Ανάλυση: Τα «κακώς κείμενα» των ισραηλινών εκλογών

Η ισοψηφία μεταξύ του κόμματος του Μπενιαμίν Νετανιάχου (γνωστός στο Ισραήλ ως Μπίμπι) και του Μπέννυ Γκαντζ αποκαλύπτει – ή μάλλον επιβεβαιώνει – τον αργό θάνατο της Αριστεράς στο Ισραήλ. Το εντυπωσιακό για πολλούς είναι ότι οι εκλογές στο Ισραήλ δεν αποτελούν πλέον μια «μάχη» μεταξύ Δεξιάς και Αριστεράς, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των Ισραηλινών κινούνται μεταξύ της άκρο-δεξιάς και της δεξιάς με έντονο θρησκευτικό προσανατολισμό και στις δύο περιπτώσεις.

Το Λικούντ (Νετανιάχου) και το Μπλέ και Άσπρο Κόμμα (Γκαντζ) αθροιστικά κέρδισαν 70 από τις 120 έδρες στην Knesset. Αν αναλογιστούμε ότι τα αριστερά και κέντρο-αριστερά κόμματα, όπως το Εργατικό Kόμμα και το Meretz, κατέλαβαν μόνον 10 έδρες, ενώ τα αραβικά κόμματα, Ra’am–Balad και Hadash–Ta’al, άλλες 10, είναι ολοφάνερο ότι η Ισραηλινή κοινωνία συνεχίζει να συσπειρώνεται γύρω από βαθιά δεξιές πεποιθήσεις, δεδομένου μάλιστα ότι οι υπόλοιπες 30 έδρες ανήκουν στα κατεξοχήν εθνικιστικά και υπερ-ορθόδοξα κόμματα. Αυτή η τάση αποτυπώνεται σε μια δημοσκόπηση του Guttmann Center for Public Opinion and Policy Research (Israel Democracy Institute), το 2018, η οποία έδειξε ότι το 55% των Εβραίων πολιτών του Ισραήλ κλίνουν προς την δεξιά, 30% προς το κέντρο, ενώ 15% με 20% κινούνται προς την κεντροαριστερά και την αριστερά. 

Ένα βασικό χαρακτηριστικό των εκλογών ήταν η πρόσωπο-κεντρική αναμέτρηση όχι τόσο μεταξύ του Μπίμπι και του Γκαντζ όσο μεταξύ αυτών που υποστηρίζουν τον Νετανιάχου και αυτών που είναι εναντίον του. Το «στρατόπεδο» υπέρ του Νετανιάχου βασίζεται στην επιτυχή εξωτερική πολιτική που οδήγησε στην πρόσφατη αναγνώριση εκ μέρους των ΗΠΑ της κυριαρχίας του Ισραήλ στα υψίπεδα του Γκολάν, η οποία έρχεται σε συνέχεια της αναγνώρισης της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ και την μεταφορά της πρεσβείας των ΗΠΑ από το Τελ Αβίβ, καθώς και την απόσυρση των ΗΠΑ από την συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.

Αντίστοιχα οι επαναλαμβανόμενες επιθέσεις στην Γάζα και η συνεχής επέκταση των εποικισμών στην Δυτική Όχθη έχουν συμβάλει στην δημοτικότητα του Μπίπμι, καθώς παρουσιάζουν το Ισραήλ ως ένα ισχυρό και αποφασιστικό κράτος. Για αυτό το λόγο, όπως σημειώνει ο Ισραηλινός αρθρογράφος του Israel Pulse στο Al-Monitor, Akiva Eldar, «οι Ισραηλινοί φοβούνται πολύ περισσότερο μια αλλαγή που πιθανόν να βλάψει την θέση ισχύος τους στην περιοχή παρά τους πυραύλους της Χαμάς». Ως αποτέλεσμα, το ζήτημα της ασφάλειας, που αποτελούσε το κατεξοχήν διακύβευμα των εκλογών στο παρελθόν, δεν αποτέλεσε ουσιαστικό στοιχείο αντιπαράθεσης για τα δύο κόμματα.

Ο Γκαντζ δεν έταξε καμία εναλλακτική προσέγγιση στα θέματα ασφάλειας καθώς πολλοί Ισραηλινοί είναι ικανοποιημένοι με τις σχετικές πολιτικές του Μπίμπι στην διάρκεια τις τελευταίας δεκαετίας. Αυτό συμβαίνει διότι η ισραηλινή κοινωνία θεωρεί ότι το Ισραήλ έχει αυξήσει την ισχύ του σε περιφερειακό επίπεδο. Ως εκ τούτου, η εντυπωσιακή στρατιωτική καριέρα του Γκαντζ δεν του προσέφερε ιδιαίτερο πλεονέκτημα και δεν μπορούσε να αντισταθμίσει την έλλειψη πολιτικής εμπειρίας. Μάλιστα, η απόφαση του Γκαντζ να δημιουργήσει έναν δεξιό συνασπισμό με το Yesh Atid και το Telem, επικεφαλής των οποίων (Yair Lapid και Moshe Ya’alon αντίστοιχα) είναι δύο πρώην υπουργοί της κυβέρνησης του Μπίμπι, αποσκοπούσε στην εξισορρόπηση της πολυετούς—και αναντικατάστατης κατά τον ίδιο—πολιτικής εμπειρίας του Μπίμπι. 

Ωστόσο, ο Γκαντζ ως εκπρόσωπος του «στρατοπέδου» κατά του Μπίμπι επικέντρωσε την προεκλογική του καμπάνια στον «αγώνα» κατά της διαφθοράς που ήταν χαρακτηριστικό της προηγούμενης κυβέρνησης. Παρά το γεγονός ότι το «στρατόπεδο» κατά του Μπίμπι ήταν ετερόκλητο, ο αγώνας κατά της διαφθοράς αποτελούσε τον κοινό παρονομαστή.  Στην διάρκεια της δεκαετούς θητείας του ως πρωθυπουργού έχει κατηγορηθεί για διαφθορά και αναμένεται να του απαγγελθούν κατηγορίες επισήμως εντός του 2019, σε περίπτωση που δεν μπορέσει να αντικρούσει της κατηγορίες στην προανακριτική διαδικασία τον Ιούλιο. Σύμφωνα με το ισχύοντα νομικό πλαίσιο, ένας πρωθυπουργός μπορεί να παραμείνει στην εξουσία εφόσον δεν έχει εκδοθεί καταδικαστική απόφαση. Για αυτό τον λόγο, ο Μμίμπι έχει εισηγηθεί την επαναφορά  της ασυλίας των εν ενεργεία πρωθυπουργών, την οποία θα υποστηρίξουν τα εθνικιστικά και υπερ-ορθόδοξα κόμματα με τα οποία θα συνεργαστεί για να κάνει κυβέρνηση. 

Πέραν από την αριστερά που αποτελεί το φυσικό αντίβαρο, μια άλλη σημαντική πληθυσμιακή ομάδα που έτρεμε στην ιδέα της 4ης συνεχόμενης θητείας του Μμίμπι, είναι οι Άραβες (μη Εβραίοι Παλαιστίνιοι πολίτες του Ισραήλ), που αποτελούν το 21% της Ισραηλινής κοινωνίας. Παρά ταύτα, μόνο το 50% των Αράβων συμμετείχαν στις εκλογές, σε αντίθεση με το 2015 όταν η συμμετοχή άγγιζε το 63%. Η έκδηλη αυτή αποθάρρυνση των Αράβων οφείλεται κυρίως σε δυο εξελίξεις. Πρώτον, η πολιτική συμμαχία Joint List (Η Κοινή Λίστα)  που ένωσε τα Αραβικά κόμματα 2015 (Balad, Hadash, Ta’al και United Arab List) και ήταν η 3η δύναμη στην Knesset με 82% των αραβικών ψήφων, διαλύθηκε τον Φεβρουάριο του 2019, λόγω διαφωνιών σχετικά με την κατανομή θέσεων στο ψηφοδέλτιο. Ως αποτέλεσμα, η διάσπαση του Joint List σε δύο συνασπισμούς ( Ra’am – Balad με 3,3% και το Hadash-Talal 4.49%), έφερε στην επιφάνεια διαφορές που στις προηγούμενες εκλογές, οι ψηφοφόροι ήταν πιο πρόθυμοι να αγνοήσουν και να παραβλέψουν.

Δεύτερον, την μέρα των εκλογών, δόθηκε εντολή για την τοποθέτηση 1.200 καμερών σε εκλογικά τμήματα σε περιοχές με μεγάλη συγκέντρωση Αραβικού πληθυσμού, με το πρόσχημα ότι υπήρχαν σοβαρές υπόνοιες για εκλογική νοθεία από τους Άραβες πολίτες.

Η επιβολή του μέτρου αυτού που επιτρέπεται μόνο σε «εξαιρετικές συνθήκες» αποτελεί μία ακόμα ένδειξη προσπάθειας εκφοβισμού των Αράβων και την δυνατότητα που πλέον δίνει η στροφή της Ισραηλινής κοινωνίας και πολιτικής προς την (άκρο)-Δεξιά για άσκηση κατασταλτικής πολιτικής κατά το δοκούν στο πλαίσιο μιας παρατεταμένης και εντεινόμενης κατάστασης έκτακτης ανάγκης.

* Η Ζακία Άκρα είναι υποψήφια διδάκτορας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και ερευνήτρια του Κέντρου Μεσογειακών, Μεσανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών (ΚΕΜΜΙΣ)

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr