Το συγκλονιστικό πείραμα της "Κούκλας του Κλαρκ", όταν ο ρατσισμός είναι βίωμα (βίντεο)

Της Δανάης Μανωλέσου

Το πείραμα της Κούκλας του Clark (1939) ήταν ένα πείραμα που έκανε ο KennethClark και η γυναίκα του Mamie στο οποίο ζητούσαν από αφρικανικής καταγωγής παιδιά να διαλέξουν ανάμεσα σε μια μαύρη και σε μία άσπρη κούκλα. Οι κούκλες ήταν ίδιες εκτός από το χρώμα του δέρματος τους αλλά τα περισσότερα παιδιά έβρισκαν ότι η άσπρη ήταν ομορφότερη. Το 1954 στη δίκη που έμεινε γνωστή ως “Brown v Board of Education” το πείραμα βοήθησε στο να πείσει το Αμερικάνικο Ανώτερο Δικαστήριο ότι “χωριστά αλλά ίσα” σχολεία για αφρικάνικης καταγωγής παιδιά δεν ήταν στην πραγματικότητα ισότιμα αλλά ενάντια στη νομοθεσία. Αυτή ήταν η αρχή για το τέλος της νομοθεσίας γνωστής ως JimCrow.

Στο πείραμα ο Clark έδειχνε σε παιδιά αφρικανικής καταγωγής, ηλικίας 6-9 χρονων δύο κούκλες, μια με μαύρο και μία με άσπρο δέρμα και μετά τους έκανε τις εξής ερωτήσεις με συγκεκριμένη σειρά: “Δείξε μου την κούκλα με την οποία θα ήθελες να παίξεις,” “Δείξε μου την κούκλα που θεωρείται καλή,” “Δείξε μου την κούκλα που θεωρείται ‘κακιά’,” “Δείξε μου την κούκλα που μοιάζει με ένα λευκό παιδί,” “Δείξε μου την κούκλα που μοιάζει με ένα έγχρωμο,” “Δείξε μου την κούκλα που μοιάζει με παιδί νέγρου,” “Δείξε μου την κούκλα που σου μοιάζει.”

Οι λέξεις “νέγρος” και “έγχρωμος” ήταν οικείες στα παιδιά αφρικανικής καταγωγής πριν το 1960. Η τελευταία ερώτηση ήταν η χειρότερη γιατί σε αυτό το σημείο τα περισσότερα παιδιά αφρικάνικης καταγωγής είχαν επιλέξει την μαύρη κούκλα ως την κακιά. Το 1950 το 44% επέλεξαν ότι η άσπρη κούκλα είναι αυτή που τους μοιάζει. Σε προηγούμενα τεστ ωστόσο πολλά παιδιά αρνούνταν να διαλέξουν κάποια κούκλα ή άρχιζαν να κλαίνε και να τρέχουν. Σε μια μελέτη ο Clark έκανε το πείραμα σε 300 παιδιά σε διαφορετικές περιοχές στη χώρα. Βρήκε ότι τα παιδιά που πήγαιναν σε σχολεία διαχωρισμένα με βάση τη φυλή, ήταν πιο σύνηθες να διαλέγουν την άσπρη κούκλα ως την πιο καλή. Για το τεστ που χρησιμοποιήθηκε στη δίκη “Brown v Board” είχε ρωτήσει 16 παιδιά αφρικάνικης καταγωγής το 1950 στο Clarendon , της Νότιας Carolina. Από αυτά το 63% απάντησαν ότι η άσπρη κούκλα ήταν η καλή και αυτή που θα ήθελαν να παίξουν. Ο Clark επίσης είχε ζητήσει από τα παιδιά να ζωγραφίσουν τους εαυτούς τους και τα περισσότερα ζωγράφισαν το χρώμα τους δέρματος τους σε ένα τόνο του καφέ αισθητά πιο ανοιχτό από την πραγματικότητα.

Το 2005 η Kiri Davis επανέλαβε το πείραμα στο Harlem σαν ένα κομμάτι της ταινίας μικρού μήκους “Ένα Κορίτσι Σαν Εμένα”. Ρώτησε 21 παιδιά και 71% της είπαν ότι η άσπρη κούκλα ήταν η καλή. Δεν ήταν ένα πολύ μεγάλο δείγμα είναι η αλήθεια, ωστόσο είναι σοκαριστικό το πόσο εύκολα αυτά που ρωτήθηκαν επέλεξαν την άσπρη. Το 2009 αφού ο Obama εξελέγη πρόεδρος της Αμερικής, η εκπομπή “Καλημέρα Αμερική” στο ABC έκανε το τεστ. Ρώτησαν 19 παιδιά αφρικάνικης καταγωγής από το Norfolk, της Virginia. Είναι δύσκολο να συγκρίνεις τις απαντήσεις γιατί αυτή τη φορά είχαν επιτρέψει τις επιλογές “και οι δύο” ή “καμία”. Επίσης, άλλαξαν τη σειρά της τελευταίας ερώτησης κάνοντας το έτσι πολύ πιο εύκολο να απαντηθεί: τα παιδιά απάντησαν κατά 88% ότι η μαύρη κούκλα τους έμοιαζε περισσότερο. Το ABC πρόσθεσε επίσης την εξής ερώτηση: “Ποια κούκλα είναι η ποιο όμορφη;” Τα αγόρια απάντησαν “και οι δύο”, όμως τα κορίτσια σε ποσοστό 47% απάντησαν ότι ήταν η άσπρη η πιο όμορφη.

Πηγή:tvxs.gr