Αυτός είναι ο Νίκος Ρωμανός

Ο Νίκος Ρωμανός ήταν μαζί με τον φίλο του και συμμαθητή Αλέξη Γρηγοροπουλο το μοιραίο βράδυ της 6 Δεκέμβρη, το βράδυ που ο Αλέξης «έφαγε» τη σφαίρα του ειδικού φρουροί Επαμεινώνδα Κορκονεα, ένα βράδυ που άλλαξε τη ζωή του για πάντα. Ένα βράδυ που άλλαξε η Αθήνα για πάντα. Έξι χρόνια μετά και ο Νίκος Ρωμανός κατηγορείται για τη διπλή ληστεία στο Βελβεντό Κοζάνης με συνεργούς που έχουν διασυνδέσεις με τους Πυρήνες της Φωτιάς ενώ ερευνάται και η δική του συμμετοχή στην τρομοκρατική οργάνωση αφού βρέθηκαν αποτυπώματά του σε διαμερίσματα που χρησιμοποιούσαν οι συνεργοί. Τώρα ξεκίνησε απεργία πείνας από τις 10 Νοεμβρίου προκειμένου να του χορηγηθεί η άδεια που δικαιούται για να φοιτήσει στο πανεπιστήμιο το οποίο πέρασε.

Ποιος είναι ο Νίκος Ρωμανός

Ο Νίκος Ρωμανός είναι εγγονός του Αθανάσιου Νάσιουτζικ, που είχε πρωταγωνιστήσει το 1984 στο αποκαλούμενο έγκλημα στο Κολωνάκι. Όπου στις 24 Σεπτεμβρίου 1984 ο 73χρονος συγγραφέας Αθανάσιος Διαμαντόπουλος δολοφονήθηκε αποτρόπαια με 97 κτυπήματα σφυριού. Για το έγκλημα κατηγορήθηκε, δικάστηκε και φυλακίστηκε ο παππούς του Νίκου Ρωμανού Αθανάσιος Νάσιουτζικ. Μόνο που όπως αποδείχτηκε έπειτα από έναν δικαστικό μαραθώνιο, ο οποίος διήρκεσε 9 χρόνια, η «υπόθεση» παίχτηκε μεταξύ πνευματικών ανθρώπων του προοδευτικού χώρου, με πρωταγωνιστή τον Αθανάσιο Νάσιουτζικ, ο οποίος καταδικάστηκε ότι σκότωσε τον ομότεχνό του με 97 σφυριές στο κεφάλι. 

Η ζωή του Νίκου Ρωμανού στα 21 του χρόνια και τις 30 ημέρες που παραμένει ζωντανός από την απεργία πείνας, μοιάζει μόνο με μυθιστόρημα. Ίσως τελικά κατά βάθος να αφορά τον τρόπο με τον οποίο ανατράφηκε – αφού έμαθε να λατρεύει το απόλυτο, να ερωτεύεται και να μισεί μέχρι τέλους, να μη δέχεται το μέτρο. Ένα παιδί που δεν έχει δει ποτέ μέχρι την εφηβεία του τηλεόραση, αλλά που ξέρει από μικρό τι σημαίνει φυλάκιση και εγκλεισμός όταν το έζησε στο πετσί του με τον αγαπημένο του παππού.

Ο Νίκος δεν είδε αίματα στη τηλεόραση και σε ταινίες περιπέτειας, άλλα στον δρόμο που ο συμμαθητής του Αλέξανδρος Γρηγοροπουλος έσβησε στην αγκαλιά του. Ένα παιδί που για την κοινωνία ήταν ο παράξενος εγγονός του δολοφόνου. Ο Νίκος Ρωμανός είναι το αποτέλεσμα του ίδιου κύκλου που τον έκλεισε ερμητικά μέσα του και δεν του επιτρέπει να φύγει παρά μόνο θέτοντας το δίλημμα «ζωντανός ή νεκρός». Η μητέρα του Παυλίνα Νάσιουτζικ, αναγνωρίζοντας από πολύ νωρίς τη μοίρα της οικογένειας, έλεγε πως ακολουθούμε τη μοίρα «μιας ηροδότειας ιστορίας μονότονης που διακόπτεται πότε-πότε από το ρίγος του θανάτου». Και η αλήθεια είναι ότι η μεταφορική δεινότητα -η ικανότητα να βάζει κανείς τα παράφορα αισθήματα σε λέξεις- δεν έλειψε ποτέ από κανένα μέλος της οικογένειας Νάσιουτζικ-Ρωμανού.    

