Το ημερολόγιο της ανατροπής: "…Και η Παρασκευή της οργής ξημέρωσε…"

Ένας «μόνιμος επισκέπτης» του Καΐρου, με αφορμή τις φήμες περί επιδείνωσης της υγείας ή ακόμα και θανάτου του Μουμπάρακ θυμάται τα γεγονότα της αραβικής άνοιξης. Ο Γιώργος Σεφτελής, ζει και εργάζεται στην αιγυπτιακή πρωτεύουσα και περιγραφει την εξέγερση έτσι όπως αυτός την έζησε από κοντά. Η διήγηση του είναι εξαιρετικά επίκαιρη καθώς η τραγική κατάληξη του Καντάφι, φέρνει στο μυαλό όλων τις ταραχώδεις εξελίξεις στην Αίγυπτο. Η εξέγερση στην Τυνησία λειτούργησε ως «σπίθα» που έβαλε φωτιά στη μεγαλύτερη και ισχυρότερη μουσουλμανική χώρα του κόσμου. Το καθεστώς του Χόσνι Μουμπάρακ αιφνιδιάστηκε καθώς λίγους μήνες πρίν τη μεγάλη ανατροπή, αυτός και η πολιτική ελίτ της Αιγύπτου δεν μπορούσε να διανοηθεί τέτοιες εξελίξεις. Το ποτάμι δεν γύριζε, όμως, πίσω. Το αποτέλεσμα μίας αντιλαΐκής πολιτικής που διήρκησε παραπάνω από τρείς δεκαετίες οδήγησε σε περαιτέρω «άνοιγμα» της ψαλίδας μεταξύ πλουσίων και φτωχών, σε ανέχεια μεγάλου μέρους του αιγυπτιακού λαού και στην έλλειψη στοιχειωδών δημοκρατικών δικαιωμάτων και τέλος απόγνωση.

5 Ιανουαρίου 2011, στους κήπους του ξενοδοχείου Marriot

«Μα είδατε τί γίνεται στην Τυνησία;» ρωτάει ο συμπαθής επιχειρηματίας που έχει έρθει από την Ελλάδα στο Κάιρο για δουλειές. «Στην Ελλάδα είναι πολύ δύσκολα τα πράγματα και ξέρουμε ότι εδώ υπάρχουν πολλές ευκαιρίες». Δεν έχει άδικο. Οι ρυθμοί ανάπτυξης της αιγυπτιακής οικονομίας τα τελευταία τρία χρόνια αγγίζουν τους ρυθμούς ανάπτυξης της Κίνας! Τον περασμένο Δεκέμβρη η αγορά ακινήτων ξεπέρασε σε ρυθμούς ανάπτυξης το Ντουμπάι. «Θα είναι η Αίγυπτος το επόμενο Ντουμπάι;» αναρωτιέται ο συμπαθής κύριος. «Δεν είμαι τόσο σίγουρος», απαντάω σκεφτικά αλλά επισημαίνω ότι «υπάρχουν όντως ευκαιρίες ανεκμετάλλευτες σε μία χώρα 80 εκατομμυρίων ανθρώπων». Η Αίγυπτος είναι μία χώρα του αραβικού κόσμου που πότε κοιτάει προς την Σαουδική Αραβία και τα Εμιράτα και πότε προς την Ευρώπη. Με μουσουλμάνους, χριστιανούς, πάμπλουτους, πάμφτωχους πολίτες και με μία μεσαία τάξη ανάμεσα στους δύο, που θα ήθελε να μοιάζει στους δε αλλά ανησυχεί ότι θα αγγίξει τους μεν.
«Μα δεν σας ανησυχούν τα γεγονότα στην Τυνησία;» ρωτάει ο άλλος επενδυτής και ο Αιγύπτιος συνεργάτης μου σπεύδει να απαντήσει με τη σιγουριά του ντόπιου που γνωρίζει τη χώρα του. «Μα δεν μπορείτε να φέρνετε την Τυνησία ως παράδειγμα. Εδώ στην Αίγυπτο τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Η Τυνησία είναι μία μικρή χώρα με διαφορετικές δομές και ένα ιδιαίτερα αυταρχικό καθεστώς. Οι μεγάλες δυνάμεις μπορούν να επιτρέψουν μία ανατροπή στην Τυνησία, αλλά σε μία χώρα τόσο μεγάλη και στρατηγικά σημαντική όπως η Αίγυπτος, κανείς δε μπορεί να επιτρέψει μία “ανατροπή” να συμβεί. Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε την απόλυτη δύναμη του προέδρου μας Μουμπάρακ που έχει τη στήριξη του στρατού, του κόμματος του, των ΗΠΑ,του Ισραήλ και όλων των λοιπών». Παρατηρώ τη σιγουριά με την οποία μιλάει και καθησυχάζομαι αρχικά. Σίγουρα ούτε εγώ είμαι έτοιμος για μια ανατροπή…

Αλλά δεν είμαι και τόσο σίγουρος. Το βράδυ βγαίνω για φαγητό με φίλους στο ιταλικό του Ζαμάλεκ που ιδιοκτήτης του είναι ο γιός του Ομάρ Σαρίφ. Η αιγύπτια φίλη μου στο τραπέζι μας ενημερώνει για τις τελευταίες εξελίξεις στην Αίγυπτο: «Ένας νέος και άνεργος αιγύπτιος έβαλε φωτιά και κάηκε, αντιγράφοντας την κίνηση απόγνωσης του Τυνήσιου ομοΐδεάτη του. Και η κίνηση του ομοΐδεάτη του ήταν αυτή που άναψε τη φωτιά που ανάγκασε τον Μπεν Αλί και όλη του την οικογένεια να δραπετεύσουν στη Σαουδική Αραβία αφού κανείς από τους πρώην ευρωπαίους φίλους του δεν δέχτηκε να τον φιλοξενήσει.

Σκέφτομαι ότι θα έχουμε διαδήλωση αύριο στην πλατεία Tahrir. Έχουμε ξαναδεί διαδηλώσεις τα τελευταία χρόνια στο Κάιρο. Όλες μικρές σε μέγεθος με νέους ακτιβιστές και με την αστυνομία και την «mukhabarat» (τη μυστική αστυνομία) να τους παρακολουθεί, να τους δέρνει δημόσια και «ιδιωτικά». Πολύς κόσμος συμφωνεί μυστικά μαζί τους. Αλλά φοβάται…Δεν θέλει να χάσει τη δουλειά του και σίγουρα δεν θέλει να βασανιστεί σε ένα μυστικό δωμάτιο από τους ανθρώπους του προέδρου. «Η Αίγυπτος είναι η χώρα του Φαραώ» επισημαίνει ο καναδός φίλος στο τραπέζι και εγώ σκέφτομαι ότι αυτός ο τελευταίος Φαραώ δεν πρόκειται να αφήσει την απόλυτη εξουσία από τα χέρια του. Ήδη ετοιμάζει το γιό του Gamal, που δεν φαίνεται ακόμα να έχει το χάρισμα του μπαμπά του. Η διαδήλωση την επόμενη ημέρα είναι πολύ μεγαλύτερη. Μα αμφισβητεί αλήθεια ο κόσμος την εξουσία του Φαραώ; Του εθνικού ήρωα; Του ανθρώπου που κυβερνάει αυτή τη χώρα από το 1981; Η Αίγυπτος χρειάζεται έναν ηγέτη με πυγμή έτοιμο πάντα να συντρίψει τους εχθρούς του και τους εχθρούς του έθνους, με διαβεβαίωναν φίλοι και συνεργάτες. Και, όμως, πολύς κόσμος ιδιωτικά και δημόσια πια αρχίζει να αμφισβητεί τον τελευταίο Φαραώ. «Όλοι τον μισούμε» μου είχε πεί ένας ταξιτζής στο Κάιρο, αλλά σκέφτηκα ότι πάντα έτσι γίνεται με όλους τους Φαραώ…σχέσεις αγάπης-μίσους. Την Παρασκευή θα είναι η μεγαλύτερη διαδήλωση που έχει πραγματοποιηθεί στην Αίγυπτο, συμφωνούν όλοι. Οι φήμες στο facebook θέλουν τη Susan Moubarak («μαμα Susan» όπως την αποκαλεί ο κόσμος) να πακετάρει τις 48 βαλίτσες της και να φεύγει για το Λονδίνο. «Την αναγνώρισαν Αιγύπτιοι που εργάζονται στο αεροδρόμιο του Stanstead», προσθέτουν οι πηγές έτσι ώστε να είναι αληθοφανείς». Σίγουρα 31 χρόνια θα έχει μαζέψει πολλές βαλίτσες. Το βράδυ της Πέμπτης οι δρόμοι είναι άδειοι. Πάω στο γυμναστήριο μου και φεύγοντας ένας φίλος αιγύπτιος μου λέει χαριτολογώντας. «όσο γυμνάστηκες, γυμνάστηκες, αύριο κάνεις δεν ξέρει τί θα ξημερώσει…»

Και η Παρασκευή ξημέρωσε…Η Παρασκευή της οργής όπως την ονόμασαν οι διαδηλωτές. Και του φόβου; «Ο κόσμος φοβάται να μιλήσει ελεύθερα» άκουγα επί χρόνια τους αιγύπτιους να λένε. Και όμως η ατμόσφαιρα σήμερα δεν μυρίζει φόβο… Στο Marriot δίπλα στο σπίτι μου στην περιοχή Zamalek πίνω καφέ. Η ημέρα είναι ηλιόλουστη και αρχίζω να στέλνω SMS σε φίλους και γνωστούς για να μάθω τί ακριβώς γίνεται στην πλατεία Tahrir. Εγώ ανησυχώ…Αν τα πλήθη μαζευτούν εκεί πόσο εύκολο θα είναι για τον Φαραώ και τους ανθρώπους του να τους συνθλίψει. Έχει την εξουσία και το στρατό με το μέρος του. Και αν ο στρατός ανοίξει πυρ; Ξανακοιτάω νευρικά το τηλέφωνο μου. Κανένα από τα μηνύματα που έχω στείλει δεν έχουν απαντηθεί. Μα πού είναι οι φίλοι μου;
Μία τέτοια καλοκαιρινή Παρασκευή στα μέσα Ιανουαρίου σκέφτομαι να πάω να κολυμπήσω στην πισίνα του Grand Hyatt στην Corniche αφού κανένας από τους φίλους μου δεν απαντάει στα τηλέφωνα. Όλα είναι ήσυχα…προς το παρόν.

Η θέα από την πισίνα του Grand Hyatt είναι πραγματικά μαγευτική. Αισθάνομαι προνομιούχος που μια μέρα του Ιανουαρίου ενώ στην Ευρώπη βρέχει και χιονίζει, εγώ κάνω ηλιοθεραπέια μαζί με τουρίστες και αιγύπτιους. Το τηλεφωνικό δίκτυο έχει κοπεί με ενημερώνουν και έτσι καταλαβαίνω γιατί κανείς δεν απαντάει στα μηνύματα σου. Και ανησυχώ και πάλι.

H θέα είναι όντως μαγευτική και οι Ισπανοί τουρίστες ρωτάνε τί είναι οι φωτιές που αρχίζουν και φαίνονται στις δύο μεγάλες γέφυρες, τη γέφυρα της έκτης Οκτωβρίου και της 15ης Μαίου. Ημερομηνίες ηρωικές της νεότερης αιγυπτιακής ιστορίας. Και ο Φαραώ εθνικός ήρωας και στις δύο. Μα γίνονται μάχες. Αστυνομία, κλούβες, διαδηλωτές, πυροβολισμοί, δακρυγόνα…και είναι μόνο δύο το μεσημέρι.

Δεν έχω κυάλια αλλά τα βλέπω καθαρά. Ο κόσμος από το ένα άκρο της γέφυρας προσπαθεί να σπάσει τον κλοιό των αστυνομικών δυνάμεων και να περάσει στην άλλη όχθη. Να ενωθεί με τους υπόλοιπους στην πλατεία Tahrir. Κάποιοι πέφτουν στον Νείλο…Δακρυγόνα, όπλα και…οργή. «Τί ακριβώς θέλουν οι διαδηλωτές;», ρωτάει ο ισπανός τουρίστας τον αιγύπτιο σερβιτόρο που δείχνει ανήσυχος αλλά παράξενα χαρούμενος. Τέτοια γεγονότα σίγουρα θα επηρεάσουν το τουρισμό σας, συνεχίζει ο Ισπανός αλλά ο Αιγύπτιος δε δίνει πια σημασία. «Θέλουν μία καλύτερη ζωή του απαντάει».

Κανείς δεν ξέρει τί ακριβώς γίνεται στους δρόμους. Έχουμε νεκρούς; Πυροβολισμοί ακούγονται παντού. Θέλω να γυρίσω στο σπίτι μου, αλλά από το ξενοδοχείο μου συνιστούν προσοχή και να περιμένω τις εξελίξεις. «Hazr ittigawl» μου λέει τρομαγμένος ο διευθυντής του club. Αυτή τη λέξη δεν την έχω μάθει στο μάθημα των αραβικών παρόλο που μιλάω πολύ καλά αραβικά μετά από έξι χρόνια στη χώρα του Φαραώ. “Curfew” (απαγόρευση κυκλοφορίας) μου εξηγεί κάποιος αγγλομαθής. Δεν μπορώ πια να φύγω. Και ούτε να πάρω κανέναν τηλέφωνο. Το βράδυ μου δίνουν ένα δωμάτιο στο ξενοδοχείο. Κανείς δεν ξέρει τί ακριβώς γίνεται. BBC, CNN και η Hilary Clinton δηλώνει ότι η κατάσταση στην Αίγυπτο είναι σταθερή»! Μα ποιός μπορεί να αμφισβητήσει τον Φαραώ; Και, όμως, η πόλη καίγεται. Οι φωτιές πλησιάζουν το αιγυπτιακό μουσείο που φιλοξενεί όλους τους άλλους Φαραώ. Και το κτίριο του National Democratic Party είναι ήδη στις φλόγες. Το κτίριο του κόμματος του τελευταίου Φαραω.

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr