Ένας δίσκος για τις κρατούμενες στις φυλακές Θήβας

Ένα CD διαφορετικό από τα περισσότερα, όχι μόνον στο περιεχόμενο αλλά και ως προς την πηγή, ακόμα και τον τρόπο έμπνευσης της μουσικής που περιλαμβάνει, κυκλοφόρησε (από την ανεξάρτητη εταιρεία Puzzlemusik) πριν λίγες ημέρες. Το «THIVA Km102» δεν περιλαμβάνει απλώς πρωτοποριακά έργα σύγχρονης μουσικής αλλά αυτά έχουν βασιστεί στις εμπειρίες των γυναικών που κρατούνται στις φυλακές της Θήβας όπως εκφράζονται μέσα από αφηγήσεις τους ή ακόμα και ήχους από την καθημερινότητά τους.

Όλα ξεκίνησαν από μιαν ιδέα ενός όχι μόνον από τα καλύτερα αλλά και τα πλέον «ανήσυχα» οργανικά σύνολα που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, των ARTéfacts Ensemble, που πολύ συχνά μας ξαφνιάζουν με τις επιλογές του ρεπερτορίου τους και την έμφαση την οποία δίνουν ακόμα και στις πιο «ακραίες» και πειραματικές πλευρές της σύγχρονης μουσικής αλλά και με τις «ανορθόδοξες» εκτελεστικές οδούς τις οποίες μετέρχονται. Οι ARTéfacts Ensemble λοιπόν πρότειναν σε νέους σε ηλικία συνθέτες του ιδιώματος που -για λόγους ευκολίας μάλλον- αποκαλείται νεο-κλασική μουσική να γράψουν ειδικά για αυτούς έργα βασισμένα σε μαρτυρίες και ήχους από τη ζωή στις φυλακές της Θήβας.

Τα έξι έργα που περιλαμβάνονται στο «THIVA Km102» έχουν γραφεί από ισάριθμους συνθέτες από τη Γαλλία, την Ουγγαρία, την Ιταλία, τη Σερβία και, φυσικά, την Ελλάδα. Χρησιμοποιώντας τα βασικά όργανα των ARTéfacts Ensemble (πιάνο, κλαρινέτο, σαξόφωνο, βιολί, βιόλα και τα πολυάριθμα κρουστά – «σήμα κατατεθέν» του συνόλου που παίζουν δύο εκτελεστές) από κοινού με διαμορφούμενες σε πραγματικό χρόνο ηλεκτρονικές ηχητικές πηγές και/ή προηχογραφημένο υλικό, στην πλειοψηφία τους αποτυπώνουν τις δυσκολίες και τις ταλαιπωρίες της ζωής στη φυλακή με «τραχιές» εκφραστικές μεθόδους και ανάλογα «σκληρά» ηχητικά περιβάλλοντα, με κοινό χαρακτηριστικό τους την «οικονομία» των εκφραστικών μέσων και τη σύντομη χρονική διάρκεια.

Προσωπικά δεν θεωρούμε καθόλου συμπτωματικό ότι η εξαίρεση από αυτό τον «κανόνα» και το συντομότερο σε διάρκεια έργο είναι και η μόνη που υπογράφεται από γυναίκα δημιουργό. Όπως εν μέρει φαίνεται ήδη από τον τίτλο του, το «Inside/Waltz» της Σέρβας Branka Popović χρησιμοποιεί πιο «παραδοσιακά» μέσα, ακόμα και τη μελωδικότητα, για να εκφράσει την «εμπάθειά» του με τις κρατούμενες, υποδηλώνοντας ίσως έτσι και τη νοερή έστω ταύτιση της συνθέτιδας με συγκεκριμένη ομάδα ομοφύλων της.

Οι δύο Έλληνες συνθέτες, οι Νικόλας Τζώρτζης και Δημήτρης Ανδρικόπουλος, υπογράφουν τα μεγαλύτερα σε διάρκεια έργα. Το «Traces» όμως του δευτέρου, αν και ως ύφος προσιδιάζει με των υπολοίπων πλην της Popović, διαφοροποιείται σαφώς ως προς τη διάθεση, καθώς δεν επικεντρώνεται τόσο στις δυσχέρειες της πραγματικότητας των κρατούμενων αλλά προσπαθεί να «απεικονίσει» την ψυχολογική και γι’ αυτό και πολύ περισσότερο δραματική και τελικά οδυνηρή διάστασή της.

Εν κατακλείδι το «THIVA Km102» περιέχει θαυμάσια και λίαν ενδιαφέρουσα σημερινή μετα-προγραμματική μουσική, που εκτελείται άψογα και με το υψηλότατο επίπεδο στο οποίο μας έχουν συνηθίσει από τους ARTéfacts Ensemble υπό τη διεύθυνση -ειδικά για τη συγκεκριμένη περίσταση- της Ζωής Ζενιώδη. Ή αλλιώς μια άλλου τύπου «τελετουργική» μουσική για τα επί γης Πάθη κάποιων γυναικών που εξαγνισμός και λύτρωσή τους δεν είναι κάποια Ανάσταση αλλά το άνοιγμα για κάθε μία τους μιας βαριάς πόρτας υψίστης ασφαλείας…

ΘΑΝΟΣ ΜΑΝΤΖΑΝΑΣ

Πηγή: Αυγή