Το παιδί-θαύμα Νίκος Ρωμανός, ο οποίος αγαπούσε από μικρός οτιδήποτε είχε να κάνει με τις τέχνες: τον Μότσαρτ -ειδικά το 21ο Κοντσέρτο-, τον Ντοστογιέφσκι, τον Σταντάλ, τις φωτογραφίες του οποίου είχε κρεμασμένες η μητέρα στους τοίχους του σπιτιού. Η οικογένεια, ζώντας το δικό της μυθιστόρημα με αρκετές τραγικές σελίδες δεν είχε ανάγκη την έξωθεν κοινωνική μαρτυρία, καθώς τους αρκούσε η εσωτερική σιωπηρή συνενοχή – αυτή η σιωπή που πάντοτε εκνεύριζε τον μικρό Νίκο, ο οποίος έδειξε να προτιμά τη βοή των γηπέδων (και τους αγώνες του αγαπημένου του Παναθηναϊκού). Μια σιωπή που όχι μόνο δεν επέτρεπε την τηλεόραση στο σπίτι, αλλά αντίθετα επέβαλλε λέξεις που είχαν μέσα τους την υπερβολική δύναμη της λογοτεχνίας.

Το τέλος της εφηβείας

Το τέλος της αθωότητας ήρθε με τη σφαίρα του Κορκονεα στον Αλέξη, η ίδια σφαίρα σκότωσε και τον Νίκο Ρωμανό, η ίδια σφαίρα γέννησε την εκδίκηση στη θέση στης αθωότητας. Το λευκό φέρετρο που κουβαλούσε στην πλάτη του και θα το έβαζε ο ίδιος στην τελευταία κατοικία του φίλου του θα έβρισκε έκτοτε το συμβολικό ισοδύναμο στη βία. Η αγάπη για τον φίλο του, με τον οποίο περνούσαν μαζί μερόνυχτα παίζοντας ιντερνετικά παιχνίδια, διαβάζοντας και πηγαίνοντας στο γήπεδο, μετατράπηκε αυτόματα σε μίσος και υπόσχεση ότι προτεραιότητα θα είναι για πάντα η σύγκρουση. Μέσα σε δύο μήνες από τον θάνατο του Αλέξανδρου ο Νίκος Ρωμανός θα αποφασίσει να αλλάξει σχολείο, δηλαδή να εγκαταλείψει την ασφαλή θαλπωρή της Σχολής Μωραΐτη, όπου διέπρεπε ως μαθητής, για το δημόσιο σχολείο επικαλούμενος πολιτικούς λόγους. Οι επισκέψεις στα Εξάρχεια έκτοτε πληθαίνουν, μαζί και η απόφασή του να περάσει από την αναρχική θεωρία στην πράξη. Μετά από λίγους μήνες εξαφανίζεται από το σπίτι και αφοσιώνεται ψυχή τε και σώματι -όπως εκείνοι οι αναρχικοί και κοσμοκαλόγεροι του λατρεμένου του Ντοστογιέφσκι- στον ένοπλο. 

