16 Οκτωβρίου 1793: Η Μαρία Αντουανέντα στη γκιλοτίνα

Το πρωί της 16ης Οκτώβρη του 1793, ο δήμιος Ανρί Σανσόν έσυρε από το κελί της φυλακής τη Mαρία Αντουανέτα, την 37χρονη πρώην βασίλισσα της Γαλλίας, η οποία λίγες ώρες νωρίτερα δικάστηκε με την κατηγορία της προδοσίας και καταδικάστηκε σε θάνατο.

Ο δήμιος με την κόκκινη κουκούλα έκοψε αρχικά τα μαλλιά της βασίλισσας, ώστε να της προσφέρει έναν καθαρό και γρήγορο θάνατο.

Λίγο μετά, την αποκεφάλισε μπροστά σε ένα χαρούμενο πλήθος που ζητωκραύγαζε, “Vive la nation!”

Όσο και αν θέλουμε να το πιστεύουμε, η Μαρία Αντουανέτα δεν είπε ποτέ “Αν δεν έχουν ψωμί, ας φάνε παντεσπάνι”

Σπάταλη, με βίο προκλητικό και αδιαφορία για το λαό, η Μαρία Αντουανέτα “τίμησε” τον όρο βασίλισσα όσο μπορούσε, ζώντας στα άκρα, απολαμβάνοντας χωρίς ενοχές ό,τι απλόχερα της χάριζε η μοναρχία. Την εποχή που μια σπίθα αρκούσε να τινάξει τη βασιλεία στον αέρα, η Μαρία Αντουανέτα, κρατούσε στα χέρια της ατομική βόμβα. Η πραγματικότητα όμως ίσως και να είναι λίγο διαφορετική. Παρακάτω είναι δέκα πράγματα που ίσως να μην γνωρίζατε για τη βασίλισσα που πυροδότησε τη γαλλική επανάσταση.

1. Η Μαρία Αντουανέτα ήταν πριγκίπισσα της Αυστρίας. Γεννημένη στη Βιέννη, το 1755, η Αρχιδούκισσα Μαρία Αντουανέτα ήταν το 15ο και πρότελευταίο παιδί του αυτοκράτορα Φραγκίσκου Α ‘και της ισχυρής αυτοκράτειρας των Αψβούργων Μαρίας Θηρεσία.

2. Ήταν μόλις 14 ετών όταν παντρεύτηκε τον Λουδοβίκο τον 16ο. Για να σφραγίσoυν τη συμμαχία μετά την πολύχρονη έχθρα Αυστρίας και Γαλλίας, που είχε σφυρηλατηθεί από τον πόλεμο των επτά ετών, οι αυστριακοί μονάρχες προσέφεραν το χέρι της νεότερης κόρης τους στον κληρονόμο του γαλλικού θρόνου, Dauphin Louis-Auguste, αργότερα Λουδοβίκο 16ο. Την 7η Μαΐου 1770, η 14χρονη βασιλική νύφη παραδόθηκε σε ένα γαλλικό νησί στη μέση του ποταμού Ρήνου και μία μεγάλη πομπή συνόδευσε την αρχιδούκισσα στο παλάτι των Βερσαλλιών. Μια μέρα μετά, η Μαρία Αντουανέτα συναντήθηκε με τον 15χρονο μελλοντικό βασιλιά της Γαλλίας και παντρεύτηκαν σε μια πλούσια τελετή στο παλάτι.

3. Χρειάστηκαν επτά χρόνια για τους δύο μελλοντικούς Βασιλείς να ολοκληρώσουν το γάμο τους. Λίγες μόνο ώρες μετά το βασιλικό γάμο, οι δύο έφηβοι πήγαν στα ενδότερα συνοδευόμενοι από τον βασιλιά Λουδοβίκο τον 15ο. Αφού ο βασιλιάς έδωσε την ευλογία του, τους φίλησε και έφυγε από το νυφικό δωμάτιο, για να ξεκινήσουν οι “διαδικασίες” για έναν ακόμη διάδοχο. Ωστόσο κανένα παιδικό γέλιο δεν θα ακούγονταν τα πρώτα επτά χρόνια. Ο Λουδοβίκος ο 16ος, έπασχε από μια επώδυνη πάθηση που τον είχε καταστήσει ανίκανο και το κουτσομπολιό από το παλάτι, κυκλοφόρησε σε όλη την Ευρώπη. Το 1777, η Μαρία Θηρεσία έστειλε έναν από τους γιους της, τον αυτοκράτορα Ιωσήφ τον 2ο στις Βερσαλλίες για να παρέμβει (;) και το πρόβλημα διορθώθηκε. Είτε επειδή ο διάδοχος υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση ή επειδή, σύμφωνα με τα λόγια του αυτοκράτορα, το ζευγάρι ήταν σε σύγχιση. Μέσα σε ένα χρόνο, η Μαρία Αντουανέτα, γέννησε το πρώτο από τα τέσσερα παιδιά του ζευγαριού.

