Υποκριτική και κοντόφθαλμη η Συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας

Του Μάκη Ανδρονόπουλου

Η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για τις μεταναστευτικές ροές και την επανενεργοποίηση της ενταξιακής διαδικασίας της Τουρκίας είναι υποκριτική ως προς το σκέλος της ενταξιακής διαδικασίας, και κοντόφθαλμη ή ενδεχομένως και επικίνδυνη σε ότι αφορά τους μετανάστες. Παρ΄ όλα αυτά, είναι θετική για την Ελλάδα και για την Κύπρο, καθώς θα έχουν πεδίο ελέγχου της τουρκικής πολιτικής και ευκαιρίες πίεσης, αλλά και θα δοθεί χρόνος στους Ευρωπαίους να χωνέψουν καλύτερα το μεταναστευτικό ζήτημα και να σκεφτούν πραγματικές λύσεις.

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως μετά την τρομοκρατική ενέργεια που έπληξε το Παρίσι, η προοπτική για πλήρη ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ έχει απομακρυνθεί ακόμη κι από την σκέψη των ρομαντικών. Όχι γιατί το καθεστώς Ερντογάν φιμώνει τον τύπο και «κυνηγάει» τα στελέχη του HDP ή βυθίζεται όλο και πιο πολύ στη διαφθορά και στην διαχείριση της πολιτικής με την θρησκεία και τον αυταρχισμό, αλλά γιατί 80 εκατ. μουσουλμάνοι δεν αντέχονται στην Ευρώπη (ΣΣ: εδώ η Γαλλία δεν μπορεί να διαχειριστεί τα 5 δικά της), ιδιαίτερα μετά την ανάδυση των πολιτισμικών διαφορών. Είναι σαφές και για τις δύο πλευρές ότι θα ξεκινήσει ένα παζάρι που δεν θα έχει πάντα ευχάριστες πτυχές, καθώς η νομοθετικές προσαρμογές της Τουρκίας στο κοινοτικό κεκτημένο δεν θα σημαίνουν κατ΄ ανάγκη και την εφαρμογή τους.

Ειδικότερα, η Λευκωσία δικαιούται να αντιληφθεί την εξέλιξη ως θετική, καθώς βοηθάει ευθέως την επίλυση του Κυπριακού Ζητήματος, δεδομένης και της ευνοϊκής συγκυρίας που δημιουργείται με τον νέο Τουρκοκύπριο ηγέτη, τον κεντροαριστερό Μουσταφά Ακιντζί. Σε ότι αφορά την Αθήνα, αυτή μπορεί να εξασφάλισε να παραμείνει ως διαδικασία και κριτήριο το ευρωπαϊκό πλαίσιο στις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας, όμως όλοι που έχουν ασχοληθεί με πολιτικές διαπραγματεύσεις γνωρίζουν ότι τα πλαίσια λειτουργούν ενίοτε ως κινούμενη άμμος. Σημειώνεται ότι οι επανέναρξη των ενταξιακών διαδικασιών της Τουρκίας συμπίπτει με το μεγάλο debate του Brexit και την επικείμενη διαπραγμάτευση Κάμερον για μια Ευρώπη αλά καρτ.

Όμως, υπάρχουν και πολλά γκρίζα σημεία στο κοινό ανακοινωθέν. «Συμφωνήθηκε ότι είναι ουσιώδους σημασίας η διεξαγωγή ενός διαρθρωμένου και τακτικότερου διαλόγου υψηλού επιπέδου, προκειμένου να διερευνηθεί το ευρύ δυναμικό των σχέσεων Τουρκίας-ΕΕ, πράγμα που δεν έχει ακόμα πλήρως υλοποιηθεί. Στο πλαίσιο αυτό, και οι δύο πλευρές συμφώνησαν να διεξάγουν τακτικές συνόδους κορυφής δύο φορές ανά έτος, στο κατάλληλο πλαίσιο. Οι τακτικές σύνοδοι κορυφής θα παρέχουν τη βάση αξιολόγησης της πορείας των σχέσεων Τουρκίας-ΕΕ και εξέτασης των διεθνών ζητημάτων… Στο πλαίσιο αυτό, οι δύο πλευρές συμφώνησαν να διεξάγουν τακτικά συνεκτικές συνεδριάσεις πολιτικού διαλόγου σε επίπεδο υπουργών, Ύπατης Εκπροσώπου και Επιτρόπων». Όλα αυτά, Λευκωσία και Αθήνα πρέπει να τα παρακολουθούν εκ του σύνεγγυς, γιατί εκεί το «ευρωπαϊκό πλαίσιο» θα έχει ευκαιρίες να θυσιαστεί στο βωμό των συμφερόντων των μεγάλων δυνάμεων.

Στις 14.12.2015 ανοίγει το Κεφάλαιο 17 και «η συμφωνία επανεισδοχής ΕΕ-Τουρκίας θα τεθεί πλήρως σε εφαρμογή από τον Ιούνιο του 2016, ούτως ώστε η Επιτροπή να μπορέσει να υποβάλει την τρίτη έκθεση προόδου το φθινόπωρο του 2016 με σκοπό να ολοκληρωθεί η διαδικασία ελευθέρωσης του καθεστώτος θεωρήσεων, δηλαδή, να έχουν αρθεί οι απαιτήσεις θεώρησης για τους Τούρκους υπηκόους στη ζώνη Σένγκεν, έως τον Οκτώβριο του 2016, μόλις πληρωθούν οι προϋποθέσεις του οδικού χάρτη». Αυτό μπορεί να ακούγεται καλά για τους επιχειρηματίες της Μυκόνου, αλλά και θα δημιουργήσει ευκαιρίες για «ιστορικό τουρισμό» στην Θράκη από την τουρκική μεσοαστική τάξη, αλλά υπάρχουν κι άλλες πτυχές που δεν θα είναι αναγκαστικά και τόσο ευχάριστες. Σε κάθε περίπτωση, η Αθήνα έχει στα χέρια της και πάλι ένα σημαντικό εργαλείο για να διευθετήσει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Ας έρθουμε τώρα στο μεταναστευτικό που έχει πανικοβάλει τις ευρωπαϊκές ελίτ, γιατί η αντίδραση των κοινωνιών δεν οφείλεται μόνο τις εύλογες φοβίες για διείσδυση τζιχαντιστών μέσω των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών, αλλά και στο φόβο της αποσάθρωσης της αγοράς εργασίας. Υπό την πίεση των πολιτών, οι ευρωπαϊκές ελίτ βλέπουν ως σωτηρία την ομηρεία 2,2 εκατ. Σύρων στην Τουρκία και μαζί με αυτούς και εκατοντάδων χιλιάδων μεταναστών και προσφύγων από άλλες περιοχές. Οι μάζες αυτές αποτελούν πλέον για τον Ερντογάν ένα μεγάλο όπλο, τόσο για την προστασία των συμφερόντων της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή (Κουρδικό), όσο και για την εκβίαση των Ευρωπαίων που παρακολουθούν αμήχανοι την ιστορία.

Επίσης, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος τα τουρκικά hot spot να καταλήξουν να θυμίζουν το Εξπρές του Μεσονυχτίου. Είναι ένα ζήτημα, εάν το καθεστώς Ερντογάν που στηρίζει το ISIS ευθέως, ως μόνο αντίπαλο δέος στην συγκρότηση δεύτερου κουρδικού κρατικού μορφώματος στα τουρκοσυριακά σύνορα, θα έχει επιτυχίες στους ελέγχους της πραγματικής ταυτότητας των Σύρων προσφύγων που θα στέλνει για εγκατάσταση στην Ευρώπη (το ανακοινωθέν μιλάει για συγκεκριμένο αριθμό, χωρίς να τον προσδιορίζει). Αν λοιπόν, τα ενταξιακά Κεφάλαια έχουν προβλήματα, θα στέλνει για εγκατάσταση τζιχαντιστές, αν όχι θα στέλνει πραγματικούς πρόσφυγες.

Η Αθήνα πάντως, γίνεται βασικός κριτής της τουρκικής αποτελεσματικότητας, και θα δώσει έμφαση στην αντιμετώπιση κυκλωμάτων διακίνησης (ιδιαίτερα όσων εμείς υποδεικνύουμε), την σωστή εφαρμογή της συμφωνίας επανεισδοχής μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας, η οποία ήταν ανενεργή, αλλά και την παρακολούθηση των επιστροφών που θα κάνει η Τουρκία προς χώρες προέλευσης των προσφύγων. Η εφαρμογή της επιστροφής των μεταναστών στις πατρίδες τους, θα είναι από τις πιο ουσιαστικές πτυχές της συμφωνίας και η Κομισιόν θα υποβάλει σχετικές προτάσεις πριν τη Σύνοδο Κορυφής της 15ης Δεκεμβρίου.

Γενικά, η συμφωνία για τον έλεγχο των μεταναστευτικών ροών είναι μια συμφωνία πολιτικών προθέσεων και ορίζεται από την θέση Γιούνκερ-Τουσκ, σύμφωνα με την οποία «τα πάντα θα εξαρτηθούν από την Τουρκία» και του Νταβούτογλου, ο οποίος ξεκαθάρισε πως «κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί για τη μείωση των προσφυγικών ροών». Αν σκεφτούμε μάλιστα ότι Ρώσοι και Σύμμαχοι έχουν αποφασίσει να αφανίσουν το κρατικό μόρφωμα του ISIS, οι νέες ροές θα περιλαμβάνουν και ένα σημαντικό τμήμα τζιχαντιστών με ότι αυτό συνεπάγεται.

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr