Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ: Ο κύριος που κυνηγούσε πεταλούδες

Ο Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ γεννήθηκε στην Αγία Πετρούπολη στις 23 Απριλίου του 1899. Η τεράστια επιτυχία της “Λολίτας” (1955) απογείωσε την συγγραφική του σταδιοδρομία και του επέτρεψε να αφοσιωθεί αποκλειστικά σε αυτήν. Η Λολίτα έκανε τη… Λολίτα πιο διάσημη από τον δημιουργό της, τον Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ, ο οποίος είναι μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα περίπτωση ανθρώπου και συγγραφέα. Η αντιστροφή των δεδομένων, το παιχνίδι ανάμεσα στις χαραμάδες του συγκροτημένου λόγου: Να ποιο ήταν το επιτήδευμα του Ναμπόκοφ.

Ας τον γνωρίσουμε λίγο καλύτερα μέσα από τα λόγια του, τα ενδιαφέροντα του, αυτά που αγαπούσε και αυτά που αποκάλυπτε μέσα από τα βιβλία του.

“Eίμαι ένας Αμερικανός συγγραφέας, γεννήθηκα στη Ρωσία και μορφώθηκα στην Αγγλία, όπου σπούδασα Γαλλική Φιλολογία πριν ζήσω 15 χρόνια στο Βερολίνο“, είχε τονίσει μιλώντας για τις πολλές του πατρίδες και ταυτότητες.

Ο Ναμπόκοφ υπήρξε δεινός λεπιδοπτερολόγος (υπάρχουν πεταλούδες που φέρουν το όνομα του).

Φωτογραφία από τα προσωπικά του λευκώματα:

Κατά καιρούς εξοικονομούσε τα προς το ζην παραδίδοντας μαθήματα τένις, συνθέτοντας σταυρόλεξα και σκακιστικά προβλήματα, μεταφράζοντας ρωσικά βιβλία.

Οταν ολοκλήρωσε την αυτοβιογραφία του το 1966, και αφού έχουν προηγηθεί σποραδικές δημοσιεύσεις κεφαλαίων σε περιοδικά και μια πρώτη δημοσίευση σε βιβλίο, με άλλον τίτλο, το 1951, ο συγγραφέας ήταν 67 ετών.

Διατεινόταν ότι του ήταν ανυπόφορη η μουσική και όμως με τις λέξεις του συνέθετε… μουσικά θέματα.

Πολέμησε τον αντισημητισμό μέσα από τα βιβλία του.

Ισχυριζόταν ότι τον ενδιέφερε να εργάζεται με “το πάθος της επιστήμης και την υπομονή της ποίησης” ή αλλού “με την ακρίβεια της ποίησης και την έκσταση της καθαρής επιστήμης“.

To 1955, μετά την άρνηση τεσσάρων αμερικανών εκδοτών, εκδόθηκε στο Παρίσι από τον εκδοτικό οίκο “Olympia Press” του  Μορίς Ζιροντιά η Λολίτα.

Η Λολίτα είναι η επιτομή των ναμποκοφικών θεμάτων, των ναμποκοφικών εμμόνων ιδεών, των πειραματισμών με την παρωδία, τη χρήσης των λέξεων, την ακροβασία στα όρια του μυθιστορηματικού είδους.

Το λεξιλόγιο του Ναμπόκοφ είναι εκπληκτικά πλούσιο και το βεληνεκές του μεγαλώνει από τις πάμπολλες σύνθετες λέξεις που φτιάχνει ο ίδιος.  

Ως πανεπιστημιακός δάσκαλος, ο Ναμπόκοφ ήταν αξιοσημείωτα παραστατικός, σαν να ήταν ηθοποιός, ικανός να μαγνητίζει το κοινό του με κάθε του λέξη.

Δύο σημαντικές ημερομηνίες της ζωή του καθόρισαν και την προσωπικότητα του: Το 1922, που ο πατέρας του δολοφονείται από δεξιούς εξτρεμιστές, και το 1945 που ο αδερφός του έγκλειστος με την κατηγορία του «Βρετανού κατασκόπου» πεθαίνει σε στρατόπεδο συγκέντρωσης.

Είπε:

«Αν το πρώτο βλέμμα μου το πρωί έψαχνε τον ήλιο, η πρώτη σκέψη μου πήγαινε πάντα στις πεταλούδες που θα έφερνε στη ζωή», Μίλησε, Μνήμη.

“Η νοσταλγία που έθρεψα όλα αυτά τα χρόνια είναι μία υπερτροφική αίσθηση χαμένης παιδικότητας, όχι η λύπηση χαμένων τραπεζογραμματίων“, αναφερόμενος στη Σοβιετική Ένωση.