4. Η Μαρία Αντουανέτα ήταν είδωλο των εφήβων. Μπορεί κατά τη διάρκεια της βασιλειας της να έγινε μισητή, ωστόσο στα πρώτα χρόνια της στη χώρα, η Μαρία Αντουανέτα κατέκτησε το γαλλικό κοινό. Όταν ως έφηβη έκανε αρχικά την εμφάνισή της στη γαλλική πρωτεύουσα, την υποδέχθηκε ένα πλήθος 50.000 Παριζιάνων τόσο ανεξέλεγκτο, ώστε τουλάχιστον 30 άτομα ποδοπατήθηκαν μέχρι θανάτου εκείνη τη μέρα.

5. Η πανύψηλη κόμμωση της απεικόνιζε κάποια στιγμή ένα πολεμικό πλοίο. Στο βιβλίο του “Το κεφάλι της Μαρίας Αντουανέτα”, ο Will Bashor, περιγράφει με λεπτομέρειες τη στενή σχέση της βασίλισσας με τον κομμωτή Léonard Autié. Έγινε γρήγορα ένας από τους έμπιστους της Αντουανέτας δημιουργώντας πανύψηλα χτενίσματα που αψηφούσαν τη βαρύτητα. Ο Autié φιλοτέχνησε ακόμη κι ένα πολεμικό πλοίο, ένα τεράστιο μοντέλο του γαλλικού, La Belle Poule, για τον εορτασμό βύθισης μίας αγγλικής φρεγάτας.

6. Ένα παραμυθένιο χωριό χτίστηκε γι ‘αυτήν στις Βερσαλλίες. Ενώ οι αγρότες λιμοκτονούσαν στα χωριά της Γαλλίας, η Μαρία Αντουανέτα ανέθεσε σε εργάτες την κατασκευή του “Petit Hameau”, ενός μικρού ονειρικού χωριού με λίμνες, κήπους, σπίτια, νερόμυλους και μια αγροικία πολύ κοντά στο παλάτι. Η βασίλισσα και οι κυρίες των τιμών ντυμένες ως αγρότισσες προσποιούνταν τις φτωχές χωρικές στο γραφικό αγροτικό καταφύγιο τους. Οι δαπάνες της Μαρίας Αντουανέτας για επιπολαιότητες, όπως το Petit Hameau εξόργισαν τους επαναστάτες και η ίδια κέρδισε το παρατσούκλι “Madame Deficit”

7. Η Μαρία Αντουανέτα δεν είπε ποτέ “Αν δεν έχουν ψωμί, ας φάνε παντεσπάνι”. Η φράση που προέτρεπε τους φτωχούς της Γαλλίας να φάνει παντεσπάνι, αφού δεν είχαν ψωμί, (“Qu’ils mangent de la brioche”) έχει αποδοθεί στη Μαρία Αντουανέτα. Πρόκειται ίσως για την πιο μεγάλη παραπληροφόρηση όσον αφορά τη βασίλισσα της Γαλλίας. Η φράση γράφτηκε για πρώτη φορά το 1765, στο βιβλίο του Ζαν Ζακ Ρουσώ, «Απολογίες», όταν η Μαρία Αντουανέτα ήταν μόλις εννέα ετών και δεν είχε επισκεφτεί ούτε μία φορά τη Γαλλία.

8. Οι χαλκευμένες κατηγορίες εναντίον της Μαρίας Αντουανέτα περιελάμβαναν και αιμομιξία. Εννέα μήνες μετά την εκτέλεση του βασιλιά Λουδοβίκου του 16ου, η Μαρία Αντουανέτα βρέθηκε αντιμέτωπη με κατηγορίες για εγκλήματα κατά της γαλλικής Δημοκρατίας από ένα επαναστατικό δικαστήριο.

Μεταξύ άλλων κατηγορούνταν για εσχάτη προδοσία, σεξουαλική ασυδοσία και αιμομικτικές σχέσεις με τον γιο της, Λουδοβίκο-Κάρολο, ο οποίος αναγκάστηκε να καταθέσει ότι η μητέρα του τον είχε κακοποιήσει. Μετά από μια διήμερη δίκη-παρωδία, οι ένορκοι (όλοι άνδρες) έκριναν την πρώην βασίλισσα ένοχη για όλες τις κατηγορίες και την καταδίκασαν ομόφωνα σε θάνατο.

9. Θάφτηκε σε έναν ανώνυμο τάφο και στη συνέχεια έγινε εκταφή της σορού. Μετά την εκτέλεση της Μαρίας Αντουανέτας, το σώμα της τοποθετήθηκε σε ένα φέρετρο και θάφτηκε σε ένα κοινό τάφο πίσω από την εκκλησία της Madeline. Το 1815, με την επιστροφή στο θρόνο του Λουδοβίκου του 17ου, ο βασιλιάς διέταξε την εκταφή των δύο βασιλέων και την ταφή τους μέσα στον καθεδρικό ναό της Βασιλικής saint-Denis.

10. Μια αμερικανική πόλη πήρε το όνομά της προς τιμήν της Μαρίας Αντουανέτας. Aπό το 1788 βετεράνοι της αμερικανικής επανάστασης ονόμασαν την περιοχή στην οποία εγκαταστάθηκαν μόνιμα, Marietta-Ohio. Έστειλαν μάλιστα επιστολή στη βασίλισσα, προσφέροντας της μια “πλατεία” στο κέντρο της πόλης.