Πόλις – ροές – εντάσεις – Ώσμωση: "Κάθε γωνιά της πόλης κρύβει ένα μήνυμα"

Μία έκθεση ανοιχτή, "ζωντανή", με το βλέμμα στραμμένο στην πόλη, τον άνθρωπο, την αρχαία τραγωδία, αλλά και την κοινωνική πραγματικότητα. Η ιδιαίτερη οπτική και καλλιτεχνική προσέγγιση 30 σύγχρονων δημιουργών, με διαφορετικές αναφορές και αφετηρίες, ψηλαφεί, αναπαριστά και φαντάζεται το σύγχρονο αστικό τοπίο, τις συγκρούσεις που το διέπουν, τις εντάσεις που το διαπερνούν, τη γοητευτική πρόκληση της αναδημιουργίας μέσα από τα ερείπια.

59ccc7511dc5247f248b45e9

Με αφορμή την έκθεση «Πόλις – ροές – εντάσεις – Ώσμωση» που διοργανώνεται στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης έως τις 30 Σεπτεμβρίου, μιλήσαμε με τέσσερις από τους καλλιτέχνες που συμμετέχουν, για τα έργα τους, για τους δεσμούς τους με την πόλη, για αυτά που τους γοητεύουν και τους εμπνέουν να συνεχίζουν να δημιουργούν. Η έκθεση αποτελείται από έργα (ζωγραφική, φωτογραφία, video art και εγκαταστάσεις) που προσέγγισαν και οπτικοποίησαν ερωτήματα και προβληματισμούς που αφορούν την ιδέα του σύγχρονου άστεως και των σχέσεων όσων διαμένουν σε αυτό. 

Μάρω Κουρή


Πείτε μας λίγα λόγια για τις εμπειρίες και τις εντυπώσεις που αποκομίσατε από τη συμμετοχή σας στην έκθεση «Πόλις ροές εντάσεις Ώσμωση». Ως φωτορεπόρτερ έχετε ταξιδέψει σε πολλά μέρη του κόσμου, ενώ η σύνδεση σας, η σχέση σας με την πόλη είναι ιδιαίτερα στενή. Τι σας άφησε αυτό το “ταξίδι” στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης;

Οι καλλιτέχνες είμαστε οι πλανήτες στους οποίους ταξιδεύει ο ταξιδευτής – επισκέπτης στην ομαδική μας έκθεση. Ο Ήλιος είναι στη συγκέκτριμένη έκθεση η πόλη, πηγή έμπευσης μας. Γαλαξίας μας η φωτεινή Καλλιόπη Λιαδή που μας ένωσε, μας οργάνωσε και συνέδεσε τα έργα μας.

Με ποιον τρόπο ο φωτογράφος δένεται με το έργο του; Μπορεί μία εικόνα να γίνει καθρέφτης και κομμάτι του δημιουργού της;

Ναι, η αλήθεια είναι ακριβώς αυτή. Το έργο μας είναι ο καθρέφτης μας. Είναι φορές που πονά η αλήθεια μας, μα ο πόνος είναι η μόνη μας θεραπεία, αρκεί φυσικά να τον αποδεχτούμε πρώτα και τότε να τον αφήσουμε να φυγει. Η Τέχνη είναι -και- θεραπεία.

Από όλα τα ταξίδια και τις πλούσιες εμπειρίες σας, ποιες είναι οι εικόνες που πιστεύετε ότι θα είναι για πάντα εγγεγραμμένες στη μνήμη σας;

Η πιο πλούσια εμπειρία είναι στην πιο φτωχή γειτονιά της Αιθιοπίας: περνά δίπλα μου ένα φορτηγό και στην καρότσα του ένα μπουλούκι χωριανών με καλούν μαζί τους.

