Το rosa.gr δημοσιεύει τη μεγάλη έρευνα των Νίκου Σμυρναίου, Χάρη Παπαευαγγέλου και Πάνου Τσιμπούκη από το πανεπιστήμιο της Τουλούζης στη Γαλλία που ρίχνει φως σε ένα σύνθετο και επίκαιρο ζήτημα με πολλές κοινωνικο-πολιτικές διαστάσεις.
Είναι η πρώτη έρευνα τέτοιας έκτασης και βαρύτητας για τους αντιεμβολιαστές, τους σκεπτικιστές σχετικά με τους εμβολιασμούς και την επιρροή της ακροδεξιάς προπαγάνδας στα ελληνόφωνα social media. Η έρευνα των τριών Ελλήνων ακαδημαϊκών και ερευνητών από το Πανεπιστήμιο της Τουλούζης φιλοδοξεί να ανοίξει το διάλογο για ένα σύνθετο θέμα που πολώνει την κοινή γνώμη και το δημόσιο διάλογο, να ενημερώσει τους πολίτες και να παράσχει συγκεντρωμένες πληροφορίες που είναι απαραίτητες για να σχηματίσουμε τη «μεγάλη εικόνα». Κεντρικό πεδίο έρευνας το -αχανές- διαδίκτυο, που παίζει κεντρικό ρόλο στο επίπεδο των αντιπαραθέσεων, της προπαγάνδας, της συνομωσιολογίας, αλλά και της κριτικής προς την πολιτική ηγεσία στην Ελλάδα για τη συνολική διαχείριση της πανδημίας.
Η πανδημία του κορονοϊού και οι συνέπειες της αποτελούν αντικείμενο πρωτοφανούς σε έκταση μιντιακής κάλυψης και πηγή οξείας δημόσιας συζήτησης διεθνώς. Ένα από τα χαρακτηριστικά αυτής της περιόδου είναι η έντονη χρήση του διαδικτύου. Σε μεγάλο βαθμό οι πολίτες επικοινωνούν, ενημερώνονται και εκφράζονται μαζικά μέσω ψηφιακών διαύλων. Παραδοσιακά, το διαδίκτυο αποτελεί ένα ανοιχτό πεδίο διαμάχης ιδεών στο οποίο βρίσκει κανείς φήμες, οργανωμένες προσπάθειες παραπληροφόρησης, πολιτική προπαγάνδα, αλλά και εμπεριστατωμένες απόψεις που αντιτίθενται στην καθεστηκυία τάξη και την κυρίαρχη ιδεολογία όπως αυτή εκφράζεται, για παράδειγμα, από τα παραδοσιακά ΜΜΕ.
Με άλλα λόγια, το διαδίκτυο και τα δημοφιλή μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν κατεξοχήν αρένες στις οποίες αναπτύσσεται ο αντιηγεμονικός και αντιπολιτευτικός λόγος, είτε αυτός εμπνέεται από ιδεώδη, όπως η δημοκρατία και η κοινωνική δικαιοσύνη, είτε όχι. Σε τελική ανάλυση, η κρίση του κορονοϊού δεν έκανε τίποτα άλλο παρά να οξύνει τα παραπάνω χαρακτηριστικά θέτοντας διαδοχικά διαφορετικά ζητήματα που κυριάρχησαν στη δημόσια συζήτηση όπως η ύπαρξη και η φύση του SARS-CoV-2, ο τρόπος μετάδοσης, του ιού, ο πραγματικός βαθμός επικινδυνότητας του, η χρησιμότητα των μέτρων (μάσκα, εγκλεισμός κλπ.), κάτι που ενισχύθηκε από τις παλινωδίες και τις ανακολουθίες της κυβερνητικής πολιτικής.
Σε αυτό το πλαίσιο, το τελευταίο και ίσως σημαντικότερο ζήτημα που αναδείχθηκε από τα τέλη του 2020 και μετά ήταν αυτό του εμβολιασμού. Όπως ήταν αναμενόμενο, από την ανακοίνωση της δημιουργίας των εμβολίων κατά του SARS-CoV-2 και κυρίως από την έναρξη των εμβολιασμών στην Ελλάδα στα τέλη Δεκεμβρίου 2020 το ενδιαφέρον για το θέμα εκτινάχθηκε όπως φαίνεται και στα παρακάτω γραφήματα, τόσο στα μέσα ενημέρωσης όσο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Το βασικό διακύβευμα της δημόσιας συζήτησης σχετικά με τον εμβολιασμό είναι κατά πόσο αυτός είναι ασφαλής και αποτελεσματικός κατά του SARS-CoV-2. Ένα δεύτερο ζητούμενο είναι το κατά πόσο τα μέτρα της κυβέρνησης με στόχο την μεγιστοποίηση του αριθμού των εμβολιασμένων στη χώρα – όπως η υποχρεωτικότητα σε συγκεκριμένους επαγγελματικούς τομείς ή ο διαχωρισμός εμβολιασμένων και ανεμβολίαστων στην εστίαση – είναι ενδεδειγμένα και θεμιτά.
Οι γραμμές διαχωρισμού είναι λοιπόν περισσότερες από μία και διατρέχουν το κοινωνικό σύνολο προς και από διαφορετικές κατευθύνσεις: υπέρ ή κατά των μέτρων και της πολιτικής της κυβέρνησης· υπέρ ή κατά της αποτελεσματικότητας και της ασφάλειας των εμβολίων κατά του SARS-CoV-2· υπέρ ή κατά των εμβολίων γενικά. Χάριν συντομίας θα αναφερθούμε στο σύνολο αυτών των παραμέτρων ως πολιτική εμβολιασμού σημειώνοντας πάντως ότι οι αιτίες και τα διακυβεύματα τους διαφέρουν.
Η πλειονότητα των Ελλήνων χρηστών του Twitter, ανεξαρτήτως πεποιθήσεων, εκφράζεται σε γενικές γραμμές υπέρ της πολιτικής εμβολιασμού.
Παρακάτω, χωρίς να μπούμε στην ουσία της συζήτησης σε ό,τι αφορά αυτά τα ερωτήματα, θα προσπαθήσουμε να χαρτογραφήσουμε τις ομάδες που ασκούν δημόσια κριτική σχετικά με την πολιτική εμβολιασμού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καθώς και να αναλύσουμε το λόγο και τις πολιτικές και ιδεολογικές τους πεποιθήσεις (Λεπτομέρειες για τη μεθοδολογία στο τελος του άρθρου).
Η συζήτηση για τα εμβόλια στο Twitter
Από κοινωνικο-πολιτική άποψη το ενδιαφέρον του Twitter, σε σχέση με άλλα πιο δημοφιλή Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης (ΜΚΔ) όπως το Facebook ή το Instagram, έγκειται στην ανοιχτή του αρχιτεκτονική, η οποία το καθιστά ένα κατεξοχήν εργαλείο πολιτικής επικοινωνίας, αλλά στα κοινωνιολογικά χαρακτηριστικά των χρηστών του μεταξύ των οποίων υπάρχει υπερ-εκπροσώπηση στρωμάτων με υψηλή μόρφωση και αυξημένο βαθμό πολιτικοποίησης.
Όπως φαίνεται στον παρακάτω γράφο, η πλειονότητα των Ελλήνων χρηστών του Twitter εκφράζεται σε γενικές γραμμές υπέρ της πολιτικής εμβολιασμού κατά του SARS-CoV-2, ανεξαρτήτως πεποιθήσεων. Το μεγαλύτερο κομμάτι επιστημόνων, ειδικών, πολιτικών και ΜΜΕ που εκφράζεται πάνω στο ζήτημα ανήκει σε αυτή την πλειονότητα.
Οι κεντρικότεροι κόμβοι των χρηστών που εκφράζονται κατά της πολιτικής εμβολιασμού ανήκουν στο συντηρητικό ή/και ακροδεξιό χώρο σε όλες του τις αποχρώσεις.
Μόνο τρεις κοινότητες εκφράζονται ανοιχτά κατά της πολιτικής εμβολιασμού, είτε επειδή είναι αντιεμβολιαστές από πεποίθηση είτε επειδή δεν έχουν εμπιστοσύνη στο συγκεκριμένο εμβόλιο, ή επειδή διαφωνούν με τα μέτρα υποχρεωτικότητας και διαχωρισμού. Οι χρήστες των παραπάνω κοινοτήτων αποτελούν το ένα τέταρτο του δείγματος (25,52%), δηλαδή μια σημαντική μειοψηφία. Το κοινό σημείο μεταξύ αυτών των τριών κοινοτήτων είναι το γεγονός ότι οι κεντρικότεροι κόμβοι τους ανήκουν στο συντηρητικό ή/και ακροδεξιό χώρο σε όλες του τις αποχρώσεις (συντηρητικοί, εθνικιστές, νεοναζί, ορθόδοξοι θρησκόληπτοι, συνωμοσιολόγοι κλπ.).
Αυτό δεν σημαίνει ότι μεταξύ των χρηστών που ανήκουν σε αυτές τις κοινότητες δεν υπάρχουν και άτομα με διαφορετικές πολιτικές πεποιθήσεις ή διαφορετική άποψη σε σχέση με τα εμβόλια. Όμως η μεγάλη πλειονότητα τοποθετείται ιδεολογικά στην εθνικιστική και θρησκευόμενη δεξιά και ασκεί δριμεία κριτική στην πολιτική εμβολιασμού κατά του SARS-CoV-2.
Ο λόγος που εκφράζουν αυτές οι κοινότητες είναι ταυτόχρονα δεξιόστροφος και αντιπολιτευτικός. Με άλλα λόγια οι εν λόγω χρήστες στην πλειονότητά τους ταυτίζονται ιδεολογικά με τη (άκρα)δεξιά αλλά την ίδια στιγμή ασκούν δριμεία κριτική στην κυβέρνηση της ΝΔ σχετικά με την πολιτική την οποία εφαρμόζει στο θέμα του εμβολισμού.
Στις θεματικές στις οποίες υπερ-εκπροσωπούνται οι τρεις κοινότητες που εκφράζονται ανοιχτά κατά της πολιτικής εμβολιασμού βρίσκουμε πολλά κοινά στοιχεία. Συγκεκριμένα, στην κατηγορία 1 βρίσκουμε έντονο λόγο διαμαρτυρίας ενάντια στην κυβέρνηση και τα ΜΜΕ:
«το Σάββατο πηγαίνετε στο αεροδρόμιο να υποδεχτείτε τους τουρίστες, όλοι εδώ θα έρθουνε #σελφτεστ #μμε_ξεφτίλες #κυβέρνηση_καρναβάλι».
Αμφισβήτηση της αποτελεσματικότητας του εμβολίου:
«Εμβολιαστείτε όλοι για να συνεχίσετε να είστε απροστάτευτοι», «Βρετανία: το 46% όσων πέθαναν από τη μετάλλαξη Δ είχαν κάνει και τις δύο δόσεις του εμβολίου»,
Κριτική στα μέτρα διαχωρισμού και υποχρεωτικότητας:
«Κάθε διάκριση– προνόμια σε καταναλωτές εμβολιασμοί είναι αντισυνταγματική, καταπατά ισονομία, εγείρει αγωγές κατά κάθε προαγωγού της νδ_χούντα», «νδ_χουντα μητσοτακη_καθαρμα επιβάλλει αποκλεισμούς, διακρίσεις εις βάρος μας καθημερινά».
Ρατσιστικό και εθνικιστικό λόγο:
«μητσοτάκης, προδοσία, μακεδονία συναίνεση με τουρκία, ελλάδα ελλήνων με εμβόλια, εποικισμός με ισλάμ πίθηκους και λαθρομετανάστες».
Συνωμοσιολογία:
«Παραδοχή σοκ, γενετιστής βιολόγος με τα mRNA εμβόλια: πειραματιζόμαστε πάνω στον πληθυσμό»,
«Για να φανεί ανοσία που επιτυγχάνει ο εμβολιασμός δίνονται εντολές να μην καταγράφονται θάνατοι άλλων ασθενειών ως κορονοϊός, μειώνουν κρούσματα κρύβονται θάνατοι, μολύνσεις εμβολιασμένων».
Πηγή: rosa.gr
Facebook
Twitter
Tα σχόλια στο site έχουν απενεργοποιηθεί. Μπορείτε να σχολιάζετε μέσα από την επίσημη σελίδα στο Facebook
Σχόλια
Επικοινωνία
