Τάσος Λειβαδίτης: "Δεν είμαστε πια ποιητές παρά μονάχα σύντροφοι"

Ανέπτυξε έντονη πολιτική δραστηριότητα στο χώρο της αριστεράς και το Κομμουνιστικό Κόμμα με συνέπεια να εξοριστεί από το 1947 έως το 1951. 

Στο Μούδρο, στη Μακρόνησο και μετά στον Αϊ Στράτη κι από κει στις φυλακές Χατζηκώστα στην Αθήνα, απ’ όπου αφέθηκε ελεύθερος το 1951. 

Το «Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου» θεωρήθηκε «κήρυγμα ανατρεπτικό» και κατασχέθηκε. Τελικά το δικαστήριο (Πενταμελές Εφετείο Αθηνών, 10 Φεβρουαρίου 1955) τον απάλλαξε λόγω αμφιβολιών.

Πέρα όμως από το πολιτικό στίγμα που έχουν τα περισσότερα ποιήματά του, αλλά και τη στράτευση στον αγώνα για έναν καλύτερο κόσμο, οι μοναδικοί του στίχοι δεν ξεχνούν να αναδείξουν παράλληλα το φθαρτό και το σκοτεινό κομμάτι της ανθρώπινης ύπαρξης. Την απώλεια, τη συντριβή, τον φόβο του θανάτου. Την αγάπη που δεν εκπληρώνεται. Τα όνειρα που ναυάγησαν μέσα στη ζωή. 

Με αφορμή την επέτειο του θανάτου του, ας θυμηθούμε ένα υπέροχο ποίημα: 

Θα ‘θελα να μιλήσω απλά

όπως ξεκουμπώνει κανείς το πουκάμισό του

και δείχνει ένα παλιό σημάδι

όπως κρυώνει ο αγκώνας σου

γυρίζεις

και βλέπεις ότι είναι τρύπιος

όπως κάθεται στην πέτρα ένας σύντροφος και μπαλώνει τη φανέλλα του.

Να μιλήσω αν μια μέρα ξαναγυρίσω

κουβαλώντας μια βρώμικη καραβάνα γεμάτη ξενητειά

κουβαλώντας στις τσέπες μου δυο γροθιές σφιγμένες

να μιλήσω απλά 

μονάχα μια στιγμή ν’ ακουμπήσω κάπου τα δεκανίκια μου.

Κάποτε ονειρευόμαστε να γίνουμε μεγάλοι ποιητές

μιλούσαμε για τον ήλιο.

Τώρα μας τρυπάει η καρδιά

σαν μια πρόκα στην αρβύλα μας.

Εκεί που άλλοτε λέγαμε: ουρανός, τώρα λέμε: κουράγιο.

Δεν είμαστε πια ποιητές

παρά μονάχα

σύντροφοι

με μεγάλες πληγές και πιο μεγάλα όνειρα.

Ο άνεμος που φωνάζει έξω απ’ τ’ αντίσκηνο

το συρματόπλεγμα καρφωμένο στην κοιλιά της νύχτας

μια λάμπα σπασμένη

το πετρέλαιο στάζει

το μούτρο του Θωμά κάτω απ’ τις γάζες

θα ‘ναι κόκκινο και πρησμένο απ’ τις κοντακιές.

Πηγή: Τάσος Λειβαδίτης, Ποίηση, Κέδρος, Αθήναι 21979, σ. 105-106