ΕΧΕΤΕ ΜΗΝΥΜΑ…

Στην Ελλάδα, πολιτική δεν είναι η τέχνη των εφικτού, αλλά των μεταφράσεων.Έτσι, το εκλογικό αποτέλεσμα βρήκε σωρεία μεταφραστών σε μια προσπάθεια η πολιτική να είναι συμβατή με την τέχνη της. Όχι απαραίτητα όμως και ειλικρινής. Και αν η σύγχρονη πολιτική στην Ελλάδα δεν θέλει να είναι ειλικρινής μετά τις εκλογές, σκεφθείτε τι κάνουν οι πολιτικοί. Ακόμη και αυτή η νίκη του ΠΑΣΟΚ, με 4,4 % έναντι της ΝΔ, από πολλούς μεταφράζεται όχι ως νίκη του κόμματος του Γιώργου Παπανδρέου, αλλά ως ήττα της ΝΔ. «Δεν κέρδισε το ΠΑΣΟΚ, έχασε η ΝΔ». Σε καμία δήλωση στελέχους της ΝΔ, χθες, δεν υπήρξε ούτε μία αναφορά στο γιατί λοιπόν έχασε η ΝΔ, πέρα απ’ τα γενικόλογα «έφταιγε η αλαζονεία» «δεν ακούσαμε τον κόσμο», «δεν πείσαμε για την πολιτική μας». Εν ολίγοις, η εγχείρηση θα μπορούσε να είχε πετύχει, αν ο ασθενής δεν απεβίωνε.

Το ΠΑΣΟΚ διένυσε μια μεγάλη απόσταση (ήταν 10 μονάδες πίσω) μέχρι να επικρατήσει με 4,4 μονάδες. Αυτό είναι νίκη του. Είναι πολύ πίσω όμως από την αυτοδυναμία που θα ήθελε. Αναμφίβολα είναι μια προσωπική νίκη του Γιώργου Παπανδρέου (περισσότερο απ’ ό,τι κάποια πειστική πολιτική διακυβέρνησης) ο οποίος κατάφερε να υπερκεράσει εσωκομματικές παγίδες και φασίζουσες μειωτικές φημολογίες («είναι καλός αλλά για τη Σουηδία», «καλύτερα να κάνει ποδήλατο από πολιτική», «καλό παιδί αλλά..»)

Η ΝΔ, στα πέντε χρόνια διακυβέρνησης, έχει χάσει όχι μόνο ποσοστά αλλά και λαϊκά ερείσματα. Και ενώ έχασε για λόγους πολιτικής, η ήττα αρχίζει να χρεώνεται προσωπικά στον ηγέτη. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που ο Κώστας Καραμανλής δεν χρεωνόταν πολιτικά, ακόμη και αυτά τα πολιτικά επιζήμια που προέκυπταν απευθείας από τον προσωπικό του κύκλο. Ο πρωθυπουργός θα καταβάλει προσπάθεια για να πείσει πως έχει το ηθικό δικαίωμα (το έχει;) και μπορεί να κυβερνήσει με μία κυβέρνηση 151 βουλευτών που είναι δεύτερη στην προτίμηση του λαού. Το επιχείρημα βεβαίως ότι οι ευρωεκλογές έχουν άλλα κριτήρια δεν ευσταθεί. Η εκλογική αναμέτρηση έγινε στη βάση της «εθνικής» αντιπαράθεσης, με ζητούμενο τη νίκη και τα μηνύματα. Το επιχείρημα που χρησιμοποιεί το επιτελείο της Ρηγίλλης είναι η αποχή. «Η αποχή ευνόησε το ΠΑΣΟΚ. Οι ψηφοφόροι της ΝΔ ήθελαν να δείξουν τη δυσαρέσκειά τους και απήχαν, αντί να ψηφίσουν άλλο κόμμα.» Το πιο γουστόζικο αντεπιχείρημα στην άποψη αυτή το είπε κάποιος σε ένα πάνελ το βράδυ των εκλογών : «είναι σαν να παίζουν δύο ομάδες στο γήπεδο και να χάσει η μία με 4-0 αλλά να ζητήσει να μην ισχύσει το αποτέλεσμα, γιατί είχε λίγο κόσμο στο γήπεδο.» Δυστυχώς ή ευτυχώς, δεν υπάρχει ψήφος υπό όρους και προϋποθέσεις. Ούτε ετεροβαρής.

Η αποχή είναι ένα μεγάλο πολιτικό θέμα, αν και δεν αγγίζει το 50% που εμφανίζεται ως πραγματικότητα. Δεν γίνεται σε μία χώρα 11 εκατομμυρίων κατοίκων (μαζί με τους μετανάστες και τα παιδιά) να εμφανίζονται 10 εκατομμύρια εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι. Είναι προφανές πως πρόκειται για εγγεγραμμένους μεν, αλλά πιθανώς συμμαθητές του Κολοκοτρώνη oι οποίοι για την ελληνική γραφειοκρατία παραμένουν ζωντανοί, υγιείς και διαμαρτυρόμενοι. Ναι, η αποχή σημείωσε αύξηση και δεν φταίει η παραλία. Η παραλία υπήρχε και στο παρελθόν ως αντίπαλο δέος των εκλογών. Αν κάποιοι την επέλεξαν τώρα, είναι γιατί τώρα πια τη βρίσκουν πιο ενδιαφέρουσα από ένα πολιτικό σύστημα που ελάχιστη σχέση έχει με την καθημερινότητα.

Στο κυβερνών κόμμα η πιο δύσκολη μάχη δεν είναι της κάλυψης της διαφοράς με το ΠΑΣΟΚ, αλλά η εσωκομματική. Όταν τα επιχειρήματα για την εκλογική ήττα δεν θα έχουν καμιά σημασία πια, θα αναζητηθούν αυτοί που φταίνε. Ή που πρέπει να φταίνε. Κι αυτό θα είναι όντως πολύ κουραστικό για τον κύριο Καραμανλή.

Ο ΛΑΟΣ, ένας από τους νικητές των εκλογών αυτών (όπως και άλλα ακροδεξιά κόμματα στην Ευρώπη), αναδεικνύεται ως καθοριστικός παράγοντας, περισσότερο για τη ΝΔ παρά για την πολιτική σκηνή. Σύμφωνα με τον Γιώργο Καρατζαφέρη, ΝΔ και ΛΑΟΣ αποτελούν δύο κόμματα της ίδιας παράταξης. Απλώς, το ένα είναι ισόγειο και το άλλο ρετιρέ. Ο κύριος Καρατζαφέρης χτυπάει πλέον την πόρτα του ρετιρέ. Η δήλωσή του, το βράδυ των εκλογών, δεν είχε καμία αιχμή για την ήττα της ΝΔ. Ξέρει σε πόσο δύσκολη θέση είναι ο Κώστας Καραμανλής και ίσως κάποια στιγμή του πετάξει τη σανίδα σωτηρίας, την οποία βεβαίως και θα διαπραγματευτεί με τον καλύτερο τρόπο. Εισέπραξε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό, κάνοντας σημαία δύο πράγματα: τους μετανάστες και τα θέματα ασφάλειας. Μπροστά στο φόβο απώλειας της εξουσίας, αλλά και προσωπικής συντριβής, δεν είναι απίθανο στο μέλλον ο Κώστας Καραμανλής να περάσει τα όρια του μεσαίου χώρου και να ανακαλύψει τη λαϊκή δεξιά, με σπόνσορα τον Καρατζαφέρη.

Το ΚΚΕ αύξησε τις εκλογικές του δυνάμεις, κάτι που σίγουρα ήταν το ζητούμενό του. Εισέπραξε την ψήφο και αυτών που ήθελαν μια σκληρή τιμωρία στο σύστημα της δικομματικής διακυβέρνησης. Δεν είναι όμως ούτε πολιτική, ούτε ιδεολογική επιβράβευση. Το ερώτημα είναι αν θα χρησιμοποιήσει τις δυνάμεις που πήρε για να διαμορφώσει ευρύτερες συμμαχίες ή για να επιβεβαιώσει την ιδεολογική του αυτάρκεια.

Ο ΣΥΡΙΖΑ, με ικανοποιητικά εκλογικά αποτελέσματα, έχασε απέναντι στις προσδοκίες του και ίσως τις προσδοκίες του εκλογικού σώματος. Δεν μπόρεσε να αποτελέσει το ρεύμα που φαινόταν πως είναι πριν από ένα χρόνο. Κρίση ταυτότητας; Πολιτικό συνονθύλευμα; Αντικατάσταση της πολιτικής από την επικοινωνία, ή ακόμη χειρότερα από τη γοητεία του ακραίου; Οι ανακατατάξεις και οι αντιπαραθέσεις που θα ξεκινήσουν σύντομα (μοίρα της Αριστεράς) θα προσπαθήσουν μάλλον να απαντήσουν, χωρίς να είναι σίγουρο πως θα τα καταφέρουν.

Οι Οικολόγοι Πράσινοι φαντάζουν και αυτοί νικητές. Ανέβηκαν 400% από τις προηγούμενες ευρωεκλογές. Οι ίδιοι δείχνουν να μεταφράζουν τα ποσοστά τους, σε ανάγκη κομματιού της κοινωνίας να ταυτιστεί με μια εναλλακτική πολιτική. Η θεώρηση αυτή μοιάζει πολύ αισιόδοξη. Οι Οικολόγοι πήραν ψήφους απ όλα τα κόμματα. Πήραν κομμάτι της αντίδρασης στο πολιτικό σύστημα, αποτελώντας στα μάτια του κόσμου ένα μη πολιτικό ρεύμα που μπορεί ο καθένας να ψηφίσει χωρίς κομματικά ενοχικά. Το ζητούμενο όμως για την επιβίωση των Οικολόγων, στο σκληρό πολιτικό παιχνίδι που ξεκινά για την εξουσία, είναι ακριβώς το αντίθετο. Να απομακρυνθούν από την απολιτίκ ψήφο και να πείσουν πως είναι πολιτικός χώρος.

Οι πολιτικές εξελίξεις τους επόμενους μήνες θα είναι πολύ ενδιαφέρουσες. Με θεατή μια κοινωνία που μαθαίνει πλέον να αντιδρά διαφορετικά, αν και δεν επιβάλει ακόμα λύσεις άμεσα. Η ΝΔ για παράδειγμα έχασε όχι για τα σκάνδαλα αυτά καθ αυτά (η SIEMENS άλλωστε ανήκε και στο ΠΑΣΟΚ), αλλά για τον τρόπο που επέλεξε να τα διαχειριστεί. Κάλυψε αισχρά το Βατοπέδι, παζάρεψε την εξουσία με τον Παυλίδη, έκλεισε τη Βουλή με προσχήματα, οδηγώντας σκανδαλωδώς σε παραγραφές. Τέτοιες συμπεριφορές, απ ό,τι φαίνεται, δεν είναι ανεκτές πια, ακόμη και απ το κομμάτι της κοινωνίας που μπορεί να συμφωνεί πολιτικά. Και αυτό δεν αφορά μόνο στη ΝΔ αλλά στο πολιτικό σύστημα. Θα συνεχίσει να σαπίζει χαμένο στη μετάφραση των πολιτικών μηνυμάτων; Ή θα πάρει απλώς τα μηνύματα;