Άνταμ Τουζ: Η Ευρωζώνη σε μόνιμη κρίση – τίποτα δεν λύνεται με τη λιτότητα

Συγγραφέας του βιβλίου «Crashed: Πώς τα δέκα χρόνια της οικονομικής κρίσης άλλαξαν τον κόσμο», ο καθηγητής Τουζ τονίζει ότι «η μεγάλη οικονομική κρίση έδειξε τα τεράστια λάθη. Το τέλος της ιστορίας ανακηρύχθηκε μόνο για την παγκόσμια πολιτική δομή, αλλά όχι και για τις χρηματοπιστωτικές αγορές. Μέχρι τότε, οι περισσότεροι άνθρωποι υπολόγισαν ότι η αύξηση και η πτώση των τιμών στις αγορές θα είχε μια συγκρατημένη επιρροή στην πολιτική. Πόσο λανθασμένη ήταν αυτή η ιδέα φάνηκε μόνο ένα χρόνο αργότερα.

Το λεγόμενο “αόρατο χέρι” των χρηματοπιστωτικών αγορών, που θα έφερνε δήθεν ξανά και ξανά τον κόσμο σε ισορροπία, δεν υπάρχει ούτως ή άλλως. Αντί γι’ αυτό γνωρίσαμε κάτι άλλο: τη μεγάλη δύναμη των κεντρικών τραπεζών. Ούτε συντηρητικοί πολιτικοί επιβεβαιώθηκαν, αλλά και οι αριστεροί κάνουν επίσης λάθος όταν θεωρούν τις χρηματοπιστωτικές αγορές ως αιτία όλων των κακών».

Ερωτηθείς για την κρίση του ευρώ, ο Άνταμ Τουζ αναφέρει ότι «η κρίση του ευρώ συνεχίζεται ακόμα σήμερα. Αυτό συμβαίνει επειδή σε αντίθεση με την Αμερική, η Ευρώπη δεν ανταποκρίθηκε αρκετά γρήγορα στην κρίση… Στην ιστορία, υπάρχουν μόνο λίγες περιπτώσεις στις οποίες μια χώρα έχει μειώσει το χρέος της με τη λιτότητα. Θα ήταν πιο ελπιδοφόρο να τονωθεί η ανάπτυξη και συνεπώς να μειωθεί το χρέος.

Ένα κούρεμα του χρέους θα λύσει όλα τα προβλήματα της χώρας; ρωτά η γερμανική εφημερίδα. «Δεν θα είναι τόσο εύκολο, ακόμη και για νομικούς λόγους» απαντά ο Ανταμ Τουζ και προσθέτει: Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) πρέπει τουλάχιστον να διασφαλίσει ότι το κόστος για την πληρωμή των τόκων θα συγκλίνει μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης. Η Ιταλία, για παράδειγμα, δαπανά σήμερα περίπου τρεις ποσοστιαίες μονάδες περισσότερο για τα δεκαετή κρατικά της ομόλογα απ’ ό,τι η Γερμανία. Εάν μια χώρα εντός μιας νομισματικής ένωσης πρέπει να πληρώσει πολύ περισσότερο για το χρέος από μια άλλη, θα συνεχίσει να έχει προβλήματα. Επειδή δεν είναι μόνο το κράτος που πρέπει να πληρώσει περισσότερα, αλλά και τα ιδιωτικά νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Και έχουν σοβαρά ανταγωνιστικά μειονεκτήματα λόγω του υψηλότερου κόστους του χρέους… Η Ευρώπη εξακολουθεί να χρειάζεται έναν κοινό προϋπολογισμό και μια ενιαία πολιτική για την αγορά εργασίας. Χρειάζεται ένα κοινό σύστημα κοινωνικών παροχών, φόρων και τελών.

Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα ένα είδος Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης; ρωτά η Die Welt. Oπως λέει ο καθηγητής Τουζ, «η ζώνη του ευρώ χρειάζεται σίγουρα ένα πολύ μεγαλύτερο κοινό προϋπολογισμό για την αντιμετώπιση των οικονομικών διαφορών και την επίτευξη ενός πιο αρμονικού περιβάλλοντος διαβίωσης. Στη συνέχεια, θα μπορούσαμε, για παράδειγμα, να δημιουργήσουμε μια κοινή πολιτική αντιμετώπισης της ανεργίας που θα μπορούσε να έχει σταθεροποιητικό αποτέλεσμα. Θα ήταν επίσης επιθυμητός ένας κοινός αμυντικός προϋπολογισμός. Επιπλέον, η Ευρώπη πρέπει τελικά να ολοκληρώσει την τραπεζική ένωση. Μόνο εάν οι τράπεζες της ευρωζώνης μοιράζονται τους κινδύνους μπορεί να υπάρχει μια πραγματική νομισματική ένωση στην οποία ένας αποταμιευτής στην Ιταλία δεν χρειάζεται να φοβάται περισσότερο για τις καταθέσεις του σε σχέση με τη Γερμανία».

Εάν δεν υπάρξουν βαθιές μεταρρυθμίσεις που να συνεπάγονται μεταφορά του κινδύνου, μηχανισμό αντιμετώπισης κρίσεων και μια διαδικασία οικοδόμησης κράτους προνοίας, η Ευρώπη θα συνεχίσει να παραμένει σε μόνιμη κρίση, καταλήγει ο καθηγητής Τουζ.