O Θανάσης Τριαρίδης στο koutipandoras.gr: "Είμαστε οι θυμωμένοι νεοναζί της Δύσης…"

Συνέντευξη στην Ηλέκτρα Ζαργάνη

Πείτε μας λίγα λόγια για το έργο LEBENSRAUM. Ποιο είναι το βασικό θέμα του και πως προέκυψε μέσα σας η έμπνευση για τη δημιουργία του;

Για χρόνια με προβλημάτιζε η ιδέα ενός θεατρικού έργου που οι θεατές θα σκοτώνουν τον πρωταγωνιστή – ως ένα σαφές σχόλιο στην τελετουργική καταγωγική ρίζα του θεάτρου, που όπως όλα δείχνουν, κατέληγε στην ανθρωποθυσία του πρωταγωνιστή (για να αντικατασταθεί, σε επόμενα στάδια, με την θυσία του αποδιοπομπαίου τράγου). Ωστόσο αυτή η μεγαλεπίιβολη υπερ-φιλοδοξία πραγματοποιήθηκε σε μιια απρόσμενη και μάλλον πανηγυριώτικη αφορμή. Η πρώτη γραφή του LEBENSRAUM έγινε τη νύχτα της 10ης προς την 11η Μαρτίου 2014, μέσα στα πλαίσια του 3ου αθηναϊκού 24Hours (το οποίο διοργάνωσε ο Γιώργος Λυκιαρδόπουλος – και στο οποίο με πίεσε να συμμετάσχω η φίλη και συνεργάτιδα Βάσω Βασιλάτου ). Η παράσταση εκείνης της αρχικής εκδοχής δόθηκε το ίδιο κιόλας βράδυ, στο Θέατρο Κάππα της Αθήνας, σκηνοθετημένη μέσα σε 16 ώρες -όπως επιτάσσουν οι ασφυκτικοί «κανόνες» του 24Hours- από τον φίλο και εξακολουθητικό συνεργάτη Κώστα Φιλίππογλου, ενώ ο Ηλίας Κουνέλας, ο Γιώργος Νανούρης και η Σίσσυ Τουμάση ανέλαβαν το δύσκολο έργο να το υποστηρίξουν (με μία πρόβα μόλις λίγων ωρών) πάνω στη σκηνή. Τις αμέσως επόμενες ημέρες από εκείνη την πρώτη παράσταση (και καθώς προσπαθούσα να ξεπεράσω την σύγχυση που μου προκάλεσε ο πανηγυριώτικος και εντέλει «κοσμικός» χαρακτήρας του 24Hours ) διαπίστωσα πως το κειμενικό πρόπλασμα που είχε γραφτεί έστεκε αινιγματικά ζωντανό μέσα μου. Έτσι αποφάσισα να ξαναδουλέψω το «έργο»: μέχρι το τέλος του Μαρτίου του 2014 είχα καταλήξει σε μια δεύτερη εκδοχή τετραπλασιάζοντας την αρχική έκταση του κειμένου. Τον Σεπτέμβριο του 2014 αυτή η δεύτερη και «τελική» εκδοχή του «Lebensraum» ανέβηκε (όπως κάθε άλλο θεατρικό έργο μου) στην ιστοσελίδα μου (http://www.triaridis.gr/).

Η παράσταση παρουσιάστηκε πρώτα στο Βερολίνο και ύστερα σε άλλες πόλεις της Ευρώπης. Τι εμπειρίες αποκομίσατε από αυτό το ταξίδι;

Ήμουν εξαιρετικά τυχερός σε ότι αφορά το LEBENSRAUM (και στην γενικότερη παραστασιακή τύχη των έργων μου). Το έργο είχε μια ανέλπιστη για μένα εκκίνηση από το Βερολίνο σε σκηνοθεσία της Έλενας Σωκράτους με τον Κωστή Καλλιβρετάκη και τον Κωνσταντίνο Γεράκη στους δύο ρόλους και ταξίδεψε σε δυο γλώσσες, τρεις χώρες και εφτά πόλεις. Η παράσταση της Πηγής Δηματρακοπούλου είχε για μένα άλλα δύο σπάνια δώρα: την συνεργασία με την Πηγή και τον Σήφη Πολυζωίδη που θαύμαζα για χρόνια, αλλά και την γνωριμία με τον Πάνο Ζουρνατζίδη, έναν εκπληκτικό ηθοποιό που σε κάνει να τον χαζεύεις πάνω στη σκηνή. Το LEBENSRAUM, όποτε ανεβαίνει σε παράσταση και σε οποιαδήποτε συνθήκη, παρουσιάζει μια ακατανόητη και ανερμήνευτη επαναληπτικότητα δύο χαρακτηριστικών. Το πρώτο είναι γεμίζει τα θέατρα – και αυτό μου αφήνει αμφίθυμο αίσθημα. Από την μια χαίρομαι για την αποδοχή (σε όλους αρέσει) και επιπλέον είναι μια δικαίωση για την πάρα πολύ σκληρή δουλειά των συντελεστών. Το δεύτερο χαρακτηριστικό είναι το ότι ενοχλεί πολύ μια μερίδα θεατών. Αυτό δεν μπορώ να πω πως δεν με ικανοποιεί βαθιά. Αν ένα τέτοιο έργο δεν ενοχλεί, εγώ έχω αποτύχει.

Το έργο έχει ως αφετηρία τη ναζιστική επεκτατική θεωρία του Ζωτικού Χώρου. Πως προσεγγίσατε/ μελετήσατε αυτό το θέμα; Υπάρχουν παραλληλισμοί με το σήμερα;

Ασχολούμαι με τον Ναζισμό και το Ολοκαύτωμα περίπου 25 χρόνια, έχω γράψει περισσότερα από δέκα βιβλία πάνω σε αυτή τη θεματική. Η θεωρία του Ζωτικού Χώρου είναι η αφετηρία όλων των πολέμων, θρησκευτικών ή εθνικών, της Ιστορίας. Οι θρησκείες και τα έθνη είναι δομημένες ψευτιές που απλώς ντύνουν αυτή την θεωρία για να αιματοκυλήσουν την ανθρωπότητα. Και ο επόμενος μεγάλος πόλεμος, ο πόλεμος μεταξύ πεινασμένων και χορτάτων, πάνω στην ίδιο εφιάλτη του Ζωτικού Χώρου (και, κατά συνέπεια, πάνω στο ίδιο εφιαλτικό ανθρώπινο ορμέφυτο) θα στηριχτεί.

Πρόκειται για ένα πείραμα που δοκιμάζει, υπερβαίνει, καταργεί όρια και κυμαίνεται ανάμεσα σε διαφορετικά είδη. Ποιο είναι το βασικό “παιχνίδι” που συντελείται πάνω στη σκηνή;

Οι διαλογικές αφηγήσεις που γράφω και οι οποίες βρήκαν απρόσμενο δρόμο στην θεατρική σκηνή τα τελευταία χρόνια, είχαν αρχικά ως αποκλειστικό τους θέμα τον κόσμο των διασαλευμένων ταυτοτήτων, την χωροκατάκτηση του μυαλού των ηρώων μου από μια επινοημένη ταυτότητα ή συνθήκη σε βάρος της αληθινής. Έχουν δημοσιευτεί 13 τέτοια θεατρικά «έργα» μου. Το LEBENSRAUM προέκυψε ως μία ανάγκη κατάργησης του τέταρτου τοίχου που προϋποτίθεται ανάμεσα στην σκηνική δράση και το κοινό. Η θέαση αυτή είναι μια (μετα)πολιτική θέση για μένα καθώς πιστεύω πως ο διαρκής και εξακολουθητικός δολοφόνος είναι πάντοτε το κοινό, αυτοί που παρακολουθούν σιωπηλοί και χειροκροτούν συντονισμένοι. Με αφετηρία το LEBENSRAUM έχω γράψει μια ακόμη σειρά «έργων» που προσπαθούν να διερευνήσουν ετούτη την κατεύθυνση – ας πούμε, ένα είδος στον αντίποδα της διδακτικής αποστασιοποίησης.

Ποια είναι η επικοινωνία ενός συγγραφέα με το θεατρικό του έργο;

Υπάρχουν δυο μοίρες του θεατρικού έργου μετά την ολοκλήρωσή του. Η μία είναι η αναγνωστική μοίρα – που αφορά και κάθε άλλο γραπτό που δημοσιεύεται σε ένα βιβλίο ή στο Internet. Η άλλη είναι η παραστασιακή μοίρα – η παραστάσεις που γεννιούνται με αφορμή αυτό. Ο συγγραφέας δεν έχει καμμιά συμμετοχή ούτε στην αναγνωστική, ούτε, πολύ περισσότερο, στην παραστασιακή διαδρομή. Απλώς αν η αναγνωστική διαδρομή είναι βουβή, η παραστασιακή είναι γεμάτη με την μαγεία του θεάτρου: με πάθος, δάκρυα, ένταση και αγωνία – και με τις συναντήσεις με σπάνιους ανθρώπους που προσπαθούν με αφετηρία το νεκρό κείμενό σου (κείμενο=κάτι που κείται, δηλαδή ένα πτώμα) να δημιουργήσουν μια ζωντανή παράσταση.

Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο μεγαλύτερος φόβος, το μεγαλύτερο αδιέξοδο που αντιμετωπίζει σήμερα η κοινωνία;

Το μεγαλύτερο αδιέξοδο της ανθρωπότητας δεν είναι η οικονομική ύφεση των κοινωνιών της Δύσης (όπως πιστεύουμε με σιχαμένο εγωκεντρισμό οι πολίτες των κοινωνιών αυτών). Είναι η απερίγραπτη πείνα και εξαθλίωση των πληθυσμών του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου. Υπάρχουν δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι που ζούνε μέσα στην ανείπωτη αθλιότητα στην Αφρική, στην Νοτιανατολική Ασία, στην Μέση Ανατολή, στην Λατινική Αμερική, με λιγότερο από ένα δολάριο την ημέρα και χωρίς πρόσβαση στο τρεχούμενο νερό. Και αυτός ο πληθυσμός, παρά την συνθήκη ακήρυχτου πολέμου, πολλαπλασιάζεται με εκρηκτικό ρυθμό: το 2050 θα είναι περισσότεροι από 4 δισεκατομμύρια. Το δίλημμα έχει τεθεί εδώ και 20 χρόνια: είτε θα μοιράσουμε κάτι από την υπερκχειλισμένη χόρτασή μας με την πείνα τους, είτε οι πεινασμένοι θα γυρέψουν διέξοδο σε λογής εφιαλτικούς εξτρεμισμούς που δοξάζουν τον θάνατο (το εξτρεμιστικό Ισλάμ είναι ένας από αυτούς – πιθανώς ο πιο πρόσφορος).

Μιλάτε για «υπερεκχειλισμένη χόρταση των πολιτών της Δύσης» – και μάλιστα σε έναν καιρό που οι περισσότεροι συμπολίτες μας νιώθουν πως μαστίζονται από μια ανθρωπιστική κρίση.

Δεν μπορώ να πω πως έχω καλή γνώμη για αυτούς τους «συμπολίτες» μας. Οι «συμπολίτες» αυτοί είναι ηθελημένα απληροφόρητοι για την παγκόσμια πραγματικότητα και δεν έχουν ιδέα τι θα πει «ανθρωπιστική κρίση». Εξαιτίας του λαϊκισμού (που είναι η μήτρα κάθε φασισμού) μεταβάλλουν μέσα τους την υπαρκτή οικονομική δυσκολία του καιρού αυτού σε σχέση με τις προηγούμενες δεκαετίες σε μια βιβλική «πληγή» που τους βρήκε περίπου μεταφυσικά – και η οποία δικαιώνει στον περιορισμένο νου τους το θέριεμα κάθε μισαλλόδοξης κτηνωδίας μέσα τους. Αυτοί οι «συμπολίτες» μας καλό θα ήταν να προσπαθούσαν να μορφωθούν λίγο προτού εκφέρουν δημόσιο λόγο, καλό θα ήταν να βλέπανε ντοκιμαντέρ για την καθημερινότητα της ζωής στην κεντρική Αφρική ή στην Ινδία ή στην Κίνα, καλό θα ήταν να γυρεύανε στο Διαδίκτυο επίσημες εκθέσεις και στοιχεία (για παράδειγμα, να μαθαίνανε πόσες κιλοβατόρες ρεύματος και πόσα κυβικά νερό καταναλώνουμε κάθε μέρα οι Έλληνες πολίτες κατά μέσο όρο και να ψάχνανε τα αντίστοιχα νούμερα για τις χώρες που προανέφερα: η αναλογία πλησιάζει και σε κάποιες περιπτώσεις το 100 προς 1). Ξέρετε, μονάχα στα νεκροταφεία του Καΐρου, μέσα στους τάφους, ζούνε τρία εκατομμύρια άνθρωποι. Και εμείς, οι πολίτες της Δύσης, εγκλωβισμένοι στην εγωκεντρική φενάκη μας, αποφασίζουμε πως η πείνα είναι ευθύνη των πεινασμένων – και των γονιών τους που τους γέννησαν πεινασμένους. Ε, αυτή η θέση δεν είναι Διαφωτισμός – αυτό είναι ένα σφαγείο.

