Ανακωχή με αστερίσκους μεταξύ Ε.Ε. και AstraZeneca

«Μόλις εγκρίναμε το εμβόλιο της AstraZeneca. Περιμένουμε 400 εκατομμύρια δόσεις». Αυτά τα λόγια της προέδρου της Κομισιόν κλείνουν μια περίοδο μεγάλης έντασης μεταξύ των Βρυξελλών και της βρετανοσουηδικής εταιρείας, δίνοντας, παράλληλα και τον τόνο για τα όσα θα ακολουθήσουν.

Το εμβόλιο της εταιρείας πήρε την Παρασκευή  το «πράσινο φως» από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων, με τον EMA να αναγνωρίζει ότι δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία για πολίτες άνω των 55 ετών, επισημαίνοντας ότι θα παρέχει κάποια προστασία και για τις ηλικίες αυτές. 

Με βάση τις επίσημες ανακοινώσεις οι κλινικές δοκιμές έδειξαν ότι το εμβόλιο έχει περίπου 60% αποτελεσματικότητα, ωστόσο, περισσότερα στοιχεία δόθηκαν στη δημοσιότητα κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου του EMA.

Σε αυτή οι δημοσιογράφοι επέμειναν κυρίως στη χαμηλή αποτελεσματικότητα του εμβολίου, αλλά και σε όσα γράφτηκαν τις προηγούμενες ημέρες για χαμηλή αποτελεσματικότητά του στην κατηγορία των άνω των 65 ετών.

Στις ερωτήσεις τα στελέχη του Οργανισμού εξήγησαν ότι στην ουσία πρόκειται για «ένα ακόμη θεραπευτικό εργαλείο», για το οποίο δεν υπάρχει πλήρης εικόνα.

Ανάμεσα σε άλλα, όμως, επισήμαναν ότι 

Δεν υπάρχουν πράγματι αρκετές πληροφορίες για την αποτελεσματικότητα του εμβολίου στους άνω των 55 ετών στις 2 από τις 4 δοκιμές που έλαβε υπόψη του ο ΕΜΑ
ότι στις δοκιμές μόνο το 13% των συμμετεχόντων ήταν ηλικιωμένοι
ότι με βάση τα όσα γνωρίζουν μέχρι τώρα, ο λόγος που συστήνουν το εμβόλιο γι αυτές τις ηλικίες είναι διότι «τουλάχιστον θα έχουν κάποιου είδους προστασία, αν και πόση προστασία δεν μπορεί να υπολογιστεί προς το παρόν
Και ότι «εάν υπάρχουν άλλες επιλογές [εμβολίων] μπορούν να προτιμηθούν
Αναπόφευκτες οι καθυστερήσεις…

Η AstraZeneca στην πρώτη της τοποθέτηση για την έγκριση του εμβολίου εξέφρασε την ικανοποίησή της, διαβεβαιώνοντας ότι θα εργαστεί για «μια ευρεία και δίκαιη πρόσβαση» στο προϊόν.

Λίγη ώρα αργότερα, πάντως, ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Πασκάλ Σοριό χαρακτήρισε αναπόφευκτες τις καθυστερήσεις στην παραγωγή εμβολίων.

Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου υποσχέθηκε ότι θα ξεκινήσει ο εφοδιασμός της ευρωπαϊκής αγοράς συμπληρώνοντας ότι οι δυσλειτουργίες και οι καθυστερήσεις κατά την παρασκευή των εμβολίων για τον νέο κορονοϊό είναι αναπόφευκτες, δεδομένης της ταχύτητας με την οποία αναπτύχθηκαν.

Ο Σοριό είπε ότι δεν θα σχολιάσει τη διαμάχη της εταιρείας του με την Ευρωπαϊκή Ένωση σχετικά με τον εφοδιασμό της Ευρώπης, γιατί θέλει να επικεντρωθεί στην έγκριση που έδωσε σήμερα η ευρωπαϊκή ρυθμιστική αρχή (EMA) στο εμβόλιο της AstraZeneca και του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Είπε όμως ότι είχε μια «καλή» συζήτηση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις χώρες μέλη.