Πνευματικός του μέντορας είναι ο Αλφρέντο Μπονάνο, εμβληματική μορφή του αναρχικού χώρου και θεωρητικός του λεγόμενου «εξεγερσιακού αναρχισμού», ηγετικό στέλεχος της Autonomia Operaia. Το βιβλίο του «Armed Joy» θα γίνει το προσωπικό ευαγγέλιο του έφηβου Ρωμανού, όπως και η «Θεωρία και πρακτική της εξέγερσης». Μέσα στα διδάγματα και τα μπαρουτοκαπνισμένα συνθήματα του Μπονάνο αντηχούν το παθιασμένο κλέος του Ερρίκο Μαλατέστα και η αποφασιστικότητα των οπαδών του να περάσουν από τη θεωρία στην αιματηρή πράξη: άλλωστε ο ίδιος ο Μπονάνο, ο οποίος υπήρξε προσωπικός φίλος του Αλμπέρτο Φραντσεσκίνι και του Ρενάτο Κούρτσιο, δηλαδή των ιδρυτών των «Ερυθρών Ταξιαρχιών», συνελήφθη σε ληστεία στα Τρίκαλα. Είναι από αυτούς που προσφέρουν στον Ρωμανό, αλλά και στους συντρόφους και τους καλούς του φίλους, Ανδρέα Μπουρζούκο, Γιάννη Μιχαηλίδη και Δημήτρη Πολίτη, τα θεωρητικά κείμενα τα οποία διαβάζουν με μανία -άλλωστε, όλοι είναι αριστούχοι μαθητές, τέκνα των βορείων προαστίων-, αλλά και την ανάγκη προσφυγής στα όπλα. 

Από τη στιγμή που έμπαινε στο πούλμαν για να πάει στην Αμφισσα για να καταθέσει για τον φόνο του καλού του φίλου μέχρι που κατέβαινε με την κλούβα από το Βελβεντό, η πορεία της μοίρας είχε αρχίσει να γράφεται με μαύρα γράμματα και ο ίδιος το ήξερε. Ήταν τότε που θυμήθηκε και την τέχνη των επιστολών που είχαν αναπτύξει με ιδιαίτερη ικανότητα στο σιωπηλό σπίτι. Αντί επομένως να παραστεί ως μάρτυρας κατηγορίας στη δίκη για τον φόνο του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, θα προτιμήσει να συντάξει μια σειρά επιστολών: με μία τέτοια ξεκαθαρίζει ότι δεν θα παίξει κυρίαρχο ρόλο σε αυτή τη γελοιότητα, όπως αποκαλεί «τη στημένη δίκη», και δεν θα γίνει μέρος του συστήματος που «δολοφόνησε τον Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο». Επίσης, μαθαίνει και στους υπόλοιπους συντρόφους να γράφουν επιστολές αργότερα από τις φυλακές – αντί να είναι αναγκασμένοι να συνομιλούν με τους φύλακες. 

Η «διπλή ληστεία»

Την Παρασκευή 1η Φεβρουαρίου 2013 ο Ρωμανός συλλαμβάνεται μαζί με τρία άτομα για απόπειρα ένοπλης ληστείας στην Αγροτική Τράπεζα και στο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο στο Βελβεντό Κοζάνης. Για όσους δεν γνωρίζουν τα γεγονότα από μέσα, μάταια προσπάθησε ο άπειρος αναρχικός που οδηγούσε ένα μεταμφιεσμένο σε ασθενοφόρο βαν να διαφύγει με τους ληστές. Έκανε το τραγικό λάθος να περάσει τρεις φορές από όχημα της Αστυνομίας που κατάλαβε ότι κάτι ύποπτο συμβαίνει με το «νοσοκομειακό». Σε λίγο οι αστυνομικές δυνάμεις είχαν ενεργοποιηθεί και ύστερα από καταδίωξη κατάφεραν να το περικυκλώσουν. Ήταν τέτοια η άγνοια των άπειρων νεαρών που δεν είχαν φροντίσει να μελετήσουν καλά την περιοχή προκειμένου να μπορέσουν να διαφύγουν, με αποτέλεσμα να φτάσουν στα τέσσερα αδιέξοδα στους χωματόδρομους των ορυχείων και να συλληφθούν. Είναι ακριβώς σε αυτές τις στιγμές που η (κωμικοτραγική) πραγματικότητα ξεφεύγει από τις χολιγουντιανές ταινίες με τα γνωστά οδυνηρά αποτελέσματα. 

Ο ίδιος ο Ρωμανός επιμένει σε άλλη μια ιδεολογικοπολιτική επιστολή του ότι ασπάζεται μεν τον ένοπλο αγώνα και δεν μετανιώνει για τις πράξεις του, αλλά και ότι δεν έχει καμία σχέση με τους «Πυρήνες της Φωτιάς» εκτός από ιδεολογικές εμμονές. Ο τότε εισαγγελέας Γρηγόρης Πεπόνης προτείνει να πέσει στα μαλακά και τελικά ο Ρωμανός δεν δικάζεται ως τρομοκράτης, αλλά ως ποινικός κρατούμενος, με την ανώτατη όμως ποινή που προβλέπεται για ανάλογα αδικήματα. Η εισαγγελική εισήγηση για αναγνώριση ελαφρυντικών -λόγω του ότι «ο κατηγορούμενος δεν πυροβόλησε τους αστυνομικούς που τον καταδίωξαν, ούτε χρησιμοποίησε τον όμηρο ως ασπίδα για να διαφύγει», όπως επεσήμανε ο κ. Πεπόνης- δεν γίνεται δεκτή κυρίως εξαιτίας της επιμονής του ενόχου να μη μετανιώνει για τις απηνείς του πράξεις. Το ελαφρυντικό της μετ εφηβικής ηλικίας και των δραματικών εμπειριών του δεν γίνεται δεκτό και ο Νίκος Ρωμανός καταδικάζεται σε 15ετή κάθειρξη, την οποία εκτίει διαβάζοντας σαν τρελός – και περνώντας μετά από εξετάσεις σε σχολή των ΤΕΙ.

Οι άνθρωποι του Νίκου

Λίγοι είναι οι άνθρωποι του Νίκου, η αγαπημένη του , οι σύντροφοι αλληλεγγύης και γονείς του. Η μητέρα του αυτή που τον αγάπησε παράφορα και κατέβαλε κάθε προσπάθεια για να τον μεγαλώσει ώστε να γίνει ξεχωριστός, να μην έχει τη μέση νοημοσύνη, ούτε τις φοβίες των άλλων παιδιών. Ο πατέρας του Ρωμανού ήταν πάντοτε χαμηλών τόνων -όπως ήταν και ο γιος στην εφηβεία- και είχε μάθει να στηρίζει στωικά τα μεγαλεπήβολα σχέδια και οράματα της συζύγου του, από τότε που τη γνώρισε μικρό κορίτσι στην Ελβετία και προτού ακόμη ξεσπάσει η ιστορία με τον πατέρα της. Για όλους όσοι τον γνωρίζουν καλά καταλαβαίνουν ότι για να φτάσει ο 60χρονος Γιώργος Ρωμανός να πάρει το μικρόφωνο σε συνέντευξη Τύπου θα πρέπει να έχει εξαντλήσει όλα τα περιθώρια επαναστατικότητας. 

Σε αντίθεση με τους γονείς του, οι οποίοι αναγκαστικά δηλώνουν συμπαραστάτες στον αγώνα του στην απεργία πείνας, ο Νίκος Ρωμανός δεν δείχνει να πτοείται ακόμη κι όταν οι δυνάμεις του τον εγκαταλείπουν. Συμβολικά θα ερμηνεύαμε ότι το σώμα το του γίνεται όργανο μάχης για επιβίωση άλλα και εκμετάλλευσης από δήθεν επαναστάτες. Ο ίδιος, πάντως, έσπευσε να δηλώσει ότι στον αγώνα του δεν έχει ανάγκη από επαναστατικά φρονήματα, ούτε συμπαραστάτες – πόσο μάλλον οργανώσεις ή κόμματα που θα χρησιμοποιήσουν τη μάχη του για τη δική τους επιλεκτική αντιπαράθεση με διάφορες μορφές εξουσίας. 

