Διαβολεμένος Παππάς

Έχουμε αρκετές φορές στο παρελθόν αναφερθεί σε ένα σπουδαίο Σύρο στην καταγωγή, αλλά «Έλληνα» για τους περισσότερους ακροατές και συνοδοιπόρους ελεγχόμενων από τη δικαιοσύνη «πατριώτες», οι οποίοι τυγχάνει αλυχτώντας να έχουν αναρριχηθεί σε υψηλά αξιώματα της πολιτικής ζωής του τόπου. Ο Λουκιανός ήξερε όμως περισσότερα και ποιοτικότερα πράγματα από αυτά που σύγχρονοι «Βουκεφάλες» θεωρούν δικά τους και μάλιστα όχι μόνο κομπάζουν γι’ αυτά αλλά και αρχαιολατρικώς κλαυθμυρίζοντας υπερήφανα κάνουν το σταυρό τους. Αυτός ο αναρχικός επικριτής των εκφυλιστικών τάσεων της επιφανειακώς ευημερούσας κοινωνίας και της αταξίας της εποχής που έζησε, επηρεάστηκε από ένα πλατωνικό φιλόσοφο, υπόδειγμα ήθους και αξιοπρέπειας, τον Νιγρίνο, στον οποίο μάλιστα αφιέρωσε και ξεχωριστό έργο (Νιγρίνος ή Περί φιλοσόφου ήθους). Ο σημαντικός αττικιστής συγγραφέας της δεύτερης σοφιστικής περιόδου, λοιπόν, θα δημιουργήσει το έργο του με τίτλο «Περί τοῦ μέ ῥᾳδίως πιστεύειν διαβολῇ», που σημαίνει «Για το πώς να μην πιστεύει κανείς εύκολα στη συκοφαντία», το οποίο γράφτηκε κατά την πρώιμη συγγραφική του περίοδο.

Αυτό το έργο του Λουκιανού είναι μία ανάλυση και αναφέρεται σε έναν πίνακα ζωγραφικής του περίφημου ζωγράφου της αρχαιότητας Απελλή, με θέμα τη Διαβολή, τη Συκοφαντία. Αυτή η ανάλυση του Σύρου συγγραφέα από τα Σαμόσατα θα εμπνεύσει το γνωστό Ιταλό ζωγράφο της Αναγέννησης, Alessandro di Mariano di Vanni Filipepi (c. 1445 – May 17, 1510), το γνωστό Μποττιτσέλλι, ο οποίος φιλοτέχνησε το έργο με τίτλο «Η Συκοφαντία του Απελλή» (La Calunnia di Apelle). Η Διαβολή, ερείδεται στη διττή φύση της έννοιας της άγνοιας. Αρχικά, η συκοφαντία προϋποθέτει την άγνοια αυτού που την ακούει και κατά δεύτερον αυτού που δέχεται τις καταστροφικές συνέπειες, του διαβαλλομένου.

Στην περιγραφή του πίνακα του Απελλή από τον Λουκιανό, πρωταγωνιστής είναι ο Μίδας, βασιλιάς της Φρυγίας. Ο Μίδας, ως σύμβολο τόσο της ανθρώπινης απληστίας όσο και της ανοησίας, περιγράφεται με αυτιά γαϊδάρου περιβαλλόμενος από δύο γυναίκες, την Άγνοια και την Υπόληψη. Αξίζει να σημειωθεί, ότι στο Λουκιανό η λέξη «υπόληψη» έχει αρνητική σημασία και σημαίνει η ψευδής δόξα, η κακή φήμη. Ακριβώς μπροστά από τη Διαβολή στέκεται ο Φθόνος, που αποτελεί την αιτία της γένεσής της και περιγράφεται ως ένας άνδρας ψηλός, πελιδνός και δυσειδής, σχεδόν σκελετωμένος και ασθενικός. Στην αριστερή πλευρά του πίνακα, αναπτύσσεται μια διαφορετικής αισθητικής σκηνή, καθώς φαίνεται η Μετάνοια, ως μια ηλικιωμένη μορφή, μαυροντυμένη, η οποία κρατώντας ένα ραβδί κοιτά προς τα πάνω με δέος, αλλά κυρίως με ντροπή, προς μια άλλη ψηλή, νέα, όμορφη εντυπωσιακή γυναικά, την Αλήθεια. Η Αλήθεια είναι γυμνή δείχνοντας τον ουρανό. H γενεσιουργός αιτία της Διαβολής είναι ο Φθόνος του διαβάλλοντος. Ο διαβαλλόμενος στον πίνακα του Απελλή παρουσιάζεται και αυτός γυμνός και απελπισμένος, με σηκωμένα τα χέρια του ψηλά, ικετεύοντας να αποδοθεί δικαιοσύνη. Η Αλήθεια χωρίς να αποβάλλει στιγμή τη γύμνια της έρχεται σε αντίθεση με τα θέλγητρα και τα επιτηδευμένα στολίδια της Συκοφαντίας, της φλύαρης Διαβολής. Αυτή η αντίθεση θα φανερώσει στο θεατή την καθαρότητα της Αλήθειας και τη σκοτεινή φύση της Μετάνοιας, που έχουν βυθιστεί στα ερεβώδη ψεύδη της Διαβολής.

Η συκοφαντία συνθέτει ακόμη έναν πίνακα, αυτόν της πολιτικής ζωής, που αρχίζει να διαμορφώνεται, όταν αποκαλύπτεται ένα σκάνδαλο. Η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα στην οποία η συκοφαντία εμπλουτίζει το δημόσιο λόγο εκείνου που συλλαμβάνεται να έχει διαπράξει κάποια παρανομία. Είναι όμως η ρουτίνα κάθε ακροδεξιού, που είτε αποκαλύπτεται είτε όχι η δολιότητα των ενεργειών του, προβαίνει σε διασπορά συκοφαντιών, για να καλύψει την αλήθεια και να αποπροσανατολίσει την κοινή γνώμη. Η σημερινή κυβέρνηση, που βρίθει από ακροδεξιά σκωρία και κηλίδες της σημιτικής περιόδου, αποτελεί την επιτομή της συκοφαντικής πρακτικής εμπλουτίζοντας τον οπλοβαστό της πολιτικής ύβρεως με εκφράσεις ασχήμιας, προσβολής, αισχρότητας και χυδαιότητας, συνδυάζοντάς τες με αγοραίες συμπεριφορές και παλικαρισμούς. Παρόλο που οι συκοφάντες κατά γενική ομολογία γλιτώνουν τις συνέπειες της διαβολής τους, καλυπτόμενοι πίσω από τη χυδαία έκφραση «ότι πρόκειται για πολιτική δίωξη», εντούτοις η αλήθεια φανερώνεται.

Ο Νίκος Παππάς δε χρειάζεται να αποδείξει αν οι συκοφαντίες ευσταθούν ή αντέχουν σε κριτική, καθώς ο συκοφάντης του έχει σημανθεί από την κοινωνία και κάθε φορά που εμφανίζεται στη δημόσια σφαίρα και στον πολιτικό βίο του τόπου, επιβεβαιώνει τη ραδιούργα φύση του. Το λάθος, που ίσως έκανε ο διαβαλλόμενος Παππάς -που αποτελεί και λάθος του Σύριζα- ήταν κυρίως ότι δεν λειτούργησε σαν διαβολεμένος Παππάς, ανακόπτοντας με αποφασιστικότητα την πορεία κάθε άρπαγα, που παρασιτεί εις βάρος της πολιτικής και κοινωνικής ζωής. Όπως το ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου, στην ουσία επέτρεψε τη ρυπαρή παρουσία των νεοναζί στη βουλή, έτσι και ο Σύριζα επέτρεψε τη ζέξη που ο βοσκηματώδης θεομανής πρώην πρωθυπουργός ενστάλαξε στη σημερινή συντηρητική παράταξη.

Αποτελεί διδαχή, επομένως, πως δεν χωρά απαξίωση στα λεγόμενα και στις πράξεις ακροδεξιών και αντικοινωνικών στοιχείων, ούτε πρέπει να αφήνεται στο χρόνο η φθορά τους. Αποτελεί διδαχή, επίσης, ότι μια χλιαρή αντιμετώπιση τους φέρνει στην κυβέρνηση. Και είναι έτοιμοι εκ φύσεως να καταστρατηγήσουν θεσμούς, κράτος, λαό, πολίτευμα και πολιτικούς αντιπάλους μόνο για την πολιτική τους επιβίωση, αποφεύγοντας ταυτόχρονα τις συνέπειες του νόμου. Είναι περιττό, βέβαια, να λεχθεί πως μαζί με ορισμένους, γνωστούς άλλους, αποτελούν τα βασικά ποινικά βύσματα, που η κυβέρνηση υποχρεούται να υπηρετεί… γιατί φοβάται ο Μητσοτάκης το θεριό και το θεριό τη φυλακή.

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr