Δεκεμβριανά: Καλλιτέχνες, διανοούμενοι και πολιτικοί

Έρευνα – κείμενα: Ζήσης Ι. Καραβάς

Ανάμεσά τους οι:

Από τις τάξεις του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ

Οι μουσικοσυνθέτες Μίκης Θεοδωράκης(*), Μάνος Χατζιδάκις, Ιάννης Ξενάκης (και αρχιτέκτονας). Οι ποιητές Μιχάλης Κατσαρός (και ζωγράφος), Αλέξης Πάρνης (και θεατρικός συγγραφέας και μυθιστοριογράφος), Τίτος Πατρίκιος και Δημήτρης Χριστοδούλου. . Οι διανοούμενοι και πανεπιστημιακοί Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος (φιλόσοφος, καθηγητής πανεπιστημίου και ακαδημαϊκός), Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ (ιστορικός/βυζαντινολόγος, καθηγήτρια πανεπιστημίου και ακαδημαϊκός), Κώστας Αξελός (φιλόσοφος, καθηγητής πανεπιστημίου). Οι ηθοποιοί Αιμίλιος Βεάκης, Μίμης Φωτόπουλος, Δήμος Σταρένιος. Οι Θανάσης Χατζής (συγγραφέας), Μέμος Μακρής (γλύπτης), Μάνος Ζαχαρίας (σκηνοθέτης) κ.ά.

ΕΛΑΣίτης ήταν στα «Δεκεμβριανά» και ο ποδοσφαιριστής του Ολυμπιακού Νίκος Γόδας, ο οποίος στις 13 Ιούλη 1945 καταδικάστηκε από το «κράτος των εθνικοφρόνων» σε θάνατο και έμεινε στη φυλακή της Κέρκυρας μέχρι το ξημέρωμα της 19ης Νοέμβρη 1948, όταν και εκτελέστηκε ως αμετανόητος κομμουνιστής, με τελευταία του επιθυμία να φοράει τη φανέλα του Ολυμπιακού!

Στον κυβερνητικό στρατό

Τα πιο γνωστά ονόματα που αναφέρονται είναι οι πολιτικοί Γεώργιος Ράλλης (πρωθυπουργός το 1980-81), Αναστάσιος Πεπονής (υπουργός σε πολλές κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ), Γεώργιος-Αλέξανδρος Μαγκάκης (πανεπιστημιακός και πολιτικός, διετέλεσε υπουργός στην κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας του Κωνσταντίνου Καραμανλή και εν συνεχεία υπουργός σε κυβερνήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου). Επίσης ο ταξίαρχος τεθωρακισμένων Στυλιανός Παττακός (το γνωστό πρωτοπαλίκαρο της απριλιανής χούντας του 1967), ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Ζάχος Χατζηφωτίου, κ.ά.

«Δεκέμβρης ’44» και ο Εμφύλιος στον κινηματογράφο

Μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού είναι οι κινηματογραφικές αναφορές στα «Δεκεμβριανά». Εκτός από την κορυφαία ταινία «Ο Θίασος» (1975) του Θόδωρου Αγγελόπουλου, ελάχιστες είναι οι ταινίες μεγάλου μήκους με φόντο τον «Δεκέμβρη ’44» και τον Εμφύλιο που ακολούθησε.

* «Η αλήθεια για τα παιδιά της Ελλάδας» (1948) – Των Μάνου Ζαχαρία και Γιώργου Σεβαστίκογλου. Πρόκειται για (γυρισμένο στον Γράμμο) ντοκιμαντέρ, που παρήχθη για τον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας (ΔΣΕ).

 

* «Η κάθοδος των εννέα» (1984) – Του Χρήστου Σιοπαχά.

* «Καλή Πατρίδα Σύντροφε» (1986) – Του Λευτέρη Ξανθόπουλου.

* «Ο Ηνίοχος» (1995) – Του Αλέξη Δαμιανού (σσ. κατά τον ίδιο αντανακλούσε και βιώματά του ως καπετάνιου του ΕΛΑΣ στη Ρούμελη, αλλά από άλλους αμφισβητείται ότι είχε τέτοιο πόστο και δράση στην Εθνική Αντίσταση).

* «Ψυχή βαθιά» (2009) – Του Παντελή Βούλγαρη.

O Ζήσης Ι. Καραβάς είναι δημοσιογράφος