Ο γάμος και οι σπουδές στη φυλακή

Ο Νίκος Ρωμανός μέχρι τη Γ’ Γυμνασίου πήγαινε στη Σχολή Μωραΐτη, ένα από τα ακριβότερα ιδιωτικά σχολεία της Αθήνας, αγαπούσε τη μουσική και έκανε ιδιαίτερα μαθήματα πιάνου με μία από τις πιο διάσημες Ελληνίδες πιανίστες. Αγαπημένο του άθλημα ήταν το τένις, ενώ ως φανατικός οπαδός του Παναθηναϊ­κού δεν έχανε αγώνα της αγαπημένης του ομάδας. 

Εκείνη την εποχή γνώρισε την κατά δύο χρόνια μικρότερή του Βιργινία. Ήταν ένας έρωτας κεραυνοβόλος. Από τότε τα δύο παιδιά δεν χώρισαν ποτέ. Ούτε όταν εκείνος ήταν καταζητούμενος και ζούσε κυνηγημένος, ούτε όταν τον έπιασαν και τον έκλεισαν στη φυλακή. Τους πρώτους μήνες η επικοινωνία και η επαφή μεταξύ τους ήταν πολύ δύσκολη. Οι γονείς και οι συγγενείς του μπορεί να τον επισκέπτονταν τρεις φορές την εβδομάδα, η φίλη του όμως δεν είχε αυτό το δικαίωμα. Έτσι, το ζευγάρι έψαχνε να βρει τρόπους επαφής και τότε ο Νίκος Ρωμανός αποφάσισε να κάνει πρόταση γάμου στην αγαπημένη του. Αυτό έγινε το καλοκαίρι του 2013. Ωστόσο το γεγονός ότι ο Ρωμανός ήταν ακόμη υπόδικος, ενώ υπήρχαν και προβλήματα διαδικαστικά, έκανε τους δύο νέους να αναβάλλουν συνεχώς την τελετή, η οποία τελικά έγινε στις 8 Αυγούστου του 2014. Εκείνη την Παρασκευή ο Νίκος Ρωμανός παντρεύτηκε με πολιτικό γάμο στις Φυλακές Αυλώνα την αγαπημένη του. Τον γάμο πραγματοποίησε ο δήμαρχος Αυλώνα μέσα στο γραφείο του διευθυντή των φυλακών, σε ένα κλίμα βαθιά φορτισμένο και παρουσία μόνο των μελών των δύο οικογενειών. Φυσικά, μετά τις ευχές και τα γλυκά, ο νεαρός επέστρεψε στο κελί του μαζί με τους υπόλοιπους συγκρατούμενούς του, ενώ οι υπόλοιποι γευμάτισαν σε ταβέρνα της περιοχής. 

Τα αποτελέσματα των Πανελληνίων Εξετάσεων που έδωσε έδειξαν ότι ο Ρωμανός εκτός από γαμπρός θα γίνει και φοιτητής. Ο 21χρονος μετά από πολλά ξενύχτια και τις εξετάσεις που έδωσε στο ειδικό εξεταστικό κέντρο των φυλακών πέρασε στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Μονάδων Υγείας του ΤΕΙ Αθηνών. Όπως λένε αυτοί που γνωρίζουν, είναι ένα αντικείμενο που του αρέσει πολύ. Στον περίπου ενάμιση χρόνο που κρατείται στις Φυλακές Αυλώνα παρακολουθούσε τα μαθήματα της Β’ και της Γ’ Λυκείου και ειδικότερα αυτά της Θεωρητικής και Θετικής Κατεύθυνσης και, όπως λένε οι καθηγητές του, ήταν άριστος μαθητής και ποτέ δεν δημιούργησε το παραμικρό πρόβλημα.