φίλο Μίνω Βολονάκη ενώ ερωτεύεται τον Γιάννη Ξενάκη. Έζησαν μαζί έναν μεγάλο νεανικό έρωτα ο οποίος αναθερμάνθηκε αργότερα μετά τον χωρισμό της από τον σύζυγο της Ιταλό δημοσιογράφο Μάνλιο Μαραντέι.

Η Ροζίτα ποτέ δεν έκρυψε τίποτα για την ζωή της ‘’Ο οποίος διαβάζει την στήλη μου ξέρει όλη την
ζωή μου’’. Και γιατί να την κρύψει άλλωστε; Δεν άντεχε τις σεμνοτυφίες, τους δήθεν, εκείνους που
πίστευαν βουτηγμένοι στην σοβαροφάνεια πως κάνουν Υψηλή Τέχνη ενώ έκαναν υψηλό εγωισμό
και ψευτοκουλτούρα.

Ξεκινά σαν η πρώτη γυναίκα κριτικός θεάτρου -κινηματογράφου το 1946 στο περιοδικό ‘’Χόλυγουντ’’, ‘’Οι καιροί’’ και ‘’Ανεξαρτησία’’. Το 1953 η Ελένη Βλάχου της παραδίδει την στήλη της στην Καθημερινή, την οποία ως τότε έγραφε η ίδια. Θα χρειαστεί να την κρατήσει πάλι 4 χρόνια αργότερα όταν μια ερωτευμένη Ροζίτα θα μπουκάρει στο γραφείο της λέγοντας πως θα φύγει για Ιταλία για να παντρευτεί τον άνδρα της. Η Ελένη Βλάχου την κοιτά και ατάραχη της λέει ‘’Σε λίγα χρόνια που θα χωρίσεις να ξέρεις πως η στήλη σου θα σε περιμένει. Ως τότε θα την ξαναγράφω η ίδια’’. Κράτησε τον λόγο της παρότι πολλοί αξιόλογοι άνδρες δημοσιογράφοι φλερτάρισαν με την ιδέα να αναλάβουν την κινηματογραφική στήλη. Η γυναικεία αλληλεγγύη νίκησε και όταν το απολωλο πρόβατο γύρισε μετά από 3,5 χρόνια έγγαμου βίου ξαναπήρε την στήλη της πίσω. ‘’Γιατί χωρίσατε ;’’ Ρωτούσαν οι δημοσιογράφοι μετέπειτα. ‘’Επειδή μου τηλεφωνούσαν οι φίλοι μου τα μεσάνυχτα να βγούμε και εγώ δεν μπορούσα να βγω’’ απαντούσε η Ροζίτα. Και τι φίλοι αλήθεια ; Ο ανθός της εγχώριας και διεθνής καλλιτεχνικής ζωής. Ποιος αρνείται τέτοιες παρέες για γάμους ;

Φυσικά δεν γυρίζει στην Καθημερινή με άδεια χέρια αλλά με τον Γιάννη Κυριακόπουλο, τον γνωστό σε όλους μας ΚΥΡ. Οι γελοιογραφίες του θα υπογραμμίσουν με το πιο ευφάνταστο τρόπο τα κοινωνικά και πολιτικά δρώμενα στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα στην Ελλάδα. Ζει μόνη της στην Ελλάδα του ‘60. Αποτελούσε σούσουρο για την εποχή. Μια γυναίκα μόνη, εργαζόμενη, με παιδί, με σχέσεις και παρέες με ..’’κίναιδους’’ όπως ονόμαζαν τους ομοφυλόφιλους εκείνη την εποχή. Δεν της καίγεται καρφί για κανένα και τίποτα. Εκείνη με τις απόψεις και τις ιδέες της και οι άλλοι με τα κουτσομπολιά τους.

Συνεργάζεται χρόνια με την Ταινοθήκη της Ελλάδος και γράφει φυλλάδια για πολλές ταινίες που κυκλοφορούν. Όλοι της ζητούν χαριτολογώντας αν γινόταν να δίνουν τις κριτικές της στους θεατές
ώστε να τους ξεστραβώνει. ‘’Που να καταλάβει ο Έλληνας από Κουρουσάβα ή Ταρκόφσκι; Έπρεπε
κάποιος να τον πάρει από το χεράκι και να τον πάει να τους καταλάβει. Ε, εγώ έκανα αυτό τον
ρόλο. Έγραφα απλά για περίπλοκα θέματα.’’ καυχιόταν στις συνεντεύξεις της. Το 1968 πηγαίνει στην Σοβιετική Ένωση και ως γνήσια αστή που είχε ζήσει μέσα στην Τέχνη και την όχι κοπιώδη ζωή της χειρωνακτικής εργασίας δεν καταφέρνει να θαυμάσει την σοσιαλιστική επανάσταση. Επαναλαμβάνει συχνά πως αν οι κομμουνιστές της Δύσης έβλεπαν την Σοβιετική Ένωση τότε θα άλλαζαν γνώμη.

Μόνο αυτό γιατί κατά τα άλλα η πολιτική και η οικονομία δεν την ενδιαφέρει καθόλου.. Δεν
ψήφισε ποτέ στην ζωή της. «Ξέρω από λογοτεχνία, ποίηση, θέατρο, κινηματογράφο.Δεν ξέρω
τίποτα άλλο» θα πει.. Από το 1969 έως το 2005 γράφει στην ‘’Απογευματινή’’ πέρα από τα άλλα περιοδικά και εφημερίδες. Η στήλη της περιλαμβάνει τα πάντα : Κριτική κινηματογράφου-θεάτρου -μπαλέτου, αναμνήσεις, πορτραίτα καλλιτεχνών, χρονογραφήματα, ρεπορτάζ από Φεστιβάλ θεάτρου και
κινηματογράφου. Μπαλέτο είπαμε. Ο Νουρέγιεφ γίνεται ο καλύτερος της φίλος. Δεκαπέντε χρόνια φιλίας και μια πρόταση για συγκατοίκηση -γάμο που δεν αποδέχτηκε ποτέ. Εκείνος της εξομολογείται πως θα ήθελε να την παντρευτεί ενώ οδηγεί εκείνη και την ξαδέρφη της προς τα σπίτια τους. Το άλλο πρωί η ξαδέρφη της, της τηλεφωνεί : -Αλήθεια αυτός ο κούκλος σου είπε να τον παντρευτείς;

Και όμως δεν ήταν όνειρο. Στις συνεντεύξεις της και τα άρθρα της μιλά ελεύθερα για την ομοφυλοφιλία, για τους φίλους της. Για πρώτη φορά γίνεται λόγω επί της ουσίας σε μαζικά έντυπα στην Ελλάδα γι αυτό. Τοποθετεί δε την ομοφυλοφιλία όπως ακριβώς σήμερα γνωρίζουμε για αυτή :’’ Δεν υπάρχει τίποτα το απόλυτο. Υπάρχουν ομοφυλόφιλοι που σιχαίνονται να τους αγγίξει γυναίκα και υπάρχουν και άνδρες και γυναίκες που κατά 50% επιθυμούν και τα δυο φύλα ή 70% ή 30%. Τίποτα δεν είναι απόλυτο’’. Η αμφιφυλοφιλία ή πολλές μορφές της ομοφυλοφιλίας ειπωμένες απλά και χωρίς στιγματισμό σε εποχές που η σεξουαλικότητα ήταν ταμπού.

