Τζένη Καρέζη – In memoriam

Τη συνάντησα το 1981 στο Πολιτιστικό Κέντρο του δήμου Κερατσινίου. Μάθαινα παιδικό ελεύθερο σχέδιο από τα έξι μου χρόνια. Την είχε φέρει προφανώς ο Δημήτρης Σαράφογλου, ο τότε κομμουνιστής δήμαρχος, για να κοσμούσε με την παρουσία της μια πρώτη έκθεση με έργα των λιλιπούτειων δημοτών του. Σαν όνειρο τη θυμάμαι, αχνά, σχεδόν απροσδιόριστα. Το 1986 τη θυμάμαι καλύτερα. Είχε έρθει στη βράβευση κάποιων παιδιών που διακρίθηκαν στα καλλιτεχνικά μαθήματα, πάλι από τον δήμο Κερατσινίου. Ανάμεσα τους κι εγώ, στη ζωγραφική. Μαζί της ήταν και η συνάδελφός της, η Νίκη Τριανταφυλλίδη, άλλη γνωστή κομμουνίστρια καλλιτέχνιδα εκείνων των χρόνων. Μας χάιδεψαν τα κεφάλια και, μάλιστα, θυμάμαι πως μία από τις δύο, μας καρφίτσωσε από’να κόκκινο γαρίφαλο στο πέτο. Δεν μπορώ να διακρίνω με το πέρασμα τόσων χρόνων αν το’χε κάνει εκείνη ή η Τριανταφυλλίδη. Έχω ακόμη ζωντανή, όμως, την εικόνα της μάνας μου που εναπόθεσε το γαρίφαλο σ’ ένα ποτήρι με νερό και το κράτησε για αρκετές μέρες στο παράθυρο της κουζίνας.

Κάθε φορά και τουλάχιστον κάθε δύο εβδομάδες δίναμε ραντεβού στο ίδιο πάντα μέρος: Στο παιδικό μου δωμάτιο. Εγώ με τα αδέρφια μου στον καναπέ κι εκείνη στη μικρή οθόνη της ασπρόμαυρης Grundig που είχαν φέρει οι γονείς μου από τη Γερμανία το ’70. Γελούσα με την εκφορά του λόγου της, όποτε φώναζε κάποιον «Γιαγκούκο μου» σε μία ταινία της. Ήταν μεγάλη κωμίκα χωρίς αμφιβολία! Ταυτόχρονα έκλαιγα εκεί που οι Γερμανοί κατακτητές είχαν βάλει το παιδί της μέσα σε ένα καζάνι και το έσερναν μακριά της. Ήταν και μεγάλη δραματική ηθοποιός, επίσης χωρίς αμφιβολία! 

Όταν αποκτήσαμε έγχρωμη τηλεόραση κι εμείς, αναδείχτηκε μέσα μου ως pop icon των sixties: Όμορφη, μελαχρινή, μ’ αυτά τα πράσινα μεγάλα μάτια μέσα σε ντεκόρ technicolor – μια πανδαισία χρωμάτων λες και κάποιος ζωγράφος είχε παρέμβει στο σελιλόιντ και την είχε σχεδιάσει έντονα ώστε να λάμπει πιο πολύ απ’ όλους, γυναίκες κι άντρες! 

Λέγεται πως στον κομμουνισμό τη μύησε ο σύντροφος της ζωής της, συνάδελφός της και πατέρας του μοναχογιού τους: Ο Κώστας Καζάκος. Τι παράδοξο να διαβάζουμε σήμερα και να θυμόμαστε πως η γυναίκα αυτή υπήρξε παντρεμένη με τον φιλοβασιλικό μπον βιβέρ Ζάχο Χατζηφωτίου. Σαν να μην υπάρχει η περίοδος αυτή στην προσωπική ζωή της για όσους την ταυτίσαμε με το «Μεγάλο μας τσίρκο», με τα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη, ακόμη και με το «Μην το ρωτάς τον ουρανό» του Μάνου Χατζιδάκι που της ανήκε η πρώτη κινηματογραφική εκτέλεση. 

Ο ηθοποιός Άγγελος Αντωνόπουλος είχε εξομολογηθεί κάποτε πως στα χρόνια, πριν τη γνωριμία της με τον Καζάκο, όποτε μιλούσαν για πολιτικά, τον αποκαλούσε υποτιμητικά «κουμμούνι». Το ίδιο λένε και άνθρωποι εκτός του σιναφιού της, που είχαν την τύχη να τη συναναστραφούν. Αντίθετα, μία άλλη κοινή μας φίλη, η δημοσιογράφος Λιάνα Μαλανδρενιώτη, που τη γνώρισε μέσα στη χούντα, μου μιλούσε για μία απόλυτα συνειδητοποιημένη αριστερή καλλιτέχνιδα. «Δεν ήταν εύκολο να έμπαινες στο σπίτι της εκείνη την εποχή που θεωρείτο το αντίπαλον δέος της Βουγιουκλάκη» αφηγείται η Μαλανδρενιώτη. «Εγώ είχα αυτό το προνόμιο, γιατί τότε έκανα παρέα με τον ηθοποιό Χρήστο Μάντζαρη που έπαιζε μαζί της στη ”Θεοδώρα” του Γιώργου Ρούσσου. Καταλήγαμε συχνά στο σπίτι της μετά από κάθε παράσταση, ένα μικρό διαμέρισμα που είχε απέναντι από το άλσος Συγγρού. Μάζευε όλο το θίασο και μας μαγείρευε μακαρονάδες. Ήταν απίστευτα φιλόξενη και απλή, αυτή που εξ αιτίας της σχηματίζονταν ουρές απ’ τον κόσμο έξω από τους κινηματογράφους και τα θέατρα. Λίγο αργότερα με κάλεσε στα βαφτίσια του γιου της, του Κωνσταντίνου. Ακόμη έχω στη βιβλιοθήκη μου τη μπομπονιέρα με ένα μικρό όμορφο κεραμικό απάνω». 

Στο «Μια τρελή – τρελή οικογένεια» υποδύθηκε τη μεγαλύτερη και πιο σοβαρή αδερφή της τεντυμπόισσας Κατερίνας Γώγου. Λέγεται πως την επόμενη δεκαετία, αν και ουδέποτε είχαν ιδιαίτερες σχέσεις, διαφώνησαν πολιτικά με την ακροαριστερή Γώγου. «Μόνο το κόμμα, τον Χριστουλάκο τους, γιατί δε φτιάχτηκε το κόμμα τόσα χρόνια» θα έγραφε η Γώγου, εκείνη όμως θα έλεγε πολύ καλά λόγια για τα «Τρία Κλικ Αριστερά» της, που συντάραξαν τα νεοελληνικά γράμματα. 

Τη λέγανε Τζένη Καρέζη – κατά κόσμον Ευγενία Καρπούζη – και γεννήθηκε σαν σήμερα, 12 Ιανουαρίου του 1932. Αν βρισκόταν εν ζωή, θα γινόταν 88 ετών. Λυπάμαι που δεν τη συνάντησα μεγαλύτερος, αλλά κάπου χαίρομαι που πέρασε από δίπλα μου και την άγγιξα. Ακόμη, πάντως, μου προξενεί τα ίδια συναισθήματα όποτε την πετυχαίνω στην τηλεοπτική οθόνη να παίζει ή στο YouTube να τραγουδάει το κύκνειο άσμα της, το «Χάθηκα μέσα στη ζωή» της Ελένης Καραΐνδρου και της Λούλας Αναγνωστάκη.