«Ανατόλ»: Ένας μπον βιβέρ επιστρέφει στην Αθήνα

Μπορεί το έργο να γράφτηκε στα τέλη του 19ου αιώνα, όμως αποδεικνύει αδιαμφισβήτητα ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των δύο φύλων πάνω στο ζήτημα της εξουσίας, υφίσταται ακόμα και, μάλλον, δεν θα πάψει ποτέ. Ο «Ανατόλ», του Άρτουρ Σνίτσλερ, αποτέλεσε την πρώτη δημοσιευμένη δραματική απόπειρα του συγγραφέα, η οποία και προκάλεσε τη συμπάθεια και τον θαυμασμό του Σίγκμουντ Φρόυντ προς το πρόσωπό του, καθώς τον αποκάλεσε «ερευνητή ψυχολογικού βάθους». Στην Ελλάδα παίχτηκε μόνο μια φορά, πριν από 30 χρόνια στο τότε θέατρο «Διονύσια» και νυν «Δημήτρης Χορν», από τον θίασο της Κάτιας Δανδουλάκη, με τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ και τον Γρήγορη Βαλτινό, στο ρόλο του Ανατόλ. Η πρωτοτυπία της επιστροφής του έργου φέτος στο θέατρο «Αλκμήνη», σε σκηνοθεσία του Γιάννη Βούρου, είναι ο επίλογος, μέρος του οποίου παρουσιάζεται για πρώτη φορά και αποκαθιστά κάπως τα πράγματα για τον μεγαλομανή ήρωα.

Η παράσταση «Ανατόλ ή η μάχη των φύλων» πραγματεύεται με κυνική ματιά την επιρροή που έχουν ο έρωτας και οι εφήμερες σχέσεις της ρουτίνας στην συνολική σύσταση του Ανατόλ, ενός άνδρα που έχει καταβολές από τον Δον Ζουάν και τον Καζανόβα, ενός καθημερινού μπον βιβέρ και γόη της αστικής τάξης της Βιέννης. Μέσα από επτά επεισόδια, ο θεατής βλέπει πώς ο επηρμένος Ανατόλ, φοβούμενος τη δέσμευση, αρνείται να αφιερωθεί σε μία και μόνο γυναίκα και επιλέγει το ρόλο του «γυναικά», του μάγου και γητευτή που ταξιδεύει από σώμα σε σώμα κάθε επαγγέλματος και κοινωνικής τάξης. Ωστόσο, κατά την εξέλιξη του έργου, κάθε γυναίκα που περνά από τη ζωή του Ανατόλ αφήνει το στίγμα της και η περηφάνια του τσακίζεται στο τέλος, όταν επιλύεται η κρίση.

Οι σχέσεις σε επτά πράξεις, ιδωμένες από διαφορετικές οπτικές γωνίες πάνω στο ερωτικό ζήτημα: άλλες πιο αισθηματικές, άλλες ειρωνικές, κάποιες μελοδραματικές ή σαρκαστικές, ρεαλιστικές, φαρσικές και απόλυτα κυνικές. Στο πρώτο επεισόδιο ο Ανατόλ γίνεται κυρίαρχος της ερωμένης του, Κόρα, όταν την υπνωτίζει και μπορεί να αποσπάσει από εκείνη τη μεγάλη και πολυπόθητη ερώτηση που τον βασανίζει: του είναι ή όχι πιστή; Κι ενώ δε θέλει να πληγώσει την περηφάνειά του ερχόμενος αντιμέτωπος με μιαν αλήθεια που δεν του αρέσει, αρνείται να κάνει τη «μεγάλη ερώτηση της μοίρας». Στο αρχικό αυτό σημείο είναι που ο Φρόυντ πιστεύει πως η ανεκπλήρωτη επιθυμία του Ανατόλ να πάρει την απάντηση στο ζωτικό για τον ψυχισμό του ερώτημα, περνάει στο υποσυνείδητό του, προκαλώντας του νευρώσεις και ψυχώσεις, οι οποίες και παρουσιάζονται στις ενέργειες των επόμενων επεισοδίων.

Ο Λευτέρης Βασιλάκης απολαμβάνει το ρόλο του ως Ανατόλ και ωριμάζει υποκριτικά πάνω στη σκηνή, χειριζόμενος εντυπωσιακά το σώμα και το πρόσωπό του, καθώς και κάθε γυναίκα που έρχεται στη ζωή του. Οδηγούμενος σε κάθε σεξουαλική και ερωτική κατάκτηση, αλλά καταλήγοντας εξίσου άδειος και αναστατωμένος από την επιτυχία και την αποτυχία, εγκλωβίζεται για πάντα, όπως το θέτει ο Φρόυντ, στο «δίπολο της αγάπης και του θανάτου». Ο Πέρης Μιχαηλίδης, με τη βαθιά χαρακτηριστική φωνή του, υποδύεται τον ώριμο φίλο του Ανατόλ, Μαξ, ο οποίος στην πραγματικότητα αποτελεί τη φωνή του Σνίτσλερ, σχολιάζοντας και προωθώντας τα δρώμενα με έναν χαρακτήρα παντογνώστη που του ταιριάζει.

Η έκπληξη της παράστασης είναι, εντούτοις, η Τζούλη Σούμα, η οποία και έχει αναλάβει το δυσκολότερο ρόλο στο έργο, καθώς καλείται να υποδυθεί επτά γυναίκες. Το σίγουρο είναι πως κερδίζει το προκλητικό αυτό στοίχημα και καταφέρνει να παρουσιάσει τις εκδοχές των γυναικών αυτών που, προερχόμενες η κάθε μία από διαφορετικές τάξεις, επάγγελμα και ψυχοκατασκευαστική «μάρκα», επηρεάζουν τον χαρακτήρα του Ανατόλ και συγκρούονται μαζί του, άλλοτε πιο κυνικά, άλλοτε πιο συναισθηματικά, άλλοτε μετριασμένα ή υπερβολικά. Από την Κόρα και την Μπιάνκα, μέχρι την Άννι και την Έλσα, η Τζούλη Σούμα μεταβάλλεται και αποκτά νέα ποιότητα σε κάθε ρόλο που παρουσιάζει, είτε συγκινεί, είτε προσφέρει το γέλιο. Γιατί στο έργο οι γυναίκες πάντα αλλάζουν, όμως ο άνδρας, ο Ανατόλ, παραμένει απαράλλαχτος.

Στην σαρκαστική, αλλά ταυτόχρονα εστέτ αυτή παράσταση του Γιάννη Βούρου συμβάλλουν το λιτό σκηνικό και τα κοστούμια του Δημήτρη Ντάσιου και οι πολύ ατμοσφαιρικοί και υποβλητικοί φωτισμοί του Γιώργου Φρέντζου. Μια αξιοπρεπής για τα ελληνικά δεδομένα θεατρική εμπειρία ενός ιστορικής σημασίας έργου με αμήχανη επίγευση, κυρίως λόγω της αμφιθυμίας που δημιουργεί η επίδραση στην ιδιοσυγκρασία ενός άνδρα των γυναικών της ζωής του. Ίσως, βέβαια, αυτός να είναι κι ο στόχος της παράστασης: να δημιουργήσει τόσο διαφορετικά συναισθήματα μέσα από τις πολυειδείς εκφράσεις του έρωτα, σε σημείο εσωτερικής σύγχυσης. Αυτό που ουσιαστικά κάνει ο Γιάννης Βούρος πάνω στο κείμενο του Σντίτσλερ είναι να το ακρωτηριάσει εσκεμμένα, με απόλυτη λεπτομέρεια και αποδίδοντάς του τέτοια αισθητική, που θα μπορούσε να φέρει τους πιο εκλεπτυσμένους θεατές σε δάκρυα, ακόμη και όταν το υπόλοιπο κοινό έχει ήδη κοιμηθεί.

Ανατόλ ή η μάχη των φύλων

Παίζουν:

Μαξ: Πέρης Μιχαηλίδης

Οι εφτά γυναίκες του έργου: Τζούλη Σούμα

Ανατόλ: Λευτέρης Βασιλάκης

Μετάφραση: Μάριος Πλωρίτης

Σκηνοθεσία: Γιάννης Βούρος

Μετάφραση Επιλόγου: Γιάννης Καλιφατίδης

Κοστούμια: Δημήτρης Ντάσιος

Επιμέλεια σκηνικού χώρου: Γιάννης Βούρος

Φωτισμοί: Γιώργος Φρέντζος

Επιμέλεια κίνησης: Φρόσω Κορρού

Βοηθός σκηνοθέτη: Τζωρτζίνα Κώνστα

Μουσική επιμέλεια: Γιώργος Τσιρίκος

Μακιγιάζ: Βαγγέλης Θώδος

Κομμώσεις : Μαριάννα Λαβάζου

 

Θέατρο «Αλκμήνη», Αλκμήνης 8, Γκάζι

Τηλέφωνο: 210-3428651

Ημερομηνία έναρξης: 15/10

Διάρκεια: 90 λεπτά

Ημέρες παραστάσεων: Δευτέρα και Τρίτη στις 21:30

Τιμές: κανονικό: 12, φοιτητικό/συνταξιούχων: 10, ανέργων: 5