Ο Νουρέγιεφ την ερωτεύεται αλλά δεν είναι ο μόνος ομοφυλόφιλος που θέλει να την παντρευτεί.
Υπάρχουν πολλοί. Εκείνη γελά, λέει πως μάλλον η αρσενική ανατροφή που πήρε από τον πατέρα
της τους αρέσει στον χαρακτήρα της. Οι άνδρες της ζωής της πάντα νεότεροι από αυτήν.’’ Με κρατούν ζωντανή’’ και άντε τώρα να χωνέψει κάποιος εκείνη την εποχή γυναίκα μόνη, χωρισμένη, με παιδί και νεότερους άνδρες. Το κάνει να δείχνει τόσο φυσικό που σχεδόν κανείς δεν τολμά να της πει ή να γράψει κάτι. Μάχεται για τα δικαιώματα των γυναικών και των ομοφυλοφίλων σηκώνει όμως ταυτόχρονα και
ανάστημα ενάντια στις επιχορηγήσεις του Ιδρύματος Φορντ.

Το ίδρυμα Φορντ επιχορηγούσε κατά την περίοδο της Δικτατορίας στην Ελλάδα διανοούμενους της αριστεράς κάτι το οποίο έκανε και την Χιλή του Πινοσέτ. Αρκετοί δημοσιογράφοι, ανάμεσα τους η Ροζίτα Σώκου και η Λίλη Ζωγράφου έγραφαν εκτεταμένα εναντίον των επιχορηγήσεων του Ιδρύματος κατηγορώντας το ευθέως για παράρτημα της CIA στην Ελλάδα που από την μια στηρίζει την Χούντα και από την άλλη επιχορηγεί, και καλά, τους αριστερούς διανοούμενούς κλείνοντας έτσι το στόμα τους. Η Λίλη Ζωγράφου μάλιστα με εκτεταμένο ρεπορτάζ απέδειξε πως το Ίδρυμα Φορντ ήταν υπεύθυνο για την δικτατορία στην Ινδονησία και τον σφαγιασμό 600.000 κομμουνιστών εκεί.

Αρκετοί φίλοι της τότε κινήθηκαν εναντίον της ανάμεσα τους ο Τσαρούχης και ο Ξενάκης οι οποίοι είχαν δεχτεί επιχορηγήσεις. Εκείνη υποστήριζε πως με το να δέχονται οι αριστεροί διανοούμενοι επιχορηγήσεις από ένα αμερικάνικο ίδρυμα δεν ήταν μόνο προσωπικό ξεπούλημα αλλά ήταν σαν να έδιναν συγχωροχάρτι στον αμερικανικό επεκτατισμό και αλλοίωση της σχέσης Τέχνης – εξουσίας, καλλιτέχνη- χρήμα.

Με την Μεταπολίτευση γράφει ξανά στην Καθημερινή ενώ εμφανίζεται και στην τηλεοπτική εκπομπή ταλέντων ‘’Να η ευκαιρία’’ 1977-1983 μαζί με τον Γιώργο Κατσαρό, την Σάσα Ντάριο, Γρηγόρη Γρηγορίου και Λευτέρη Παπαδόπουλο. Η εκπομπή μένει αγαπημένη στην μνήμη των θεατών και αναβιώνει χρόνια μετά με άλλο πάνελ από ιδιωτικό κανάλι. Σε εκείνη την εκπομπή εμφανίζονται μια σειρά από ταλέντα που απασχολούν μέχρι και σήμερα το χώρο του τραγουδιού και της υποκριτικής. Μόλις τελειώνει η εκπομπή ξεκινά το ίδιο όνομα στήλη στο περιοδικό Τηλέραμα όπου προσπαθεί να δώσει λύσεις σε προβλήματα αναγνωστών έως το 2006. Στο ραδιόφωνο κάνει κάτι το οποίο ομολογώ πως ‘’έκλεψα’’ και η ίδια για δυο χρόνια στο ‘’Περιοδικό Κατιούσα’’. Είχε δική της εκπομπή όπου καλούσε διάσημους και μη φίλους της και τους έπαιρνε συνεντεύξεις γύρω από το έργο τους και την ζωή τους. Συνεργάστηκε και με τον Κώστα Φέρρη σε μια εκπομπή με τίτλο ‘’Λίθοι και Κέραμοι’’ όπου η σκαλέτα της εκπομπής ήταν περί ανέμων και υδάτων, περί ποντικών και γάτων. Ό,τι τους τραβούσε την προσοχή.

Στο κανάλι της στο YouTube, ναι διατηρούσε και τέτοιο, μπορεί κάποιος να δει τις εκπομπές της από την περίοδο 1992-1993 στο κανάλι NEW channel με τον τίτλο ‘’Οι επισκέπτες της νύχτας’’ όπου στο μικρό της σαλονάκι συνομιλούσε απλά με φίλους της χωρίς συγκεκριμένο θέμα συζήτησης. Σαν να ήμασταν και εμείς καλεσμένοι της μας κάθιζε δίπλα στον Δημήτρη Ποταμίτη, Ρένα Λάμψα, Αριστείδη Καρύδη Φουκς, Άννα Συνοδινού και πλήθος άλλων καλλιτεχνών και  σπουδαίων προσωπικοτήτων. Από την εφηβική της ηλικία δίδασκε ξένες γλώσσες και παράλληλα μετέφρασε πολλά βιβλία για τον κινηματογράφο, το θέατρο και την υποκριτική τέχνη Μιλούσε άπταιστα γαλλικά, αγγλικά και ιταλικά. Μετέφρασε τον ‘’Κόρτο Μαλτέζε’’ κόμικς του Ούγκο Πρατ και έργα του Ασιμώφ. Τα βιβλία επιστημονικής φαντασίας ήταν η μεγάλη της αγάπη. Μεγάλη λατρεία της όμως ήταν η ελληνική μυθολογία και αρχαία ελληνική γραμματεία. Αγαπούσε πολύ την ελληνική γλώσσα και συχνά μοιραζόταν το πάθος της για την ελληνική γλωσσολογία με φίλους της. Σχολίασαν αρκετοί την άρνηση της να εμβολιαστεί.

Απέφευγε να κάνει ακόμα και ιατρικές εξετάσεις όλα της τα χρόνια. Ίσως να φοβόταν πως κάτι της έβρισκαν αν το πολυέψαχνε. Παιδί που έχασε πατέρα νέος από μια ασθένεια σχεδόν άγνωστη ίσως να φοβόταν πως θα μπορούσε να ΄χε την ίδια τύχη. Άλλωστε και η επιλογή της να συνάπτει σχέσεις με νεότερους άνδρες είχε σημαδευτεί από τον φόβο του θανάτου. ‘’Όταν κάποιος μου έλεγε πως ήταν άνω των 45 ετών του έλεγα μήπως θέλετε καρέκλα; Έχοντας χάσει τον πατέρα μου στα 44 θεωρούσα πως οποιοσδήποτε μεγαλύτερος από εκείνον ήταν ανήμπορος’’

Υπήρξε αγαπημένο πρόσωπο για συνεντεύξεις όλα αυτά τα χρόνια. Συχνά προκαλώντας με τις
δηλώσεις της όπως όταν αποκαθήλωσε την Μελίνα Μερκούρη λέγοντας πως ήταν άθλια ηθοποιός
αλλά και με ψεύτικο προσωπείο, αλλο για το κόσμο και άλλο για τους οικείους της. Δίκαιο ή άδικο; Προσωπική κόντρα ή αντικειμενική άποψη κανείς δεν γνωρίζει και πλέον δεν έχει σημασία. Το Ροζιτάκι μας άφησε.

Η πανδημία την πήρε μαζί της στα 98 της χρόνια που κάποιοι θα πουν ΄΄Και πόσο θα ζούσε άλλο;’’ Μα φτάνει μια ζωή για να δεις και να χορτάσεις την ομορφιά της Τέχνης; Όχι. Με αυτό το σκεπτικό όλοι μας θα φύγουμε από αυτή την ζωή φριχτά νέοι.

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr