Ο θυελλώδης έρωτας της Βιρτζίνια Γουλφ για μία γυναίκα που την ενέπνευσε για το μυθιστόρημα «Ορλάντο»

Πρόκειται για ένα ποιητικό βιβλίο με αναφορές στην τέχνη και τη δημιουργία, στη θέση των γυναικών και τη χειραφέτηση, στον έρωτα που υπερβαίνει τα όρια του φύλου, στον έρωτα που φτάνει τον ήρωα/ηρωίδα μέχρι τον θάνατο, προκειμένου να αναστηθεί ξανά μέσα στη φύση, μέσα στην ποίηση, μέσα σε έναν νέο κόσμο που παλεύει να γεννηθεί. 

Το 1922 η Γουλφ συνάντησε τη Βίτα Σάκβιλ-Ουέστ. Μετά από ένα δειλό ξεκίνημα, συνήψαν σχέση που διάρκεσε το μεγαλύτερο μέρος της δεκαετίας του ’20. Το 1928 η Γουλφ έγραψε για τη φίλη της το έργο Ορλάντο. Το βιβλίο αυτό ο γιος της Βίτας, Νάιτζελ Νίκολσον, το έχει αποκαλέσει τη «μεγαλύτερη και γοητευτικότερη ερωτική επιστολή στη λογοτεχνία».

Όταν τελείωσε ο δεσμός τους, παρέμειναν φίλες μέχρι το θάνατο της Γουλφ. Ο Νάιτζελ Νίκολσον περιέγραψε την τρυφερή και ιδιαίτερη σχέση τους μέσα από τα γράμματα και τα ημερολόγια της μητέρας του στο βιβλίο Portrait of a Marriage.

Μία αγάπη που κράτησε από τη μέρα που συναντήθηκαν για πρώτη φορά μέχρι την αυτοκτονία της Βιρτζίνια Γουλφ. Μία αγάπη που ήταν ορατή ακόμα και στο συλλυπητήριο γράμμα της προς τον άντρα της Γουλφ. Ο ασυνήθιστος δεσμός τους ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 1922, όταν η Βιρτζίνια Γουλφ ήταν 40 ετών.

Σε ένα από τα γράμματα της η Βίτα έγραφε για αυτήν:

“Η Βιρτζίνια είναι τόσο απλή και εγώ την λατρεύω. Είναι εντελώς ξεχωριστή και ανεπηρέαστη από τη μόδα και ντύνεται χωρίς στολίδια. Στην αρχή δεν κάνει ιδιαίτερη εντύπωση, αλλά σύντομα αναδύεται ένα μεγάλο πνευματικό κάλλος και μία γοητεία που αιχμαλωτίζει τους γύρω της. Είναι τόσο ανεξάρτητη, ανθρώπινη και σιωπηλή και όμως όταν τελικά μιλήσει, έχει πάντοτε κάτι εξαιρετικό να πει”.

Για πολλά χρόνια, η Βίτα αποτέλεσε τη μούσα της Βιρτζίνια Γουλφ, αφού για αυτήν έγραψε το Ορλάντο, ένα μυθιστόρημα που θα την ταξιδέψει από την Ελισαβετιανή Αγγλία στην Αγγλία των χειραφετημένων γυναικών.

 

 

Οπως ομολογεί η ίδια η Βιρτζίνια Γούλφ, έγραψε τη μαγική φράση “Ορλάντο, μια βιογραφία” και, από εκεί κι έπειτα, προχώρησε με μια ελαφράδα πνεύματος και μια ξεγνοισιά σπάνιες για κείνην: μέσα σ΄ένα είδος ευφροσύνης, με “μεγάλες πινελιές πάνω στο μουσαμά”.

Το έργο της έχει μεταφερθεί και στο θέατρο. Ο Ορλάντο ξεκινά τη σκηνική του ζωή ως νεαρός ευγενής στην υπηρεσία της Παρθένας-Βασίλισσας Ελισσάβετ τον 16ο αιώνα. Γνωρίζει έναν αγιάτρευτο έρωτα για μια Ρωσίδα πριγκίπισσα, έρωτα που τον ακολουθεί για τέσσερις αιώνες. Περνάει στα παλάτια της Κωνσταντινούπολης του 17ου αιώνα όπου λατρεύεται και από τα δύο φύλα. Επιστρέφει ως γυναίκα πλέον στη Βικτωριανή Αγγλία και βιώνει τους περιορισμούς εκείνης της εποχής. Η διαδρομή της ολοκληρώνεται στις αρχές του 20ου αιώνα και στη χαραυγή της γυναικείας χειραφέτησης.

Το θέμα των μεταμορφώσεων, της αλλαγών, αλλά ταυτόχρονα και της αδιάκοπης εξέλιξης που οδηγεί στην αναζήτηση της πραγματικής ταυτότητας αντιμετωπίζεται με ελαφράδα και χιούμορ, με τόλμη και αυτοσαρκασμό, χωρίς όμως να χάνει ούτε στιγμή την σοβαρότητά ή την φιλοσοφική του διάσταση, όπως περιμένει κανείς από ένα κείμενο της Βιρτζίνια Γουλφ.

Στις 11 του Οκτωβρίου του 1928 – την ημέρα που δημοσιεύτηκε το Ορλάντο, η Vita έλαβε ένα πλούσιο πακέτο, το οποίο περιείχε ένα αντίγραφο του βιβλίου και ένα πρωτότυπο χειρόγραφο της Βιρτζίνια. Πολλά χρόνια αργότερα, όταν έφτασε η είδηση της αυτοκτονίας της, η Βίτα περιέγραφε τη Βιρτζίνια ως το πιο όμορφο μυαλό και πνεύμα που είχε γνωρίσει ποτέ και έγραψε στο ημερολόγιο της ότι ο θάνατος της ήταν μία απώλεια που δεν θα μπορούσε ποτέ να αναπληρωθεί.

Ο Nicolson γράφει στο βιβλίο του για τη σχέση των δύο γυναικών, σημειώνοντας πως και οι δύο διατηρούσαν τους γάμους τους, οι οποίοι φυσικά ήταν αντισυμβατικοί για το πνεύμα της εποχής, είχαν όμως ισχυρότατους πνευματικούς δεσμούς μεταξύ τους και είχαν ξεπεράσει τον εγωισμό και τη ζήλια, διαμορφώνοντας σχέσεις εμπιστοσύνης και συντροφικότητας. 

Ένα απόσπασμα του βιβλίου: 

Εκτός απ’ αυτό (το λέμε και πάλι ψιθυριστά, μήπως και μας ακούσουν οι γυναίκες), υπάρχει κι ένα μικρό μυστικό που οι άντρες μοιράζονται μεταξύ τους. 

Ο λόρδος Τσέστερφηλντ το είπε ψιθυριστά στο γιο του με τη ρητή εντολή να το κρατήσει μυστικό «oι γυναίκες δεν είναι τίποτ’ άλλο παρά μεγάλα παιδιά… Ένας
άντρας που ξέρει τι κάνει παίζει μόνο μαζί τους, περνάει την ώρα του, αστειεύεται και τις κολακεύει». 

Καθώς όμως τα παιδιά ακούνε πάντα αυτά που δεν πρέπει (μερικές φορές και τα μεγάλα παιδιά ακόμη) το μυστικό διέρρευσε με κάποιον τρόπο, έτσι που όλη η
ιεροτελεστία του σερβιρίσματος του τσαγιού γίνεται κάτι το περίεργο. Μια γυναίκα ξέρει καλά ότι, ακόμα κι αν κάποιος πνευματώδης άντρας της στέλνει τα ποιήματά του, επαινεί την κρίση της, ζητάει την κριτική της και πίνει το τσάι της, αυτό με κανέναν τρόπο δεν δείχνει ότι σέβεται τις απόψεις της, θαυμάζει την αντίληψή της, ή ότι θα διστάσει, επειδή το σπαθί δεν αρμόζει σ’ αυτόν, να τρυπήσει το σώμα της με την πένα του. 

Όλα αυτά, όσο ψιθυριστά κι αν τα λέμε, πρέπει να έχουν διαρρεύσει τώρα πια∙ έτσι που, ακόμα και όταν κρατούν το μπολ με την κρέμα κι είναι έτοιμες να σερβίρουν τη ζάχαρη με την τσιμπίδα, οι κυρίες μπορεί να νευριάσουν λίγο, να κοιτάξουν έξω απ’ το παράθυρο λίγο, να χασμουρηθούν λίγο, και στο τέλος ν’ αφήσουν τη ζάχαρη να πέσει από ψηλά –όπως έκανε τώρα η Ορλάντο– μέσα στο τσάι του κυρίου Πόουπ. 

Δεν υπάρχει κανένας θνητός στον κόσμο, πιο έτοιμος να προσβληθεί ή πιο γρήγορος να εκδικηθεί, όπως ο κύριος Πόουπ. Γύρισε προς την Ορλάντο και της πέταξε αμέσως μ’ ένα απότομο τίναγμα μια γνωστή φράση από τους «Χαρακτήρες των Γυναικών».

Αργότερα προσπάθησε να μαλακώσει τη φράση του, αλλά στην αρχική της διατύπωση υπήρξε αρκετά τσουχτερή. Η Ορλάντο τη δέχτηκε με μια υπόκλιση.