Τραγουδώντας φτάσαμε σε ένα φτωχικό, στην αυλή του οποίου, κάτω από δέντρα μάγκος γινόταν ένας γάμος. Ήμουν η “καλότυχη” για αυτούς επισκέπτρια και μου ζήτησαν να καθίσω στο τραπέζι, ανάμεσα στον γαμπρό και στη νύφη. Σε αυτό το χωριό που το λένε Γκαμπέλα, το 1998, οι γυναίκες έπλεναν τα ρούχα στο ποτάμι κυκλοφορώντας γυμνόστηθες. Είναι μια από τις αγαπημένες μου εικόνες, γιατί μοιράζομαι μαζί σας το συναίσθημα μου.

Ένα βράδυ μια οικογένεια με έβγαλε έξω, δηλαδή, με πήγε σε μια παράγκα με πράσινο φως που ήταν σπίτι και το βράδυ γινόταν μπαράκι. Χορεύοντας Αιθιοπικό χορό, πρόσεξα την μεγάλη αδερφή να στέκεται ακούνητη και όταν της πρότεινα να χορέψουμε, μου έδειξε το πλευρό της και μου είπε ότι αδυνατεί να χορέψει επειδή είχε βγάλει το νεφρό της να το πουλήσει ώστε να ζήσουν τα αδέρφια της…

Μέσα σε αυτά τα σπιτικά ένιωθα χαρά, ομόνοια, αγάπη, υποστήριξη.

Μεγάλη είναι η ευδαιμονία μου όταν ξαπλώνω κάτω από ένα δέντρο και συνομιλώ μαζί του … στην κουβέντα μπαίνουν πουλιά ή τριζόνια…

Πώς το ατομικό βίωμα του φωτογράφου γίνεται κομμάτι της συλλογικής μνήμης και της κοινότητας που τη συγκροτεί; Είναι μία ευθύνη απέναντι στο συλλογικό γίγνεσθαι, σε μία εποχή που το θέαμα αποτελεί κυρίαρχο πυλώνα του;

Είμαι υπεύθυνη να ζω συνειδητά, στο τώρα, να εργάζομαι στη ζωή πολύ ώστε να ζω με κατανόηση και μοιράσματα, τόσο στο σπίτι με τα παιδιά μου, όσο και στην γειτονιά, στην κοινωνία, στον κόσμο, μέσα από την αγάπη, την κατανόηση, την αποδοχή και με όρια.. Η τέχνη ή η δημιουργικότητα, είναι ίσως η μοναδική διέξοδος όπου μπορείς να ζήσεις την απόλυτη τρέλα, να ξεπεράσεις όρια, γιατί το όριο είναι η ίδια η δημιουργία.

Τα πύρινα φτερά είναι μία εικόνα που αποτυπώνει τη σύγκρουση εντός της πόλης, σε μία ταραχώδη κοινωνική περίοδο που έχει χαραχτεί στην κοινωνική συνείδηση ως ένας αγώνας ενάντια σε άδικα μέτρα λιτότητας. Ποια είναι κατά τη γνώμη σας η αλληλεπίδραση του έργου σας με την πόλη; Πιστεύετε ότι η ρήξη μπορεί να αποτελέσει σε κάποιες περιπτώσεις λύτρωση, καταφύγιο, ελπιδοφόρο μήνυμα για το μέλλον;

Ναι, η ρήξη είναι συνήθως η μόνη ευκαιρία για να ξεκινήσει ο άνθρωπος την πορεία προς τη λύτρωση. Για μένα η λύτρωση, είναι καταρχήν ατομική, χρειάζεται ο άνθρωπος να τα βρει με τον εαυτό του, με το παρελθόν του, να κάνει φίλους τους γονείς του, να δοθεί γενναιόδωρα σε αυτό που του δίνει χαρά, να σέβεται και να ακούσει τη φύση. Πως θα τα βρω με τον γείτονα μου αν δεν τα βρω με τον εαυτό μου, με τα παιδιά μου, με τον σύντροφο μου; Αν δεν δω και δεν αποδεχτώ τις άσχημες πλευρές μου; Αν δεν με συγχωρέσω; Αν δεν απελευθερωθούμε από τις ύπουλες ενοχές που κουβαλάμε; Αν δεν ερωτευτούμε; Αν δεν κάνουμε φιλίες; Αν δεν συγχωρέσουμε όποιον μας πλήγωσε; Αν δεν δώσουμε απλόχερα ότι χρειαζόμαστε; Αν δεν ρισκάρουμε να βγούμε από τη βολεψιά μας; Αν δεν χαρούμε βρε αδερφέ την ύπαρξη μας; Αν δεν πάμε ως τη θάλασσα αν ακούσουμε το κύμα; Αν δεν χορέψουμε αντί να κοιμηθούμε;

Σε αυτήν τη χώρα ακούω διαρκώς ότι κάποιος άλλος φταίει. Για να ελευθερωθώ, Χρειάζεται να αναλάβω τις ευθύνες μου, και να σταματήσω να παίζω τους ρόλους μιας τραγωδίας. Εγώ είμαι υπεύθυνη για ότι μου συμβαίνει.

Αφροδίτη Κροντήρη


Το έργο σας αναπαριστά ένα φαντασιακό/δυστοπικό τοπίο μετά από μία καταστροφή. Πιστεύετε ότι η καταστροφή μπορεί να γίνει σημείο αφετηρίας και να δώσει το έναυσμα για μία καινούργια αρχή, για μία επανατοποθέτηση απέναντι στην πραγματικότητα;

Όταν επέρχεται μία καταστροφή, μία κατάλυση των όσων γνωρίσουμε και θεωρούμε ως σταθερές στην ζωή μας αλλά και στο περιβάλλον μας, αναγκαζόμαστε πολλές φορές βίαια να βγούμε έξω από το πλαίσιο που συνηθίζαμε ζούμε. Αυτή η δύσκολη συνθήκη ίσως είναι εύφορο έδαφος για να επαναπροδιορίσουμε τις πραγματικές ανάγκες και επιθυμίες μας και τότε ναι, ίσως είναι η κατάλληλη στιγμή να χτίσουμε μία νέα πιο ουσιαστική “πόλη” στα συντρίμμια της παλιάς.

Με ποιον τρόπο σας ενέπνευσε η σύγχρονη πόλη, αλλά και συνολικά το θέμα και το υπόβαθρο της έκθεσης;

Η έκθεση “Πόλις- ροές – εντάσεις – Ώσμωση” διάλεξε ίσως μία πολύ καλή στιγμή, χρονικά, για να αποτυπώσει την δυναμική της”σύγχρονης πόλης”. Μία στιγμή που η πόλη αλλάζει και δεν είναι σαφές το πού οδηγείται και μία στιγμή που ανθίζουν ερωτήματα. Για μένα αφετηρία υπήρξε το ζήτημα της μετοίκησης. Έτσι παρουσιάζω μία φαντασιακή πόλη που φαίνεται να καταρρέει, στην οποία οι κάτοικοι επιθυμούν να βρουν ένα νέο τόπο μετοίκησης, ενώ καταφτάνουν νέοι κάτοικοι που επιζητούσαν μια νέα πατρίδα. Καταγράφεται μια συνεχόμενη ροή πληθυσμών οι οποίοι δονούν την πόλη με ένα διαφορετικό ρυθμό κάθε φορά. Άλλοι γίνονται αποδεκτοί, ενώ άλλοι παλεύουν να καταφέρουν να μπουν στην πόλη. Όλοι όμως φέρουν την ελπίδα ότι αυτός ο νέος τόπος θα φιλοξενήσει τα όνειρά τους.

Τι ρόλο παίζει στο έργο σας η έννοια της ουτοπίας; Είναι για τον άνθρωπο μία εσωτερική ανάγκη η αναζήτηση της ουτοπίας, προκειμένου να ανοίξει τον δρόμο για την ελευθερία του;

Στο έργο μου θέτω το ερώτημα αν αυτοί οι νέοι τόποι, οι “νέες φαντασιακές πατρίδες” θα καταφέρουν να πραγματώσουν τα όνειρα. Είναι ένα ζήτημα ουτοπίας όταν σε ένα τοπίο καταστροφής σπέρνεις τον σπόρο του νέου κόσμου. Για τον άνθρωπο είναι εσωτερική ανάγκη και ίσως ζήτημα επιβίωσης να συνεχίζει να χτίζει σε ότι τον αφήνει να ονειρεύεται.

Utonom


Με ποιον τρόπο το αντιπολεμικό έργο του Ευριπίδη «Τρωάδες» έγινε το μοτίβο, το υπόβαθρο πάνω στο οποίο δουλέψατε για την έκθεση;

Το μοτίβο του πολέμου στην ιστορία ήταν το έναυσμα. Η σχέση με το έργο Τρωάδες του Ευριπίδη βρίσκεται στον αντιπολεμικό του χαρακτήρα, σε μια απεικόνιση του θρήνου μπροστά στην απώλεια και τη βία.  

Τι συμβολίζει για εσάς η γυναίκα από τη Συρία; Ποια είναι η αντιστοιχία των εκδιωγμένων γυναικών από την Τροία και των σύγχρονων εκτοπισμένων της προσφυγιάς;

Η γυναίκα από τη Συρία συμβολίζει την συναισθηματική υπόσταση του ανθρώπου απέναντι σε αυτό που συμβαίνει. Συμβολίζει τη σιωπή, την οργή και τη δύναμη. “Ανοίγοντας την καρδιά μου, κλαίω το κλάμα του κόσμου” όπως λέει ο Jodorowsky στην ταινία “ Ποίηση χωρίς τέλος”. Οι βομβαρδισμένοι λαοί, οι λεηλατημένες πόλεις και οι χαμένες ζωές είναι ο θρήνος. Το σημείο επαφής των γυναικών της Τροίας και των εκτοπισμένων της προσφυγιάς είναι η τραγωδία.  

Τι αποκομίσατε από τη συμμετοχή σας στην έκθεση και πως θεωρείτε ότι όλες αυτές οι διαφορετικές προσεγγίσεις για την πόλη δημιούργησαν ένα ενιαίο σύνολο στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης;

Η επικοινωνία προς όλες τις κατευθύνσεις και με κάθε μέσο ήταν αυτό που αποκόμισα από την έκθεση και η ενότητά της προέκυψε αβίαστα.  

Γιατί σας γοητεύει η τέχνη του street art και ποια είναι τα κομμάτια της πόλης που προσφέρουν έμπνευση και καμβά για τις δημιουργίες σας;

Θεωρώ την street art την πιο άμεση και αυθόρμητη τέχνη. Την εκτιμώ γιατί εμπλουτίζει την πόλη με ζωή, ενώ παράλληλα αποτελεί και ένα από τα πιο αξιόπιστα μ.μ.ε. αν την παρατηρήσεις. Αυτό που με γοητεύει είναι ότι ολόκληρη η πόλη γίνεται ένας καμβάς. Κάθε γέφυρα, τρένο, ταμπέλα ή τοίχος μπορεί να δημιουργήσει τη θέση για ένα μήνυμα.  

STMS


Γιατί επιλέξατε μέσα από το έργο σας να κάνετε ένα κοινωνικό σχόλιο για τα σύνορα; Και με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι τα σύνορα δεν μας χωρίζουν απλώς από τους «άλλους», αλλά ταυτόχρονα εγγράφονται στο εσωτερικό των Δυτικών κοινωνιών, αλλά και μέσα μας;

Επέλεξα να κάνω ένα κοινωνικό σχόλιο για τα σύνορα, γιατί είναι ένα θέμα το οποίο έχουμε δει και νιώσει πολύ τα τελευταία χρόνια ειδικά στη χώρα μας, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Γνωρίζουμε όλοι για το πρόβλημα των συνόρων που έχουν οι άνθρωποι από τη Μέση Ανατολή, αλλά και το θέμα των συνόρων που πολλοί Έλληνες αντιμετωπίζουν για μια καλύτερη τύχη και ζωή στις “καλύτερες” χώρες της Δύσης.Πολύς κόσμος αναρωτιέται και πιστεύει ότι τα σύνορα είναι δημιουργήματα της δύσης. Το θέμα είναι ότι ενώ οι δυτικές κοινωνίες θέλουν να είναι προοδευτικές και πιο ελεύθερες, βλέπουμε ότι ακόμα υπάρχουν “σύνορα” ανάμεσα στις κοινωνικές τάξεις, αλλά και σε φυλετικές διαφορές. Πιστεύω ότι το πρόβλημα και η έννοια των συνόρων είναι ένα θέμα που μας απασχολεί σε διάφορα επίπεδα, παρά την “πρόοδο” που έχει ο δυτικός πολιτισμός.

Στο έργο σας οι πρωταγωνιστές είναι παιδιά. Υπάρχει κάποιο μήνυμα, κάποιος συμβολισμός γύρω από αυτή την επιλογή;

Στα έργα µου υπερτερούν τα παιδιά, τα οποία χρησιμοποιώ και απεικονίζω τελείως συμβολικά, είναι οι πρωταγωνιστές ή οι κεντρικοί ήρωες, για να ερμηνεύσω διάφορα θέματα και προβλήματα της εποχής µου και γενικότερα της ζωής. Τα παιδιά είναι το εργαλείο ή αλλιώς το μέσο στην δουλειά µου για να περάσω τις σκέψεις και τις ιδέες µου. Συμβολίζουν την αθωότητα και αγνότητα που όσο μεγαλώνουμε την χάνουμε κατά κάποιο τρόπο, αλλά παράλληλα θέλω να τα κάνω να φαίνονται δυνατά και άφοβα µε γνώση του τι γίνεται και θαρραλέα. Μου αρέσει αυτή η ειρωνεία και η αντίθεση που δημιουργείται. Θα έλεγα ότι μέσα από τα έργα θέλω να περνάω και κάποια μηνύματα δημιουργώντας διάφορα συναισθήματα, πολλές φορές χιούμορ και ειρωνεία και άλλες θυμό και οργή.

Η πόλη είναι για εσάς ένα δυναμικό πεδίο εντάσεων, ζυμώσεων, συγκρούσεων, αλλά ταυτόχρονα και ένα ισχυρός πυρήνας συγκρότησης κοινωνικής και συλλογικής συνείδησης; Πώς την προσεγγίζετε ως δημιουργός, αλλά και ως πολίτης;

Ναι η πόλη για μένα είναι όλα αυτά. Ειδικά με όλες αυτές τις μίξεις ανθρώπων διαφόρων χωρών και πολιτισμών που γίνονται στις μεγάλες σύγχρονες πόλεις της Δύσης, πιστεύω ότι γεννιέται ένα μεγάλο ενδιαφέρον για μένα, θα έλεγα ότι είναι ωραίο να βλέπεις τόσες διαφορετικές κουλτούρες μαζεμένες. Από την άλλη όμως, τίθεται ο κίνδυνος των διαφορών και των συγκρούσεων και εκεί μπαίνει το στοίχημα της ειρηνικής συνύπαρξης και του σεβασμού.

Ποια είναι για εσάς η συνδιαλλαγή της τέχνης δρόμου, την οποία “υπηρετείτε”, με την πόλη και με όσα διαδραματίζονται καθημερινά σε αυτήν; Είναι για εσάς μία μορφή καλλιτεχνικής έκφρασης πιο ζωντανή, σε σχέση με την κυρίαρχη και επικρατούσα αντίληψη για την τέχνη;

Είναι για μένα μια πολύ πιο ελεύθερη καλλιτεχνική έκφραση που έχει άμεση επικοινωνία με τον κόσμο. Εγώ πάντα προσπαθώ να κάνω κάτι ωραίο και ενδιαφέρον για την πόλη, πάντα σεβόμενος την περιουσία του άλλου, σε καμία περίπτωση δεν θέλω να κάνω βανδαλισμό, αλλά να προσφέρω κάτι ωραίο. Όλοι οι τοίχοι που επιλέγω να κάνω κάτι είναι ήδη εγκαταλελειμμένοι και ακαλαίσθητοι. Ειδικά µε την κρίση έχουμε γεμίσει µε εγκαταλειμμένα κλειστά μαγαζιά που έχουν ερημώσει και σαν εικόνα όλο αυτό προκαλεί σίγουρα ψυχοπλάκωμα.

Ιnfo:

Συμμετέχουν οι καλλιτέχνες:

Κατερίνα Ασλανίδου, Κέλλυ Βαρδάκα, Στρατής Βογιατζής, Θαλασσινή Δούμα, Πωλίνα Ζιώγα, Μάρω Κουρή, Νατάσα Κοτσάμπαση, Kωνσταντίνος Kουκούλης, Αφροδίτη Κροντήρη (Ende Neu), Θέκλα Μαλάμου, Αντρέας Μαράτος, Νεκτάριος Μαρίνος, Ελένη Μουζακίτη, Κώστας Μπομπός, Ισμήνη Μπονάτσου, Νίκος Παπαδημητρίου, Αφροδίτη Παπαδουλή, Μαρία Πάστρα, Aλεξάνδρα Σαλίμπα, Μαρία Σεβαστάκη, Άντζελα Σβορώνου, Φοίβος Σοφικίτης, Αλεξάνδρα Στραβοράβδη, Sonke, STΜTS (Σταμάτης Μήτσιος), Δημήτρης Ταξής, Μάρθα Τσιάρα, Utonom (Utn), Νίκος Χριστοφάκης, Θοδωρής Χρυσικός.

Την έκθεση επιμελήθηκε η Καλλιόπη Λιαδή. 

Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, Πειραιώς 206, Ταύρος, τηλ. 210 34 18 550

Χώροι ΙΜΚ: Ισόγειο, 1ος όροφος, 2ος όροφος και video room (ισόγειο)

Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα – Παρασκευή 18:00 – 22:00, Σάββατο-Κυριακή 11:00 – 14:00 και 18:00 – 22:00

14 – 30 Σεπτεμβρίου 2017

Η έκθεση εντάσσεται στον εορτασμό των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2017, ΠΟΛ(ε)ΙΣ – 22-24 Σεπτεμβρίου 2017

H είσοδος είναι ελεύθερη.

Περισσότερες πληροφορίες για το ερευνητικό/ καλλιτεχνικό πρόγραμμα Contested Cities Athens

Μητσοτάκης: Όλο το παρασκήνιο για τις εκκαθαρίσεις Μπρατάκου και Παπασταύρου

InCollage 20240328 205245331

Μητσοτάκης: Όλο το παρασκήνιο για τις εκκαθαρίσεις Μπρατάκου και Παπασταύρου

O Κυριάκος Μητσοτάκης φαίνεται πως «παραίτησε» τους δύο στενούς του συνεργάτες προκειμένου να μην απολογηθεί…

«Η ΛΑΡΚΟ ανήκει στους εργάτες» – Μαζικό συλλαλητήριο για τη ΛΑΡΚΟ στο κέντρο της Αθήνας

6167427

«Η ΛΑΡΚΟ ανήκει στους εργάτες» – Μαζικό συλλαλητήριο για τη ΛΑΡΚΟ στο κέντρο της Αθήνας

Στο μαζικό συλλαλητήριο για την ΛΑΡΚΟ συμμετέχουν και άλλα σωματεία, φορείς, συνδικάτα αλλά και φοιτητικοί…

Θρήνος στο Ρέθυμνο: Αυτοκτόνησαν σε μια μέρα, ένας 56χρονος επιχειρηματίας και ένας 84χρονος

5860197

Θρήνος στο Ρέθυμνο: Αυτοκτόνησαν σε μια μέρα, ένας 56χρονος επιχειρηματίας και ένας 84χρονος

Τον αυτόχειρα εντόπισαν οι οικείοι του. Λίγες ώρες αργότερα, ένας 84χρονος, έκοψε το νήμα της…