Η αυτοκινητοβιομηχανία (καθ)οδηγεί Βερολίνο και Βρυξέλλες

Τον Σεπτέμβριο του 2015 ξέσπασε το επικοινωνιακό τσουνάμι του μεγαλύτερου σκανδάλου στον χώρο των ευρωπαϊκών μεταφορών εδώ και δεκαετίες, του diesel-gate. Η γερμανική Volkswagen πιάστηκε στα πράσα, έχοντας αλλοιώσει το λογισμικό εκατομμυρίων ντιζελοκινητήρων ώστε να περνάνε τα περιβαλλοντικά τεστ, αν και οι τιμές των εκπεμπόμενων ρύπων ήταν υψηλές ακόμη και πάνω από τα ανώτατα όρια.

Σαν να μην έφτανε αυτό, ορισμένα ντιζελοκίνητα μοντέλα της VW εξέπεμπαν στον δρόμο, σε πραγματικές συνθήκες οδήγησης, μακριά από τα συνεργεία ελέγχου καυσαερίων, δέκα φορές (!) περισσότερους ρύπους απ’ όσο επιτρέπει η νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ). Γρήγορα φάνηκε ότι η απάτη αφορούσε περισσότερους κατασκευαστές. «Είναι πλέον φανερό ότι η εξαπάτηση στον τομέα των εκπομπών ρύπων υπήρξε διαδεδομένη πρακτική στην αυτοκινητοβιομηχανία, με ανακρίσεις να διεξάγονται εις βάρος της Daimler, της Audi, της Fiat-Chrysler και της Renault.

Μια τόσο μνημειώδης παραπλάνηση του κοινού μπορούσε να υλοποιηθεί μόνο αν η Κομισιόν και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκαναν τα στραβά μάτια» γράφει έκθεση του έγκυρου Παρατηρητηρίου της Ευρώπης των Πολυεθνικών (Corporate Europe Observatory) με ημερομηνία 18 Σεπτεμβρίου 2017.

Η ΣΥΜΠΑΙΓΝΙΑ ΠΟΥ ΣΚΟΤΩΝΕΙ

Περίπου 25 εκατομμύρια ντιζελοκίνητα αυτοκίνητα κυκλοφορούν αυτήν τη στιγμή στους ευρωπαϊκούς δρόμους. Οι παράνομοι ρύποι των κινητήρων τους προκαλούν ασθένειες και πρόωρους θανάτους. Τουλάχιστον 6.800 πρόωροι θάνατοι οφείλονται σε αυτούς τους ρύπους, σύμφωνα με το Διεθνές Συμβούλιο για Καθαρές Μεταφορές (ICCT). Δύο χρόνια μετά το diesel-gate, τον Σεπτέμβριο του 2017 τέθηκε σε ισχύ νέα ευρωπαϊκή νομοθεσία η οποία υποτίθεται ότι έχει σκοπό να αλλάξει αυτή την απαράδεκτη κατάσταση. Ωστόσο οι νέοι νόμοι ισχύουν μόνο για τα καινούργια αυτοκίνητα! Τα παλαιά μπορούν να ρυπαίνουν για μία τριετία και μετά… βλέπουμε.

Επίσης ούτε λόγος δεν έγινε για αποζημίωση θυμάτων από τη μόλυνση και καλόπιστων αγοραστών αυτοκινήτων. Η κυβέρνηση της καγκελάριου Ανγκελα Μέρκελ δέχτηκε να τοποθετήσουν οι γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες έναν μικρό «επανορθωτικό» μηχανισμό, ο οποίος καταγράφει το πραγματικό επίπεδο των ρύπων σε περίπου πέντε εκατομμύρια αυτοκίνητα στη Γερμανία. Αυτή η χαμηλού κόστους λύση ήταν κομμένη και ραμμένη στα μέτρα των εργοστασίων, αφού το κόστος της ήταν πολύ πιο χαμηλό από την προσωρινή απόσυρση και την τεχνική επισκευή του συστήματος μέτρησης κάθε οχήματος. Η κοινή γνώμη ενοχλείται αλλά κανείς δεν την υπολογίζει.

Ακόμη και στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, με εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους να εργάζονται στην αυτοκινητοβιομηχανία και δισεκατομμύρια ευρώ να εισέρχονται ως συνάλλαγμα από τις πωλήσεις γερμανικών αυτοκινήτων ανά την υφήλιο, οι έρευνες δείχνουν ότι περίπου δύο στους τρεις ερωτηθέντες επιθυμούν τη λήψη αυστηρότερων περιβαλλοντικών μέτρων σε όλες τις κατασκευάστριες εταιρείες.

ΥΠΗΡΕΤΗΣ ΤΗΣ OPEL, ΥΠΗΡΕΤΗΣ ΤΗΣ ΜΕΡΚΕΛ

Χαρακτηριστική περίπτωση «υπηρέτη δύο αφεντάδων» είναι ο Γιόαχιμ Κοσνίκε, ο επικεφαλής της προεκλογικής εκστρατείας που κατέληξε στην επανεκλογή της καγκελάριου Μέρκελ το περασμένο φθινόπωρο. Πρόκειται για πρώην λομπίστα ο οποίος προτού ασχοληθεί (με το αζημίωτο) με την πολιτική επικοινωνία ήταν για χρόνια από τους κορυφαίους λομπίστες της εταιρείας Opel/Vauxhall.

Σύμφωνα με την οργάνωση LobbyControl, «από το 2009 έως το 2017 οι γερμανικές βιομηχανίες αυτοκινήτων έδωσαν 17 εκατ. ευρώ στα γερμανικά κόμματα, χρηματοδοτώντας ιδίως το κυβερνητικό Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (CDU)». Την ίδια στιγμή υπολογίζεται ότι μόνο στις Βρυξέλλες οι διάφορες αυτοκινητοβιομηχανίες καταβάλλουν ετησίως 15 έως 20 εκατ. ευρώ με στόχο να ασκούν επιρροή στην ευρωπαϊκή νομοθεσία που αφορά τα προϊόντα τους.

«Μετά τις αποκαλύψεις το μόνο που είδαμε είναι ότι άλλαξε η ρητορική της Κομισιόν, η οποία απλώς υιοθέτησε πιο σκληρή φρασεολογία» τονίζεται στην έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το diesel-gate. «Πολίτες, ιδιοκτήτες πετρελαιοκίνητων οχημάτων, περιβαλλοντολόγοι και επαγγελματίες της δημόσιας υγείας παραμένουν σοκαρισμένοι από το μέγεθος της διπροσωπίας και της σύγκρουσης συμφερόντων που επέτρεψε τη συνέχιση του σκανδάλου για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, χωρίς να διαφαίνεται λύση στο ορατό μέλλον» γράφει η έκθεση του Παρατηρητηρίου της Ευρώπης των Πολυεθνικών.

Και καταλήγει με ένα κρεσέντο απαισιοδοξίας: «Είτε στο Βερολίνο είτε στις Βρυξέλλες, η αυτοκινητοβιομηχανία είναι αυτή που θέτει ακόμη τα θέματα στην ατζέντα των ρυθμίσεων για τις εκπομπές ρύπων. Και οι πολιτικοί δεν επιθυμούν να κόψουν τους δεσμούς με το λόμπι των κατασκευαστών ώστε επιτέλους να λάβουν σκληρές αποφάσεις για τις εκπομπές των κινητήρων ντίζελ. Μέχρι να συμβεί αυτό, η υγεία εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλη την Ευρώπη θα εξακολουθήσει να υφίσταται τις συνέπειες αυτής της αδράνειας».

* Περιοδικό Hot Doc #151, «Τα λόμπι διαφεντεύουν την Ευρώπη», 22/4/2018