«Έχουμε έτοιμες εκατομμύρια δόσεις» για να ξεκινήσουν οι παραδόσεις στην ΕΕ, πρόσθεσε. Η εταιρεία πιστεύει ότι έχει επιλύσει τα περισσότερα από τα προβλήματα που αντιμετώπισε στη μονάδα που παρασκευάζει τα εμβόλια για την ΕΕ και η παραγωγικότητα θα βελτιωθεί σύντομα. Η AstraZeneca «εργάζεται 24 ώρες την ημέρα, επτά ημέρες την εβδομάδα» για να αυξήσει την παραγωγική της ικανότητα και είναι «απολύτως επικεντρωμένη» στην αύξηση της παραγωγής για την Ευρώπη, υποστήριξε.

Και στη μέση το συμβόλαιο

Εν τω μεταξύ, μέσα σε αυτό το συγκρουσιακό κλίμα των προηγούμενων ημερών, δόθηκε στη δημοσιότητα η λογοκριμένη μορφή της η σύμβαση της εταιρείας με την Ε.Ε.. 

Στο λογοκριμένο κείμενο, δεν φαίνονται σημαντικά σημεία της συμφωνίας όπως η τιμή και ο αριθμός των δόσεων, αφού αυτά θεωρούνται ευαίσθητα δεδομένα για τον ανταγωνισμό της εταιρείας. Στα σημεία που δεν έχουν διαγραφεί, φαίνεται ωστόσο ότι η ΕΕ έχει διασφαλίσει την προμήθεια των εμβολίων από την παραγωγή και των 4 εργοστασίων της AstraZeneca.

Ωστόσο, η εφημερίδα «Αυγή» δημοσίευσε στην ιστοσελίδα της ορισμένα σημεία από εκείνα που λογοκρίθηκαν:

Το σύνολο του «κόστους των προϊόντων» (εμβολίων) εκτιμάται στα 870 εκατομμύρια ευρώ. Εάν το τελικό τίμημα για την Ευρωπαϊκή Ένωση υπερβεί το 20% αυτού, η AstraZeneca θα πρέπει να παρουσιάσει στοιχεία που να αποδεικνύουν το αυξημένο κόστος παραγωγής.  
-Η AstraZeneca μπορεί να σταματήσει την παράδοση εμβολίων αν κάποιο κράτος – μέλος ή και η Κομισιόν καθυστερήσουν την καταβολή των δόσεων του τιμήματος για 20 ημέρες. 
-Η Κομισιόν θα πληρώσει τη δεύτερη δόση της πληρωμής της, εντός 20 ημερών από τη στιγμή κατά την οποία η AstraZeneca θα παρουσιάσει στοιχεία που θα αποδεικνύουν ότι εξαντλήθηκαν οι πόροι της πρώτης δόσης και υπάρχει πρόοδος στην παραγωγή των εμβολίων. 
-Τα κράτη – μέλη θα πληρώσουν τα κόστη συσκευασίας, φύλαξης και διανομής του εμβολίου. 
-Η AstraZeneca θα παραδώσει τις συμφωνημένες επιπλέον δόσεις στο κόστος παραγωγής των αγαθών έως την 1η Ιουλίου 2021, εκτός από την περίπτωση όπου η AstraZeneca εκτιμήσει, καλή τη πίστη, ότι η πανδημία δεν έχει υποχωρήσει έως την 1η Ιουλίου 2021

Η Κομισιόν αναγνωρίζει ότι η AstraZeneca έχει προϋπάρχουσες υποχρεώσεις προς τρίτους, και συγκεκριμένα προς εργολάβους παρασκευής των προϊόντων της και κατόχους πατεντών. 

Ο μηχανισμός και το μπρα ντε φερ των επόμενων ημερών

Πολλά, πάντως, θα εξαρτηθούν από την αντίδραση των εταιρειών στον μηχανισμό που έθεσε σε εφαρμογή σήμερα η Κομισιόν, η οποία πετάει το μπαλάκι στα κράτη-μέλη ώστε να βάζουν απαγορεύσεις στις εξαγωγές εμβολίων.

Ο νέος μηχανισμός που ανακοίνωσε η Κομισιόν αναμένεται να βάλει ακόμη μεγαλύτερη πίεση στις φαρμακευτικές για την έγκαιρη παράδοση εμβολίων, ενώ ξεχωριστό ενδιαφέρον  αποτελεί η αναδρομική ισχύ που έδωσε η Ε.Ε., σε μια προσπάθεια να εξαναγκάσει τις εταιρείες να αποκαλύψουν πού πήγαν τις προηγούμενες εβδομάδες τα εμβόλια και γιατί σημειώθηκαν τόσες καθυστερήσεις.