Ο πόλεμος "κατά της τρομοκρατίας" συνεχίζεται

Για τις ενδεχόμενες συνέπειες στο διεθνές σκηνικό μετά τη δολοφονία του ηγέτη της Αλ Κάιντα Οσάμα Μπιν Λάντεν, τη στρατηγική των ΗΠΑ ως προς τα αραβικά κράτη αλλά και το μέλλον των αραβικών εξεγέρσεων, μιλά στο tvxs.gr ο Ομότιμος Καθηγητής Μεσανατολικών Σπουδών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Αλέξανδρος Κούτσης.

Σύμφωνα με τον κ. Κούτση, ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας που διεξάγεται από την Αμερική δεν θα σταματήσει όσο οι ΗΠΑ αναμειγνύονται στρατιωτικά στα αραβικά κράτη, καθώς όσο συνεχίζουν η Αλ Κάιντα θα συνεχίσει να υπάρχει. Ωστόσο, οι ΗΠΑ θα δυσκολευτούν να προβάλουν το επιχείρημα της ισλαμικής τρομοκρατίας και θα αναγκαστούν κατά κάποιο τρόπο να αλλάξουν τρόπο δράσης στις χώρες αυτές -ιδιαίτερα μετά τις πρόσφατες εξεγέρσεις. Διότι «η Αμερική παίζει το παιχνίδι της Αλ Κάιντα, αλλά παράλληλα τη χρησιμοποιεί για να έχει ηγεμονική θέση στο χώρο της Μέσης Ανατολής όπου υπάρχουν τα πετρέλαια», όπως τονίζει ο καθηγητής.

Όσον αφορά στις αραβικές εξεγέρσεις ο κ. Κούτσης πιστεύει ότι θα καταφέρουν να εγκαθιδρύσουν δημοκρατίες. Η φύση δε των εξεγέρσεων είναι κοινωνική, με βασικό αίτημα την κοινωνική δικαιοσύνη ενώ οι δημοκρατίες που θα δημιουργηθούν στα υπό εξέγερση αραβικά κράτη θα έχουν ως βάση τους εκείνες τις ισλαμικές αρχές που πρεσβεύουν την κοινωνική δικαιοσύνη.
Το γεγονός ότι δολοφονήθηκε ο Μπιν Λάντεν και δεν συνελήφθη απλώς, μπορεί να πυροδοτήσει σειρά τρομοκρατικών ενεργειών;

Πρώτα απ’ όλα να πω το εξής: Ότι δεν ξέρουμε πώς ακριβώς πέθανε. Γιατί είχε δώσει οδηγίες στους σωματοφύλακές του να μην επιτρέψουν να τον πάρουν ζωντανό και να τον σκοτώσουν οι ίδιοι, αν προσπαθήσουν να τον συλλάβουν. Δεν ξέρουμε αν τον σκότωσαν οι δικοί του σωματοφύλακες ή οι Αμερικάνοι.

Για τις συνέπειες υπάρχουν δύο σενάρια. Έχουμε σίγουρα επιθέσεις εκδίκησης, που θα γίνουν στο Πακιστάν και στο Αφγανιστάν, και θα είναι βραχυπρόθεσμες, δηλαδή σε μία με δύο εβδομάδες μπορεί να ξεκινήσουν. Οι επιθέσεις θα στοχεύουν εναντίον του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν και εναντίον της πακιστανικής κυβέρνησης στο Πακιστάν. Αυτό είναι το άμεσο. Υπάρχει και μια δεύτερη πιθανότητα εκδίκησης: Μια μεγάλη επίθεση τύπου Δίδυμων Πύργων για την οποία βέβαια θα χρειαστεί μεγάλο χρονικό διάστημα προετοιμασίας, ίσως δύο και τρία χρόνια.
Ο θάνατος του Οσάμα Μπιν Λάντεν μπορεί να αλλάξει την κατεύθυνση της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ;

Υπάρχουν δύο διαστάσεις που μπορούμε να εξετάσουμε. Η πρώτη είναι η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ στον ισλαμικό χώρο και η δεύτερη είναι η πολιτική τους σε ό, τι αφορά το στρατιωτικό έλεγχο της περιοχής, δηλαδή του Αφγανιστάν και του Ιράκ.

Σε ό,τι αφορά στην αμερικανική εξωτερική πολιτική στον ισλαμικό χώρο γενικότερα, πιστεύω ότι θα ωθήσει την όποια αμερικανική κυβέρνηση υπάρχει, είτε είναι του Ομπάμα είτε είναι κάποιου διαδόχου του αργότερα, να ισχυριστεί ότι το Ισλάμ δεν είναι πια ο μεγάλος εχθρός της Αμερικής και επομένως να αλλάξει τη στάση της Αμερικής προς τον ισλαμικό χώρο γενικότερα, να είναι δηλαδή πιο ανεκτική. Εξάλλου, οι ΗΠΑ έχουν πάρει μια γεύση ήδη από την εποχή Μπους, ότι η δημοτικότητα της Αμερικής στις χώρες της Μέσης Ανατολής έχει μειωθεί σημαντικά. Δηλαδή, το 80% κατά μέσο όρο των λαϊκών στρωμάτων στη Μέση Ανατολή είναι αντί-αμερικανοί. Υπάρχουν αμερικανικές εταιρείες που έχουν διεξάγει δημοσκοπήσεις, οι οποίες δείχνουν ότι ο λαός των χωρών αυτών έχει στραφεί εναντίον της αμερικανικής πολιτικής. Ακόμα και στην Τουρκία το ποσοστό είναι γύρω στο 70%. Συνεπώς, μέσα σε αυτό το πλαίσιο, έχει ήδη αρχίσει η συνειδητοποίηση των ΗΠΑ ότι πρέπει να αλλάξουν στάση και πολιτική στο χώρο αυτό. Αυτό είναι το ένα στοιχείο.

Επιπλέον, οι εξεγέρσεις που έχουν γίνει πρόσφατα θα τους αναγκάσουν (όχι επειδή θέλουν) να αλλάξουν την πολιτική τους προς τον χώρο αυτό. Διότι η νέα γενιά που αναλαμβάνει πια την ηγεσία σε αυτές τις εξεγέρσεις είναι εκείνοι οι οποίοι λένε στην Αμερική: «Δεν θέλουμε τη βοήθειά σου, θα τα βρούμε μόνοι μας». Διότι οι Αμερικανοί πάντοτε κρύβονταν πίσω από το επιχείρημα ότι πρέπει να προστατεύσουν το χώρο αυτό από τον Μπιν Λάντεν, από την Αλ Κάιντα, από την άνοδο στην εξουσία των ισλαμιστών κλπ. Μέσα σε αυτή τη λογική, η νέα γενιά τους λέει ότι «εμείς δεν φοβόμαστε τους ισλαμιστές», και το έδειξαν. Και, μαζί με τα δικτατορικά καθεστώτα θέλουν να διώξουν και τις ΗΠΑ που τα στηρίζουν. Επομένως η στάση της Αμερικής απέναντι στη Μέση Ανατολή αναγκαστικά θα αλλάξει.

Σχετικά με το στρατιωτικό έλεγχο σε Αφγανιστάν και Ιράκ, ο Ομπάμα θα δεχτεί μεγάλες πιέσεις από το Κογκρέσο αλλά και άλλους παράγοντες στην Αμερική, που θα υποστηρίξουν πως, από τη στιγμή που εξουδετερώθηκε ο Μπιν Λάντεν και κόπηκε το κεφάλι του φιδιού, πρέπει να αποχωρήσουν οι αμερικανικές δυνάμεις από το Αφγανιστάν και να σταματήσουν να ξοδεύουν δισεκατομμύρια δολάρια εκεί. Έχω την αίσθηση, λοιπόν, ότι οι Αμερικανοί έχασαν τη δικαιολογία. Γιατί, με τον Μπιν Λάντεν, είχαν μια δικαιολογία. Επομένως, θα φανεί ξεκάθαρα ότι η πολιτική τους είναι μια πολιτική ηγεμονική στο χώρο και εκεί πια θα αναζωπυρωθεί η ιδεολογία του Μπιν Λάντεν για απομάκρυνση των ξένων δυνάμεων από την περιοχή.
Ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας συνεχίζεται;

Συνεχίζεται, γιατί αποτελεί δικαιολογία για να μπορούν να αναμειγνύονται στην περιοχή. Η Αλ Κάιντα συνεχίζει να υπάρχει, όπως στην Υεμένη. Μπορεί να έχουμε Αλ Κάιντα και στη Λιβύη στην περίπτωση που μπουν στρατεύματα. Δηλαδή, η όλη ιδέα της ισλαμικής τρομοκρατίας δεν θα εκλείψει, αν δεν φύγουν οι Αμερικάνοι από τη Μέση Ανατολή, άρα θα συνεχιστεί ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας. Η Αλ Κάιντα, από τους Δίδυμους Πύργους και μετά, δε μπορεί να εισέλθει σε αμερικανικό έδαφος για να κάνει τρομοκρατικό χτύπημα. Επομένως, θέλει να κάνει την Αμερική να έρθει σε αυτήν. Θέλουν, δηλαδή, τους Αμερικανούς στο Αφγανιστάν για να μπορούν να τους χτυπάνε. Αν μπει η Αμερική στη Λιβύη, θα πάει και η Αλ Κάιντα εκεί. Μόνον αν οι Αμερικανοί πάψουν να ανακατεύονται στρατιωτικά στην περιοχή η Αλ Κάιντα θα πάψει να υπάρχει. Η Αμερική παίζει το παιχνίδι της Αλ Κάιντα, αλλά παράλληλα την χρησιμοποιεί για να έχει ηγεμονική θέση στο χώρο της Μέσης Ανατολής όπου υπάρχουν τα πετρέλαια.
Υπάρχει πιθανότητα να ανέβουν στην εξουσία σε αραβικές χώρες δυνάμεις της Αλ Κάιντα;

Όχι, ο «μπινλαντισμός», αν μπορούμε να τον ονομάσουμε έτσι, έχει ξεπεραστεί εδώ και πέντε χρόνια στην περιοχή. Πλέον, για τις λαϊκές μάζες στη Μέση Ανατολή υπάρχει μια εναλλακτική λύση, και αυτή η λύση φαίνεται στη δημοκρατική εξέγερση που παρατηρούμε τελευταία. Από το 1920 περίπου, μέχρι το 1950, οι χώρες αυτές πέρασαν από μια φάση δημοκρατίας, είχαν κοινοβούλιο και κόμματα, αλλά δεν επέτρεψαν ούτε οι Άγγλοι, ούτε οι Γάλλοι -γιατί τότε κυριαρχούσαν αυτές οι δύο δυνάμεις- να λειτουργήσουν σωστά και ομαλά οι δημοκρατικοί θεσμοί.
Άρα δεν υπάρχει περίπτωση να μην καταφέρουν να εγκαθιδρύσουν σταθερές δημοκρατίες;

Τις δημοκρατίες της περιόδου 1920-1950 τις είχαν εγκαταλείψει, επειδή τις έβλεπαν ως ένα μέσο των ξένων δυνάμεων να ελέγχουν το χώρο τους. Τώρα επιστρέφουν, διότι θεωρούν ότι μέσα από τις δημοκρατικές διαδικασίες θα εμποδίσουν τις ξένες δυνάμεις να επεμβαίνουν.

Πιστεύετε ότι θα το καταφέρουν;
Νομίζω ναι.
Πώς θα χαρακτηρίζατε τις εξεγέρσεις αυτές;

Εξεγέρσεις κοινωνικοποίησης, δηλαδή κοινωνικής δικαιοσύνης. Δεν είναι ανάγκη να πάνε σε σοσιαλιστικές ιδέες. Παραδείγματος χάριν, το Ισλάμ πρεσβεύει την κοινωνική δικαιοσύνη, επομένως θα πάνε σε ισλαμικές αρχές, δηλαδή τύπου Ερντογάν. Με λίγα λόγια, προς μια δημοκρατία στηριζόμενη πάνω σε ισλαμικές αρχές. Μέχρι τώρα η Μέση Ανατολή έβλεπε ότι τα καθεστώτα που υπήρχαν ήταν όργανα της Δύσης για να ελέγχουν τα κράτη αυτά. Συνεπώς, ενώ έφεραν σοσιαλιστικά καθεστώτα, αυτά τα σοσιαλιστικά καθεστώτα μετατράπηκαν σε ιδιωτικοποιημένα δυτικά καθεστώτα που έλεγχαν το χώρο.

http://tvxs.gr

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr