Θανατική ποινή: Κάποιες χώρες επιμένουν να «τιμωρούν» με θάνατο

Η 10η Οκτωβρίου, έχει οριστεί ως η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Θανατικής Ποινής, ωστόσο 56 χώρες συνεχίζουν να εφαρμόζουν την θανατική ποινή. Εκατό τρεις χώρες την έχουν καταργήσει πλήρως, έξι την έχουν απαγορεύσει για συνηθισμένα εγκλήματα (συνεχίζει όμως να εφαρμόζεται για σοβαρές υποθέσεις) και 30 χώρες την έχουν απαγορεύσει μόνο στην πράξη.

Ανάμεσα στις χώρες στις οποίες συνεχίζει να εφαρμόζεται είναι και η Λευκορωσία, που βαδίζει μονάχη της στο συγκεκριμένο θέμα αμαυρώνοντας την συνολική εικόνα της Ευρώπης.

Σε μια από κοινού δήλωση το Συμβούλιο της Ευρώπης και η Ευρωπαϊκή Ένωση υπογραμμίζουν την αντίθεσή τους στην εφαρμογή της θανατικής ποινής στέλνοντας εμμέσως ένα μήνυμα στην Λευκορωσία.

«Η θανατική ποινή συνιστά προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Αποτελεί σκληρή, απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση και αντιβαίνει στο δικαίωμα της ζωής. Η θανατική ποινή δεν μπορεί να έχει αποτρεπτικό αποτέλεσμα και καθιστά αμετάκλητα τα νομικά λάθη».

Λευκορωσία, το «μαύρο πρόβατο» της Ευρώπης

Λόγω της ημέρας, η Διεθνής Αμνηστία κυκλοφόρησε ένα βίντεο έξι λεπτών που δείχνει τον αντίκτυπο της θανατικής ποινής στις οικογένειες των θανατοποινιτών της Λευκορωσίας.

Το βίντεο είναι βασισμένο στην περίπτωση του Gennadii Yakovitskii που εκτελέστηκε στη Λευκορωσία το 2016 και αποκαλύπτει τί πέρασε η οικογένειά του για να καταλάβουν τι ακριβώς συνέβη στον άνθρωπό τους.

Η κόρη του Yakovitskii, Sasha εξηγεί ότι δεν γνώριζε ότι η Λευκορωσία εφάρμοζε την θανατική ποινή μέχρι που ο πατέρας της – κατηγορούμενος για δολοφονία – βρέθηκε κατηγορούμενος.

Δέκα μήνες αργότερα, ο Yakovitskii εκτελέστηκε. Όπως όλοι οι κρατούμενοι στη Λευκορωσία που έχουν τιμωρηθεί με θανατική ποινή, εκτελούνται με μια σφαίρα στο πίσω μέρος του κεφαλιού. Το πιο τραγικό όμως στην υπόθεση είναι ότι η οικογένεια δεν ενημερώθηκε ποτέ για το πότε θα εκτελεστεί ο Yakovitskii. Το έμαθε αφότου είχε εκτελεστεί με ένα απλό γράμμα στο οποίο επιβεβαιωνόταν ο θάνατός του. Παράλληλα, τους ενημέρωσαν πως δεν θα μπορούσαν να πάρουν το άψυχο σώμα του ούτε θα μάθαιναν ποτέ τι απέγινε.

Η νέα καμπάνια της Διεθνής Αμνηστίας απευθύνεται κυρίως στην Λευκορωσία, την Γκάνα, το Ιράν, την Ιαπωνία και τη Μαλαισία, ζητώντας από τις χώρες να δώσουν ένα τέλος στις απάνθρωπες συνθήκες κράτησης των φυλακισμένων και να καταργήσουν την θανατική ποινή.

Στο Ιράν, ο Mohammad Reza Haddadi, ο οποίος έχει καταδικαστεί σε θάνατο από την ηλικία των 15 ετών, αναγκάζεται να υπομείνει την ψυχολογική βία μιας και η εκτέλεσή του έχει πάρει αναβολή έξι φορές τα τελευταία 14 χρόνια. Στην Ιαπωνία, ο Matsumoto Kenji ανέπτυξε μια παραληρητική διαταραχή, η οποία είναι πολύ πιθανό να είναι αποτέλεσμα της παρατεταμένης κράτησή του στην απομόνωση ενώ περιμένει την εκτέλεσή του. Στη Μαλαισία, ο Hoo Yew Wah υπέβαλε αίτηση για επιείκεια το 2014, αλλά δεν έχει ακόμη λάβει νέα. Στην Γκάνα, οι φυλακισμένοι που έχουν καταδικαστεί σε θανατική ποινή αναφέρουν συχνά ότι στερούνται πρόσβασης σε φάρμακα για ασθένειες και μακροχρόνιες συνθήκες υγείας.

