"Μελαγχολία της Αντίστασης": Στα μαγευτικά κύματα του έναστρου στερεώματος

«Έπαιξε μια γρήγορη κλίμακα για να ελέγξει την παρηγορητική καθαρότητα του οργάνου, άνοιξε την παρτιτούρα στη σωστή σελίδα και χτύπησε με δύναμη τις πρώτες συγχορδίες του πρελούδιου σε μι μείζονα».

Είναι ένα βιβλίο για τη δύναμη του χάους που όπως πιστεύει ο συγγραφέας είναι η φυσική κατάσταση του κόσμου; Είναι ένα βιβλίο για τα αυταρχικά καθεστώτα και την ικανότητα τους να παγιώνονται μέσα από την αδιαφορία; Είναι ένα μελαγχολικό βιβλίο που τείνει να δείχνει τα αδιέξοδα και την κυκλικότητα της αντίστασης και της ήττας που αναπόφευκτα τη συνοδεύει;

Το βιβλίο μας μεταφέρει σε μία απόκοσμη πόλη της Ουγγαρίας, γεμάτη μυστήρια φαινόμενα (κάποιοι τείνουν να τα ερμηνεύουν έτσι) και ένα τόσο παγωμένο τοπίο, το οποίο ταιριάζει αρμονικά με τις καρδιές των κατοίκων της που είναι σαν να έχουν στερέψει από διάθεση για ζωή. Φοβισμένοι, ζώντας πίσω από κλειστές πόρτες και με μία αδιόρατη απειλή πάνω από τα κεφάλια τους, καθρεφτίζουν τον εχθρό στο πρόσωπο μιας τεράστιας φάλαινας και ενός θιάσου του τσίρκου που έρχεται για να σπείρει το χάος και την καταστροφή στην πόλη. Η πιο αγνή και τρυφερή ψυχή του βιβλίου, ο Βάλουσκα, ταλαντεύται ανάμεσα στην αθωότητα και τις περιπλανήσεις του μέσα στην πόλη, την αίσθηση της ευθύνης απέναντι σε έναν άλλον άνθρωπο, αλλά και τις εσωτερικές ταλαντεύσεις του που τον περνούν απρόσμενα στην άλλη όχθη, συνειδητοποιώντας βίαια τη δική του αλήθεια.

Υπάρχει άραγε κάποια χαραμάδα φωτός; Και όμως. Ίσως η συνεχής αναζήτηση γύρω από την αποδοχή της ανθρώπινης κατάστασης, γύρω από τα αδιέξοδα του ανθρώπου, γύρω από τις επιλογές για την ίδια τη ζωή, να είναι ο συνδετικός κρίκος που ενώνει τα κομμάτια και τους χαρακτήρες του βιβλίου.

Οι ποιητικές εικόνες και ο κεντρικός ήρωας που βρίσκεται να βολτάρει στα μαγευτικά κύματα του έναστρου στερεώματος ενώ πατάει τα πόδια του στη Γη, δημιουργεί στον αναγνώστη μία ανείπωτη συγκίνηση και μία ανθρώπινη ζεστασιά που τον συνοδεύει μέχρι τις τελευταίες σελίδες. Ο Γκιόργκι Έστερ, ένας ακόμα ήρωας του βιβλίου, είναι από τη δική του πλευρά βουλιαγμένος στην απελπισία και την απομόνωση, παρ’ όλο που το πνεύμα του αντιστέκεται σθεναρά και χαρίζει στον αγνώστη τρομερά βαθιές σκέψεις για τη μουσική, την τάξη των πραγμάτων, το σκοτεινό πέπλο που συνοδεύει κάθε πορεία προς έναν σκοπό, κάθε όνειρο που είναι φτιαγμένο για να συντριβεί. Ο ήρωας εξυψώνει το χάρισμα της αμφιβολίας, αναζητάει έναν διάλογο με το ανώτερο και το θείο, ξεχνώντας κάποιες στιγμές ότι η ακινησία είναι ακόμα ένα είδος υποταγής και ότι όλα τα διακυβεύματα μπορεί να βρίσκονται εκεί δίπλα του και κάποια στιγμή (όπως και γίνεται) θα αναγκαστεί να αναλάβει δράση και να πάρει ο ίδιος την ευθύνη για αυτούς που αγαπάει.

«ΑΥΛΗ ΣΚΟΥΠΙΣΜΕΝΗ, ΟΙΚΙΑ ΤΑΚΤΟΠΟΙΗΜΕΝΗ», είναι το πρόγραμμα με το οποίο οφείλουν να συμμορφωθούν οι κάτοικοι της πόλης το οποίο, έρχεται στο τέλος να θριαμβεύσει ως δόγμα ακόμα πιο ισχυρό από πριν, ως η τελική νίκη της τάξης και της ησυχίας μέσα στην πόλη, ως η συντριβή κάθε αμφιβολίας. Και γύρω από όλα αυτά, υπάρχει η μορφή του πρίγκηπα, του πλάσματος που καθρεφτίζει στο πρόσωπο του όλες τις δυνάμεις του “κακού”. Ένας δαίμονας ή ένας άγγελος. Ένας δικτάτορας ή ένας αναρχικός. Μπορεί να χαρτογραφηθεί και να ταξινομηθεί;

Το τέλος του βιλίου σοκάρει, εκπλήσσει, δημιουργεί ερωτήματα. Μόνο έτσι εξάλλου, θα μπορούσε να κλείσει ένα μυθιστόρημα που με ένα παιχνίδι ανάμεσα στο σκοτάδι και το φως, μας αφήνει μία αίσθηση ότι εκεί μπορεί να βρίσκεται η ομορφιά του κόσμου και (γιατί όχι) και της αντίστασης. Στο παράλογο.

Π.Ε