Θεωρείτε ότι βρισκόμαστε ξανά αντιμέτωποι με το ενδεχόμενο ανόδου του φασισμού;

Για τους λόγους που σας ανέφερα στην προηγούμενη απάντησή μου, πιστεύω πως η εγκαθίδρυση του φασισμού ως κυρίαρχη ιδεολογία μέσα στα μυαλά μας, στις ψυχές μας, στις κοινωνίες μας δεν είναι ένα εφιαλτικό ενδεχόμενο αλλά ένα αποκρουστικό δεδομένο. Ο πολίτης της Δύσης έχει γίνει ένας έτοιμος νεοναζί – δηλαδή ένας ετοιμος φονιάς. Και προσοχή: δεν βλέπω τον φασισμό στα μυαλά κάποιων «κακών άλλων». Τον βλέπω μέσα στα μυαλά όλων μας – και, προφανώς, και στο δικό μου.

Ποια βιβλία δεν θα θέλατε ποτέ να αποχωριστείτε;

Δεν μπορώ να φανταστώ την ζωή μου δίχως τα βιβλία, δίχως τις εικόνες των ζωγράφων, δίχως τις μουσικές των αιώνων, δίχως τις ταινίες του σινεμά αλλά και όλο το αρχειακό υλικό που σιγά-σιγά προκύπτει από τις παραστάσεις του θεάτρου. Άρα δεν θα αποχωρίζουν ποτέ μου το Internet που ήδη έχει πετύχει να εγκιβωτίσει και να διαδίδει δωρεάν όλην την τιτανική (και κάθε λογής) πνευματική παραγωγή των αιώνων της ανθρωπότητας. Αν ωστόσο θέλετε να κάνω μια πιο συγκεκριμένη επιλογή (καθώς νιώθω πως σε αυτό αποσκοπεί το ερώτημά σας), αν ναυαγούσα για όλη την υπόλοιπη ζωή μου σε ένα ερημονήσι, θα ήθελα να έχω μαζί μου έναν τόμο με τις τριάντα δύο αρχαίες τραγωδίες.

Ποια είναι η ευχή σας για τo 2017 σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο;

Η ευχή μου είναι να καταλάβουν οι πολίτες του δυτικού κόσμου πως είναι προνομιούχοι με ξένο αίμα και πως πρέπει να μοιραστούν την χόρταση τους με τους απελπισμένους της Αφρικής, της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής. Δυστυχώς αυτή η ευχή δεν θα ευοδωθεί διότι ο πολίτης της Δύσης έχει μετατραπεί σε έναν θυμωμένο νεοναζί που νοιάζεται για τα δικά του κεκτημένα και δεν θέλει να μοιραστεί τίποτε με κανέναν. Μα όταν έρθουν οι πεινασμένοι να γυρέψουν την απάντηση στην πείνα τους από την χόρτασή μας (και θα έρθουν, είναι βέβαιο), ας μην βάλουμε τα κλάματα. Εμείς, οι σιχαμεροί πολίτες του Δύσης, τους καταδικάζουμε σε αυτήν την πείνα, εμείς αφήνουμε την πιο μεγάλη αδικία των αιώνων να εκραγεί στα κεφάλια των επόμενων γενεών.

Ιnfo: 

Έργο:

LEBENSRAUM

Συγγραφέας:

Θανάσης Τριαρίδης

Ηθοποιοί:

Πάνος Ζουρνατζίδης

Σήφης Πολυζωίδης

Συντελεστές:

Σκηνοθεσία: Πηγή Δημητρακοπούλου

Φωτισμοί: Κοραής Δαμάτης

Σκηνικά: Κώστας Παππάς

Κοστούμια: Μαρία Κοντοδήμα

Επιμέλεια κίνησης: Βαγγέλης Πιτσιλός

Παραστάσεις:

Δευτέρα & Τρίτη στις 21:00

Τιμές Εισιτηρίων:

Κανονικό: 12€

Μειωμένο-φοιτητικό: 10€

Ανέργων-ΑμεΑ: 5€