Ομολογία αποτυχίας από το ΔΝΤ: Έγιναν λάθη στο πρώτο μνημόνιο

“Δεν υπήρξε καμία έντονη προσπάθεια άρθρωσης ενός πειστικού δρόμου για την ανάκτηση της βιωσιμότητας του χρέους στην Ελλάδα, πέρα από ένα πρόγραμμα επίσημης χρηματοδότησης, δημοσιονομικής προσαρμογής και δομικών μεταρρυθμίσεων”, αναφέρεται στην έκθεση, η οποία τονίζει πως οι κανονισμοί του ΔΝΤ για την κατ’ εξαίρεση πρόσβαση “ακολουθήθηκαν μόνο με τυπικό χαρακτήρα”. Οι μεταβολές για τη δημιουργία μίας “συστημικής εξαίρεσης” που επέτρεψε την έγκριση του ελληνικού προγράμματος απέκλινε από τη συνήθη συμβουλευτική διαδικασία όπου οι μεγάλες αποφάσεις εξετάζονται προσεκτικά, σύμφωνα με την έκθεση.

 Αν και κάποιοι ανώτατοι αξιωματούχοι του ΔΝΤ δεν πίστευαν το 2010 πως το ελληνικό χρέος ήταν βιώσιμο, σύμφωνα με την έκθεση υπήρχε “πίεση” για έγκριση του προγράμματος, με τον τότε επικεφαλής του Ταμείου, Ντομινίκ Στρος-Καν, να αποφασίζει “να ακολουθήσει μία απόφαση που ήδη είχε ληφθεί από τους Ευρωπαίους πολιτικούς και να ρισκάρει” ότι η σταθερότητα στην Ελλάδα μπορεί να ανακτηθεί χωρίς προληπτική αναδιάρθρωση χρέους. Αντίθετα, σημειώνεται στην έκθεση, τα προγράμματα διάσωσης της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας ήταν πολύ πιο επιτυχημένα, χάρη και στην ισχυρή “εθνική ιδιοκτησία” των προγραμμάτων και την υλοποίηση των απαιτούμενων μεταρρυθμίσεων.

 Σύμφωνα με την έκθεση, “η απόφαση να μην επιδιωχθεί μια προληπτική αναδιάρθρωση χρέους άφησε αναπάντητες τις ανησυχίες για τη βιωσιμότητα του χρέους. Διόγκωσε επίσης την απαιτούμενη δημοσιονομική προσαρμογή, συμβάλλοντας έτσι, τουλάχιστον σε ένα βαθμό, σε μια μεγάλη συρρίκνωση του ΑΕΠ και στην επακόλουθη απώλεια στήριξης του προγράμματος από τον κόσμο. Επιπρόσθετα, επιτρέποντας στους ιδιώτες πιστωτές να μειώσουν την έκθεση τους, η απόφαση μείωσε την ποσότητα του δημόσιου χρέους που ήταν επιλέξιμο για το κούρεμα που τελικά συνέβη την άνοιξη του 2012”.

Ανώτατα στελέχη του ΔΝΤ ανέφεραν πως πήραν πολλά μαθήματα από το ελληνικό πρόγραμμα και αναγνώρισαν πως οι δημοσιονομικές τους προβολές ήταν υπερβολικά αισιόδοξες, ότι υποτίμησαν την έλλειψη πολιτικής βούλησης για δομικές αλλαγές στην Ελλάδα και ότι το πρόγραμμα βασιζόταν υπερβολικά σε περικοπές στον προϋπολογισμό, που προκάλεσαν βαθύτερη ύφεση. Ωστόσο, επεσήμαναν πως βασικός τους σκοπός το 2010 ήταν να αποτραπεί η μετάδοση του κινδύνου που απειλούσε να κυριεύσει την Ευρώπη.  

Λαγκάρντ: Ειδική περίπτωση η Ελλάδα

Η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ, διαχωρίζει τα τρία επιτυχημένα προγράμματα (Ιρλανδίας, Πορτογαλίας και Κύπρου) από αυτό της Ελλάδος, αναγνωρίζοντας ότι η Ελλάδα αποτελεί «ειδική περίπτωση».

Με δήλωση της, υποστηρίζει ότι: «Η Ελλάδα έθεσε πρόσθετες και μοναδικές προκλήσεις. Με απαράμιλλη διεθνή στήριξη, η χώρα προχώρησε σε μία αξιοσημείωτη δημοσιονομική προσαρμογή. Ωστόσο η χώρα επλήγη σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι οι άλλες χώρες εξαιτίας των αντιδράσεων που εκδηλώθηκαν από οργανωμένα συμφέροντα, από σοβαρά προβλήματα εφαρμογής του προγράμματος, καθώς και από τις επαναλαμβανόμενες πολιτικές κρίσεις. Τα παραπάνω οδήγησαν σε πολλαπλές κρίσεις, υπονομεύοντας έτσι την εμπιστοσύνη προς τη χώρα, αφήνοντας τον φόβο του Grexit να επικρέμεται. Όλα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα η ύφεση στη χώρα να είναι πολύ βαθύτερη σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις του Προγράμματος».

Η Κριστίν Λαγκάρντ αναγνωρίζει ότι κανένα από αυτά τα εμπόδια που προέκυψαν κατά την εφαρμογή του Προγράμματος δεν είχε προβλεφθεί εκ των προτέρων, με αποτέλεσμα το πρώτο πρόγραμμα να αποδειχθεί εξαιρετικά αισιόδοξο. «Παρά ταύτα η Ελλάδα παρέμεινε μέλος της ζώνης του ευρώ, επιτυγχάνοντας έτσι τον βασικό στόχο που είχε τεθεί εξ αρχής, τόσο από την ίδια τη χώρα όσο και από τα υπόλοιπα μέλη της ευρωζώνης».