Ο αιγύπτιος κινηματογραφιστής περιγράφει πώς άφησε κάτω την κάμερα του για να σμίξει με τους διαδηλωτές στην πλατεία Ταχρίρ
Έξι χρόνια πριν, το μικρό μήκους ντοκιμαντέρ το Βαελ Ομάρ, Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης, παρουσίασε από πρώτο χέρι το φόβο, την οργανωμένη αστυνομική βαρβαρότητα και τα βασανιστήρια που κυριάρχησαν στις αιγυπτιακές εκλογές του 2005. Όταν, στις 25 Ιανουαρίου, ο Ομάρ πήγε στην πλατεία Ταχρίρ του Καϊρου με εκατοντάδες αιγύπτιους διαδηλωτές, περίμενε ότι θα έκανε αυτό που πάντα του έρχεται αυθόρμητα: να κάνει μία ταινία. Τρεις ημέρες αργότερα, άφησε κάτω την κάμερά του για να παλέψει με τους συμπατριώτες, του μεταμορφωμένος από σκηνοθέτη σε πολίτη – δημοσιογράφο.
Πυροβολήθηκα στις 28 Ιανουαρίου, όμως ευτυχώς τα τραύματα δεν ήταν σοβαρά. Τρεις μέρες αργότερα πήγα πίσω στην πλατεία Ταχρίρ. Επειδή δεν υπήρχαν πολλές δυνατότητες για δουλειά, κατέληξα να είμαι διορθωτής για τις Νιου Γιορκ Ταιμς και το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Γυρνούσαμε την πόλη και κάναμε έρευνα. Τώρα που το σκέφτομαι, αυτή πρέπει να ήταν η πιο επικίνδυνη κατάσταση στην οποία έχω βρεθεί μέχρι τώρα στη ζωή μου, ακόμη κι από τη φορά που με πυροβόλησαν, γιατί εκείνες τις ημέρες όλοι οι ξένοι ήταν ύποπτοι.
Πώς είναι να γυρίζεις ντοκιμαντέρ στην Αίγυπτο; Θυμίζει περισσότερο είδος δημοσιογραφίας από είδος κινηματογραφικής τέχνης;
Ναι, σε ένα επίπεδο είναι δημοσιογραφία, αλλά σε ένα άλλο επίπεδο είναι ένας τρόπος
να κάνεις ταινίες ενός συγκεκριμένου είδους, καθώς το ντοκιμαντέρ δεν έχει τη βαρύτητα που έχει στη δύση. Προφανώς, προέρχομαι από μια διαφορετική σχολή σκέψης και σκέφτομαι ότι σιγά-σιγά έχουμε αρχίσει να κερδίζουμε έδαφος για να μπορούμε να κάνουμε ντοκιμαντέρ. Προσπαθούμε να πάρουμε μία οθόνη σε ένα τοπικό κινηματογράφο στο Κάιρο για να μπορούμε να προβάλουμε αποκλειστικά ανεξάρτητες ταινίες και ντοκιμαντέρ.
Όταν είσαι ανεξάρτητος κινηματογραφιστής πρέπει να έχεις μια στάση «να το κάνω μια και καλή». Αυτή είναι η φιλοσοφία σε ό,τι κι αν κάνω. Το να είμαι διορθωτής δεν ήταν μια δουλειά για την οποία είχα εκπαιδευτεί προηγουμένως. Αυτή τη στιγμή με ένα τρόπο όλοι είμαστε δημοσιογράφοι – είμαστε όλοι πολίτες δημοσιογράφοι σε μεγάλο βαθμό εξαιτίας όσων συμβαίνουν στο facebook και στο Τwitter. Υπάρχει ένα γενικό αίσθημα ότι τα ΜΜΕ δεν μας φέρονται δίκαια και είμαστε οι μόνοι που μπορούμε στην πραγματικότητα να κάνουμε τη δουλειά και να είμαστε ειλικρινείς για τα γεγονότα.
Τι ρόλο έπαιξαν τα social media στην επανάσταση;
Βεβαίως, η ταχύτητα με την οποία αυτό το εργαλείο μας ενεργοποιεί είναι αξιοσημείωτη. Βρίσκω εκδηλώσεις που ανακοινώνονται στο twitter πολύ πριν να δημοσιευτούν στον τύπο. Επομένως, από τη σκοπιά της αμεσότητας, όντως βοήθησαν στην ενεργοποίηση της επανάστασης. Από την άλλη, αν δεν είμαστε ένας λαός που είχε υποστεί τόσο σκληρή καταπίεση, ψυχολογική βία και βασανιστήρια και στέρηση ελευθερίας, δεν θα είχαμε ανταποκριθεί.
Τώρα το καλό είναι ότι όλα τα μάτια έχουν στραφεί στα αιγυπτιακά νέα για να μάθουν τι κάνουμε μέσω του διαδικτύου και πώς θα συνεχίσουμε να χρησιμοποιούμε αυτά τα εργαλεία. Είμαστε πρωτοπόροι στο ότι δώσαμε μια νέα σημασία σε αυτές τις τεχνολογίες, νέες χρήσεις γι΄ αυτές, και στο ότι οριοθετήσαμε ένα πλαίσιο για τη δύναμη την οποία κουβαλούν. Αλλά έχω να πω ότι για κάθε καλό, υπάρχει πάντα ένα κακό. Στο Ιράν είναι διαφορετική η ιστορία. Εδώ είμαστε τυχεροί αρκετά, ώστε οι αρχές να μην έχουν επίγνωση της χρήσης τους. Στο Ιραν, όμως, χρησιμοποιούν τα social media εναντίον των χρηστών τους. Αυτό συνέβη αρκετές φορές και στην Ταχρίρ. Αν μια πέτρα πετιέται ανάμεσα σε 30.000 ανθρώπους, 50.000 tweets εμφανίζονταν με αφορμή αυτή την πέτρα, και ξαφνικά μια πέτρα παρουσιάζεται ως εξέγερση. Οπότε η ικανότητα να διαδώσεις την στρεβλωμένη πληροφορία γίνεται εξίσου ισχυρή.
Πώς είναι το κλίμα για τα ντοκιμαντέρ τώρα στο Κάιρο; Πόσοι από τους συναδέλφους κάνουν ντοκιμαντέρ για την επανάσταση;
Εκατοντάδες! Υπάρχουν περίπου τριάντα τέτοια. Το πρόβλημα είναι ότι τα περισσότερα είναι ακατέργαστου τύπου ντοκιμαντέρ που βασίζονται σε πλάνα από την Πλατεία Ταχρίρ, τα οποία είναι καταπληκτικά, καθώς ο κόσμος χρειάζεται να ξέρει τι έγινε με λεπτομέρειες. Όμως, την ίδια στιγμή, ίσως επειδή είμαι πολιτικά στρατευμένος – βρίσκω ότι είναι πολύ νωρίς να κάνει κανείς οτιδήποτε έχει ένα είδους σκοπού.
Πώς είναι το κλίμα τώρα στο Κάιρο;
Είναι τρελό, επίσης δυναμικό, ανήσυχο και γεμάτο εκπλήξεις. Υπάρχει μία κούραση, δεν θα πω ψέματα, αλλά και μεγάλο άγχος. Οπότε υποθέτω ότι εξαρτάται από το είδος του ανθρώπου που είσαι είτε να εκτιμήσεις αυτό που συμβαίνει, είτε να σου λείπει η ψεύτικη ασφάλεια του δικτάτορα. Οπωσδήποτε όμως είναι μια νέα Αίγυπτος, μπορείς να το αισθανθείς.
Mε όλα τα καλά και τα κακά, υπάρχει κάτι νέο και αυτό είναι το πιο θετικό απ΄ όλα σε τελική ανάλυση. Όσο γρηγορότερα το καταλάβουν αυτό οι άνθρωποι, τόσο καλύτερα θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τις αλλαγές και τις μεταβάσεις που χρειάζονται για να βελτιώσουν τις ζωές τους.
Είχαμε θεσμοποιήσει τη βία, τον αναχρονισμό, την κοινωνική αδικία, την «υπερ – στρωμάτωση», το σύστημα διακρίσεων με τις κάστες. Επομένως, αυτό που συμβαίνει είναι κάτι περισσότερο από μια πολιτική επανάσταση, είναι μια πολιτιστική επανάσταση.
Μετάφραση: Αλίκη Κοσυφολόγου
http://www.rednotebook.gr
Πηγή: Al Jazeera
Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr