Η Κίνα του μέλλοντος μας

Πράγματι, η τελευταία  οικονομική επέλαση των Κινέζων στην Ελλάδα, ευπρόσδεκτη όσο και ελπιδοφόρα, μόνο ως ένα από τα διεθνή απρόοπτα και απίθανα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί. στη σημερινή κρίσιμη συγκυρία, η οποιαδήποτε ελληνική κυβέρνηση πιθανόν να περίμενε αναπτυξιακή βοήθεια από κάποια ευρωπαϊκά κράτη ή ακόμα και από την υπερατλαντική Υπερδύναμη. να όμως που η βοήθεια μας έρχεται, τουλάχιστον σε σημαντικό βαθμό, από τη νεότευκτη ασιατική Υπερδύναμη.

Η αλήθεια είναι  πως είχαμε δίκιο να μην θεωρούμε την Κίνα υπολογίσιμο παράγοντα, γιατί πραγματικά δεν ήταν. ούτε για μας, ούτε για οποιονδήποτε άλλον. έρμαιο της αποικιοκρατίας σ’ όλο τον 19^ο και σε μέρος του 20^ου αιώνα, θύμα της ιαπωνικής κατοχής στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, θα εμφανιζόταν στο μεταπολεμικό σκηνικό μ’ ένα δογματικό κομμουνιστικό καθεστώς, που εκ των πραγμάτων την καταδίκαζε σε διεθνή απομόνωση. ήταν το πρώτο σε πληθυσμό (1 δισ. 300 εκ. κάτοικοι σήμερα) και το τρίτο σε έκταση (9.600.000 τ.μ.) κράτος του πλανήτη, που όμως ασφυκτιούσε μέσα στο περικόρμιο μίας ιδιομορφίας εσωστρεφούς δικτατορίας του προλεταριάτου, αδυνατώντας να διεκδικήσει τη θέση που του άρμοζε στον σύγχρονο κόσμο.

Η όλη ιστορία, ως συνέχεια του απελευθερωτικού, και  η καταλήστευση των δημόσιων πόρων  από το προηγούμενο φιλοαμερικανικό  καθεστώς, είχαν αφήσει πίσω τους μία διοίκηση   διαλυμένη, μία οικονομία κατερειπωμένη κι έναν λαό πλήρως εξαθλιωμένο, που πέθανε από πείνα –και δεν είναι τρόπος του λέγειν. η τραγωδία επρόκειτο να πάρει νέες διαστάσεις, με την απόπειρα βίαιης επιβολής των «λαϊκών κοινοβίων» από τον Πρόεδρο Μάο Τσετούνγκ, που κόστισε εκατομμύρια νεκρούς από ασιτία, αλλά και με την περιβόητη «Πολιτιστική επανάσταση», που μετέτρεψε την απέραντη χώρα σε απέραντο πεδίο χαφιεδισμού και τρομοκρατίας. Σ’ αυτά ήρθε να προστεθεί και η ιδεολογική σύγκρουση Μάο- Χρουστόφ, η οποία αποστέρησε την Κίνα από τον τελευταίο διεθνή εταίρο της.

Η αναστροφή  της καταστροφικής πορείας αρχίζει  από την επανεμφάνιση στην κινεζική πολιτική σκηνή του μεταρρυθμιστή  Ντενγκ Χσιαοπίνγκ, ιδεολογικού αντιπάλου του Μάο, ο οποίος δύο φορές τον είχε καθαιρέσει  και ο ίδιος είχε αυτοεξοριστεί στην Καντώνα για ν’ αποφύγει τα χειρότερα.

ωστόσο, η επάνοδος του Ντενγκ δεν πραγματοποιήθηκε ομαλά, κάθε άλλο. μετά τον θάνατο του  επιλεγόμενου Μεγάλου Τιμονιέρη, το 1976, η εξουσία είχε περάσει σε μία μικρή ομάδα ακραίων στοιχείων, με επικεφαλής τη σύζυγο του Μάο, Κιανγκ Τσινγκ, η οποία ασκούσε καταπιεστική και τρομοκρατική πολιτική, με σιδερένιο βραχίονα την κομματική οργάνωση των Ερυθροφρουρών. Η αντίδραση δεν άργησε να εκδηλωθεί, με τη μυστική συσπείρωση κομματικών και στρατιωτικών αξιωματούχων γύρω από τον Ντενγκ , οπότε ένα πρωί η σύζυγος και οι πιστοί της, από πανίσχυροι εξουσιαστές βρέθηκαν σιδηροδέσμιοι στην φυλακή. ήταν η περιώνυμη «Συμμορία των τεσσάρων» όπως αποκλήθηκε από την νικήτρια παράταξη, και σ’ αυτήν επιδόθηκαν όλα τα μέχρι τότε δεινά του κινεζικού λαού. η ομάδα καταδικάστηκε και η Κιάνγκ Τσινγκ καταδικάστηκε σε θάνατο, χωρίς όμως να εκτελεστεί. πέθανε μία δεκαετία αργότερα, σε κατ’ οίκων περιορισμό στο Πεκίνο.

Ουσιαστικός τώρα κυβερνήτης της Κίνας, ο Ντενγκ Χσιαοπίνγκ, από τη μία τίμησε και δόξασε τη μνήμη του Μάο, ενώ από την  άλλη ανέτρεψε ολοκληρωτικά την πολιτική του. είχε αντιληφθεί πως η απομόνωση της Κίνας, απλώς θα διαιώνιζε την ενδημική λαϊκή εξαθλίωση. Και πίστευε ότι για την υπέρβαση του αδιεξόδου η πραγματικότητα υπαγόρευε την υιοθέτηση ενός συστήματος «λελογισμένου καπιταλισμού» αλλά χωρίς κλονισμό της κυριαρχίας του Κ.Κ.Κ. Αυτό, βέβαια, σήμαινε τη (σιωπηλή έστω) αποκήρυξη της μαοϊκής οικονομικής πολιτικής, με τα «κοινόβια» και τον απόλυτο κρατισμό, καθώς κι έναν αλλιώτικο τρόπο ζωής του λαού από εκείνον που του είχε επιβάλει η τριαντάχρονη επαναστατική παράδοση.

Στην πράξη, η  αλλαγή θα εγκαινιαστεί με τη βαθμιαία κατάργηση των «κοινοβίων» και  την απόδοση της γης στους μικροϊδιοκτήτες καλλιεργητές.  στο εξής οι χωρικοί μπορούσαν να έχουν τον δικό τους κλήρο, με μόνη χρέωση να παραδίδουν στο κράτος το 10% της παραγωγής τους. το υπόλοιπο προϊόν τους ανήκε, για να διαθέτουν στην αγορά. Τα αποτελέσματα της αλλαγής υπήρξαν θεαματικά, με την παραγωγή να τριπλασιάζεται (σε κάποιες περιοχές και να διπλασιάζεται) μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα.

ένα δεύτερο  μέτρο είναι ακόμη ριζοσπαστικότερο –πραγματικός συγχρονισμός για τους εθισμένους στα μαοϊκά πρότυπα. Σε 14 λιμάνια της Κίνας  εισάγονται οι λεγόμενες Ειδικές Οικονομικές Ζώνες, όπου κάθε ιδιώτης έχει τη δυνατότητα να ιδρύσει εμποροβιομηχανική επιχείρηση, καταβάλλοντας τα μισά κέρδη του στο κράτος και κρατώντας ως περιουσιακό στοιχείο τα υπόλοιπα. εδώ έχουμε ένα σχεδόν απροκάλυπτο καπιταλιστικό σύστημα με μερικό κρατισμό, που γρήγορα θα επεκταθεί σ’ όλη τη χώρα, έτσι ώστε να δημιουργηθεί το πιο πρωτότυπο πολιτικό-οικονομικό καθεστώς του κόσμου: κομμουνιστική διακυβέρνηση με κεφαλαιοκρατική οικονομία.

Έχοντας πια σταθερά στα χέρια του τον έλεγχο του Κόμματος, αλλά και την ευρύτατη λαϊκή αποδοχή, ο Ντενγκ προχωρεί στη διατύπωση δύο αποφθεγμάτων, που θα καθορίσουν την μελλοντική πορεία της Κίνας:

«Δεν  έχει σημασία αν μία  γάτα είναι άσπρη  ή μαύρη, φτάνει να πιάνει ποντίκια»

Δηλαδή, ότι τα πάντα κρίνονται, όχι από το δόγμα, αλλά από το αποτέλεσμα και:

«Ο  πλούτος είναι  δόξα»

Μία άποψη σχεδόν απίστευτη για κομμουνιστή ηγέτη, που ασφαλώς θα έκανε να τρίξουν  τα κόκαλα, όχι μόνο του Μάο, αλλά και τον Μαρξ και του Λένιν.

Έκτοτε, στην 30ετία που μεσολάβησε, η Κίνα, βαδίζοντας στον δρόμο του Ντενγκ, πέτυχε μία  οικονομική εξέλιξη που κανένας  Δυτικός οικονομικός αναλυτής δεν  είχε διανοηθεί. σήμερα το κινεζικό νόμισμα, το γιουάν, είχε φτάσει να απειλεί και  το δολάριο και το ευρώ, ενώ τα κινεζικά προϊόντα κατακλύζουν τον πλανήτη, απωθώντας όλα τα’ άλλα –ιδίως εκείνα των ισχυρότερων οικονομικών της Δύσης. Η Κίνα έχει στην κατοχή της πως τα περισσότερα ομόλογα του αμερικανικού Δημοσίου και το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου χρέους. έχει, επίσης, ένα τεράστιο εμπορικό πλεόνασμα, σε αντίθεση με το τεράστιο εμπορικό έλλειμμα της Αμερικής και αρκετών ευρωπαϊκών κρατών.

Αυτά όλα δίνουν μία ιδέα της σημασίας που έχει για την Ελλάδα το ενδιαφέρον των  Κινέζων να την καταστήσουν πύλη εισόδου των προϊόντων τους στην Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή. Αν η ευκαιρία αξιοποιηθεί κατάλληλα, πιθανόν αυτή την ώρα εμείς οι Έλληνες να βρισκόμαστε μπροστά στην Κίνα του μέλλοντος μας