Ο Stephen Cockburn, αναπληρωτής Διευθυντής της Διεθνούς Αμνηστίας αναφέρει: «Ανεξάρτητα από το έγκλημα που μπορεί να έχουν διαπράξει, κανείς δεν πρέπει να αναγκαστεί να υπομείνει τέτοιες απάνθρωπες συνθήκες κράτησης. Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις, οι φυλακισμένοι που έχουν καταδικαστεί σε θανατική ποινή βρίσκονται στην απομόνωση, δεν έχουν πρόσβαση σε απαραίτητα φάρμακα και ζουν με συνεχή άγχος για το πότε θα εκτελεστούν. Το γεγονός ότι ορισμένες κυβερνήσεις ενημερώνουν τους ίδιους τους κρατουμένους ή τους συγγενείς τους για την εκτέλεση λίγες μόνο ημέρες πριν την ημερομηνίας ή σε κάποιες περιπτώσεις λίγες μόνο ώρες πριν, είναι σκληρό. Όλες οι κυβερνήσεις που εφαρμόζουν τη θανατική ποινή πρέπει να την καταργήσουν αμέσως και να θέσουν τέρμα στις άθλιες συνθήκες κράτησης που αναγκάζονται να υπομείνουν πάρα πολλοί φυλακισμένοι».

Κίνα: Ο κορυφαίος εκτελεστής

Το 2017, το τελευταίο έτος για το οποίο υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία, η Διεθνής Αμνηστία κατέγραψε 993 εκτελέσεις σε 23 χώρες, δηλαδή μια πτώση της τάξεως του 4% σε σχέση με το 2016 και 39% από το 2015. Οι περισσότερες εκτελέσεις πραγματοποιήθηκαν στο Ιράν, τη Σαουδική Αραβία, το Ιράκ και το Πακιστάν. Ωστόσο, τα στοιχεία αυτά δεν περιλαμβάνουν τις χιλιάδες εκτελέσεις που εφαρμόζονται στην Κίνα, όπου τα στοιχεία για τις θανατικές ποινές αποτελούν κρατικό μυστικό.

Η Κίνα παρέμεινε η χώρα που εφαρμόζει τις περισσότερες θανατικές ποινές παγκοσμίως.

Επίσης, η Διεθνής Αμνηστία δεν κατέγραψε εκτελέσεις σε πέντε χώρες – τη Μποτσουάνα, την Ινδονησία, τη Νιγηρία, το Σουδάν και την Ταϊβάν.

Στις περισσότερες χρησιμοποιείται η θανατηφόρα ένεση και σε κάποιες προβλέπονται και άλλοι τρόποι δολοφονίας και βασανισμού του καταδικασμένου, όπως είναι η ηλεκτρική καρέκλα, ο θάλαμος αερίων και το εκτελεστικό απόσπασμα.

 

Τι ισχύει στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, η θανατική ποινή καταργήθηκε το 1993 ενώ η θανατική ποινή για οποιοδήποτε έγκλημα καταργήθηκε μόλις το 2004, με αποτέλεσμα να είναι η τελευταία χώρα στην Ευρώπη που την κατάργησε.

Η τελευταία εκτέλεση επί ελληνικού εδάφους πραγματοποιήθηκε το 1972 και πρόκειται για την περίπτωση Λυμπέρη, που σκότωσε πεθερά, γυναίκα και τα δύο του παιδιά.

Αιτία για την πράξη του στάθηκε η φιλονικία που είχε με την πεθερά του για την περιουσία της. Σκοπός του Λυμπέρη ήταν να σκοτώσει την οικογένεια του, να πάρει την περιουσία και να ζήσει με μια 18χρονη.

Ο πρώτος που είχε αποφύγει την θανατική ποινή ήταν ο συνεργάτης του Λυμπέρη, ο 18χρονος Παύλος Αγγελόπουλος,  λόγω του νεαρού της ηλικίας του καταδικασθέντα.