Ραούλ Ντιάνιε (Raoul Diagne): Ο πρώτος έγχρωμος ποδοσφαιριστής στην Εθνική Γαλλίας

Στις 27 Απριλίου 2014 το δεξί μπακ της Μπαρσελόνα και της Εθνικής Βραζιλίας Ντάνι Άλβες στέκεται δίπλα στο σημαιάκι του κόρνερ και τρώει μια μπουκιά από την μπανάνα που του πέταξε απο την κερκίδα ένας οπαδός της Βιγιαρεάλ. Στις 2 Οκτωβρίου 1925 η Ζοζεφίν Μπέικερ ανεβαίνει στη σκηνή του Θεάτρου των Ηλυσίων Πεδίων φορώντας μόνο μια φούστα φτιαγμένη από λούτρινες μπανάνες και χορεύει στους ήχους του τσάρλεστον τον Άγριο Χορό, το νούμερο που θα την κάνει διάσημη. Στις 15 Φεβρουαρίου 1931 ο εικοσάχρονος Ραούλ Ντιάνιε πατάει το χόρτο του Ολυμπιακού Σταδίου Υβ Ντε Μανουάρ στα βορειοδυτικά προάστια του Παρισιού, για το φιλικό ματς Γαλλία- Τσεχοσλοβακία. Ο Ραούλ έπαιζε κι αυτός στο δεξί άκρο της άμυνας, ή μάλλον κυρίως εκεί, και ήταν στενός φίλος της Ζοζεφίν Μπέικερ. Μια εποχή μάλιστα, το παρατσούκλι του ήταν Ζοζεφίν, ίσως –διαβάζουμε στην μεγάλη γαλλική αθλητική εφημερίδα του μεσοπολέμου Match– λόγω της φιλίας τους, ίσως λόγω της χάρης με την οποία κινούνταν στο γήπεδο, ίσως για το ψηλόλιγνο παράστημα και τα μακριά του πόδια, ίσως γιατί κι αυτός κυκλοφορούσε στο Παρίσι με μια εξημερωμένη λεοπάρδαλη. Κυρίως βέβαια για το χρώμα του.

Ο Ραούλ Ντιάνιε ή «Μαύρη Αράχνη» ήταν ο πρώτος έγχρωμος –ο όρος από τις εφημερίδες της εποχής – ποδοσφαιριστής που έπαιξε στην Εθνική Γαλλίας. Στα χρόνια που ακολουθούν την πρώτη του εμφάνιση με την Εθνική Γαλλίας θα πάρει μεταγραφή στη Ρασίγκ Παρί, θα σκοράρει δυο φορές στην ιστορική πρώτη αγωνιστική του πρώτου επαγγγελματικού πρωταθλήματος τον Σεπτέμβρη του 1932, θα κερδίσει το νταμπλ τη σεζόν 1935-36 παίζοντας τη μισή σεζόν τερματοφύλακας – όταν ο φίλος του και πρώην μέλος της Eθνικής Αυστρίας Ρούντι Χίντεν δεν κατέβηκε να παίξει επειδή ζητούσε καλύτερο συμβόλαιο –, θα βγαίνει κάθε βράδυ στα καμπαρέ της Μονμάρτρης , θα κάνει παρέα με τραγουδιστές κι ηθοποιούς όπως ο Ζαν Γκαμπέν, θα γίνει εξώφυλλο στα περιοδικά και θα καπνίζει δυο πακέτα τσιγάρα τη μέρα. Γιατί, αν η ιστορία του ποδοσφαίρου είναι «το θλιβερό ταξίδι από την ευχαρίστηση στο καθήκον», ο Ραούλ δεν θέλησε να διανύσει μεγάλη απόσταση.

Στα 1956, προπονητής πια μιας ερασιτεχνικής ομάδας στη Νορμανδία, απαντά στις ερωτήσεις του δημοσιογράφου της Φρανς Φουτμπόλ: «Όχι, όχι, δεν κάπνιζα στη διάρκεια των ματς. Το πολύ πολύ κανένα τσιγάρο στα κλεφτά στο ημίχρονο». Θα φορέσει τα εθνικά χρώματα 18 φορές, θα συμμετάσχει στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1938 στη Γαλλία. Το τελευταίο του ματς ως διεθνής θα το παίξει στις αρχές του 1940. Μετά την συνθηκολόγηση με τη Γερμανία θα περάσει στη λεγόμενη «Ελεύθερη Ζώνη» και θα παίξει για την Τουλούζ και την Ανσύ. Θα συνεχίσει την μπάλα ως το 1949. Τελευταία ομάδα του η Αθλητική Ένωση Γκορέ, στην πατρική γη της Σενεγάλης. Θα ακολουθήσει μια μάλλον άδοξη καριέρα προπονητή.

Ο Ραούλ Ντιάνιε θα μπορούσε να ερμηνεύσει τον συμβολισμό της μπανάνας που πέταξε ο οπαδός της Βιγιαρεάλ στον Ντάνι Άλβες; Ο ίδιος μάλλον δεν αντιμετώπισε άλλον ρατσισμό εκτός από τα φυλετικά στερεότυπα των εφημερίδων όταν αναφέρονταν σε αυτόν: ήταν πάντα «χαρωπός», «αγαθός», «αυθόρμητος», «γελαστός». Μετά την πρώτη του εμφάνιση με την Εθνική τα σχόλια επικεντρώνονται στην μάλλον μέτρια απόδοσή του: «Χάρη στην ταχύτητά του και το ύψος του (1.87) ήταν καλός ανασταλτικά αλλά δεν πρόσφερε τίποτε στην επιθεση . Πρέπει να μάθει να παίζει με την μπάλα χαμηλά και με μεγαλύτερη ακρίβεια». Το κύριο θέμα για τον τύπο της εποχής ήταν άλλο, ήταν η στάση του πατέρα Ντιάνιε.

Ο πατέρας του Ραούλ δεν ήρθε να καμαρώσει τον γιο του στο στάδιο. Δεν ήταν καθόλου περήφανος, διαφωνούσε μάλιστα εντελώς με τις επιλογές του. Ένα μήνα πριν το ματς δηλώνει στην μεγάλη αθλητική εφημερίδα L’Auto : «Δεν θέλω το ποδόσφαιρο να καταστρέψει το μέλλον του γιου μου αν και δεν του απαγόρεψα ποτέ να αθλείται. Κάθε χρόνο πηγαίνουμε για δυο μήνες στην Αφρική, φέτος θα έρθει και ο Ραούλ ώστε να γνωρίσει την ζωή στις αποικίες για την οποία προορίζεται. Λυπάμαι που θα φύγουμε ενώ παίζεται ακόμη το πρωτάθλημα αλλά στη Σενεγάλη θα μπορεί να παίζει όσο θέλει, έχει πολλά γήπεδα». Τους μήνες που ακολούθησαν, όταν πια καταλάβε πως ο γιος του δεν σκόπευε να ακολουθήσει καριέρα γιατρού ή στρατιωτικού, γράφει μια σειρά άρθρα στην ίδια εφημερίδα για να υποστηρίξει, με το κύρος που του έδινε η θέση του, πως δεν μπορεί και δεν πρέπει να υπάρξει επαγγελματικό ποδόσφαιρο.

Γιατί ο Μπλεζ Ντιάνιε ήταν εξίσου διάσημος με τον γιο του και είχε κι αυτός πετύχει μια πρωτιά το 1931. Ήταν ο πρώτος μαύρος υφυπουργός σε γαλλική κυβέρνηση. Επικεφαλής του Υφυπουργείου Αποικιών, βέβαια, αλλά και πάλι, το γεγονός ήταν ιστορικό. Έχει ήδη ένα παρελθόν πλούσιο σε πολιτικούς αγώνες. Το 1914 προς γενική έκπληξη εκλέγεται στο γαλλικό κοινοβούλιο ως εκπρόσωπος της Σενεγάλης –μέχρι τότε εκλέγονταν μόνο λευκοί άποικοι. Πίστευε στην πραγματικότητα ενός πολυθενικού γαλλικού κράτους όπου όλοι οι πολίτες θα είχαν τα ίδια δικαιώματα. «Σας λένε πως δεν είστε Γάλλοι, πως δεν είμαι Γάλλος! Σας λέω πως είμαστε και πως έχουμε όλοι ίδια δικαιώματα. Είμαι μαύρος, η γυναίκα μου λευκή, τα παιδιά μου μιγάδες. Ποιος άλλος μπορεί να εκπροσωπήσει καλύτερα όλους τους Γάλλους;». Έζησε σε μια εποχή περίεργη και σε μια χώρα που ακολουθούσε συγκεκριμένη αποικιακή πολιτική. Για να συγκρίνουμε, ο πρώτος έγχρωμος ποδοσφαιριστής στη Εθνική Αγγλίας ήταν ο Βιβ Άντερσον, στα 1978, λίγα χρόνια νωρίτερα έπαιξαν στην Εθνική Ολλανδίας παίκτες από το Σουρινάμ ενώ στη Εθνική Πορτογαλίας βρίσκουμε Αγκολέζους από τη δεκαετία του ‘50.

Ο Μπλεζ κι ο Ραούλ Ντιάνιε αποτελούν μια εύγλωττη απεικόνιση της γαλλικής ιδιαιτερότητας που επέτρεπε την ενσωμάτωση μιας ελίτ την ίδια στιγμή που η συντριπτική πλειοψηφία των ιθαγενών κατοίκων των αποικιών στερούνταν τα βασικά δικαιώματα. Μερικούς μήνες μετά την πρώτη κλήση του γιου του στην Εθνική Γαλλίας, ο Μπλεζ θα εγκαινιάσειτην μεγάλη « Έκθεση Αποικιών», η οποία θα γνωρίσει τεράστια επιτυχία. Εκατομμύρια επισκέπτες συρρέουν για να δουν μεταξύ άλλων ιθαγενείς ντυμένους με παραδοσιακά ρούχα και εγκατεστημένους σε παραδοσιακές καλύβες, σε ένα είδος ζωολογικού κήπου αλλά με ανθρώπους. Οι Κανάκοι από τη Νέα Καληδονία, ανάμεσά τους ο προπάππους του Κριστιάν Καρεμπέ, γνωρίζουν μεγάλη επιτυχία. Παρουσιάζονται ως άγριοι, είναι ημίγυμνοι, το κοινό τους πετάει φυστίκια και -νάτες πάλι- μπανάνες.

Ο Ραούλ όμως δεν τα έχει γνωρίσει αυτά, τον προστάτευε η κοινωνική του θέση και αργότερα η διασημότητά του. Ο τόπος που γεννήθηκε δεν είχε σημασία, ο ίδιος έλεγε πως είναι Παριζιάνος –ήρθε μωρό στην πρωτεύουσα. Δεν έμαθε ποδόσφαιρο στις αλάνες αλλά στο Λύκειο Janson de Sailly, ένα από τα καλύτερα παριζιάνικα σχολεία, όπου διακρίθηκε και ως πρωταθλητής στο άλμα εις ύψος. Όταν το έσκαγε έφηβος από το σπίτι του για να πάει στην προπόνηση, κατέβαζε με τρόπο τον σάκο με τα αθλητικά ρούχα με τη βοήθεια του υπηρέτη του και άλλαζε στο ταξί.
Ο πατέρας του ίσως είχε δίκιο, ίσως ο Ραούλ να είχε καλύτερη ζωή αν δεν είχε ασχοληθεί επαγγελματικά με το ποδόσφαιρο κι αν γινόταν γιατρός όπως ο αδελφος του. Στη Νορμανδία, παράλληλα με το προπονητηλίκι, αναγκαζόταν να δουλεύει θυρωρός για να ζήσει. Δεν έκανε οικογένεια και πέθανε στα 92 του, τον Νοέμβριο του 2002.

Τι είναι η πατρίδα;
Τον Ιούνιο του 1996, εξήντα πεντε χρόνια μετά την πρώτη κλήση του Ντιάνιε στην Εθνική, ο Ζαν Μαρί Λε Πεν θα δηλώσει, σκανδαλισμένος, πως «είναι κάπως τεχνητό να φέρνουμε ξένους παίκτες και να τους βαφτίζουμε Εθνική Γαλλίας» και θα διαμαρτυρηθεί για τη απροθυμία των διεθνών να τραγουδήσουν τον γαλλικό εθνικό ύμνο πριν τους αγώνες. Πώς ορίζεται όμως ο ξένος σε μια εθνική ομάδα; Λίγους μήνες πριν τον θάνατο του Ραούλ Ντιάνιε η Σενεγάλη πετυχαίνει μια ιστορική νίκη επί της Γαλλίας στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2002. Ποια ομάδα να υποστήριζε άραγε η «μαύρη αράχνη»; Ποια ήταν η πατρίδα του;

Ο Ραούλ γεννήθηκε Γάλλος στην Γουιάνα, και πέθανε Σενεγαλέζος στο Παρίσι. Τον τελευταίο του τίτλο, το τρίτο Κύπελλο Γαλλίας με τη Ρασίγκ, τον κέρδισε στις 5 Μαΐου 1940, πέντε μέρες πριν τη γερμανική εισβολή. Για να παίξει πήρε άδεια από τον στρατό όπου υπηρετούσε. Είχε συμπαίκτες του στην Εθνική ανθρώπους που δεν γεννήθηκαν ή δεν έγιναν ποτέ Γάλλοι, όπως τους Αυστριακούς Χένρι Χιλτλ, Γκούστι Τζόρνταν και Ρούντι Χίντεν, που, μετά την προσάρτηση της χώρας τους από τον Χίτλερ το 1938, πήραν τη γαλλική υπηκοότητα για να μην παίξουν στην Εθνική Γερμανίας. Ο Τζόρνταν μάλιστα θα πληρώσει αυτήν την επιλογή με φυλάκιση στη διάρκεια του πολέμου. Επίσης, τους βορειοαφρικάνους Αμπντελκαντέρ Μπεν Μπουαλί και το «Μαύρο μαργαριτάρι», τον Λαρμπί Μπεν Μπαρέκ, που ήταν για χρόνια ο πιο καλοπληρωμένος ποδοσφαιριστής στη Γαλλία και ο πρώτος Γάλλος ποδοσφαιριστής που πήρε μεταγραφή για ξένη ομάδα, την Ατλέτικο Μαδρίτης. Για τον Μπεν Μπαρέκ υποτίθεται –προσωπικά δεν το πιστεύω– ότι ο Πελέ είπε: «Αν είμαι ο βασιλιάς του ποδοσφαίρου ο Μπεν Μπαρέκ είναι ο Θεός». Όταν η Εθνική Γαλλίας τον Δεκέμβρη του 1938 αντιμετωπίζει την Εθνική της φασιστικής Ιταλίας στη Νάπολη, το κοινό αποδοκιμάζει με σφυρίγματα το «μαύρο μαργαριτάρι». Αυτός στέκεται στη μέση του γηπέδου και τραγουδάει τη Μασσαλιώτιδα. Ο Μπεν Μπαρέκ δεν απέκτησε ποτέ τη γαλλική υπηκοότητα αν και έπαιζε με τα χρώματα της Γαλλίας μέχρι τα 40 του, το 1954.

Στο πρωτάθλημα του 1932-33 ο Ντιάνιε αντιμετώπισε ως αντίπαλο τον Αλεξάντρ Βιλαπλάν. Ο Βιλαπλάν ήταν αρχηγός της Εθνικής Γαλλίας στο πρώτο Παγκόσμιο Κύπελλο το 1930. Η καριέρα του σταμάτησε άδοξα το 1934 όταν μπλέχτηκε σε υποθέσεις στημένων αγώνων. Στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής έγινε μέλος του σκληρού πυρήνα της «Γαλλικής Γκεστάπο», η οποία ευθύνεται μεταξύ άλλων για την σφαγή πενήντα δύο αμάχων στο χωριό Μουσιντάν. Με την απελευθέρωση θα εκτελεστεί για προδοσία.

Το 1998 η Γαλλία οργανώνει το δεύτερό της Παγκόσμιο Κύπελλο το οποίο και θα κερδίσει η πολύχρωμη Εθνική της. Ο Κριστιάν Καρεμπέ θα παραμείνει επειδικτικά σιωπηλός την ώρα της ανάκρουσης των ύμνων πριν τον τελικό, ο Ζινεντίν Ζιντάν θα κουνήσει λίγο τα χείλη του και θα βάλει δυο γκολ. Στις 25 Μαΐου 2014 η Μαρίν Λε Πεν πανηγυρίζει για την πρωτιά του Εθνικού Μετώπου στις ευρωεκλογές. Την είδαμε τρομαγμένοι στην τηλεόραση να τραγουδάει με ενθουσιασμό και ζέση τη Μασσαλιώτιδα.

Λένα Δελβερούδη

Πηγή: humbazine.gr