Οι Καρυάτιδες της Αμφίπολης δήλωση ενότητας του ελληνικού χώρου; Αυτό κι άλλα εννέα ερωτήματα

Του Αναστάσιου Κουτσούκου

karyatida

Του Αναστάσιου Κουτσούκου, διδάκτορος Πανεπιστημίου Σορβόνης

Δύο Καρυάτιδες αποκαλύφθηκαν στην Αμφίπολη. Όπως επίσημα ανακοινώθηκε από το υπουργείο Πολιτισμού με την αφαίρεση των αμμωδών χωμάτων, στο χώρο μπροστά από τον δεύτερο διαφραγματικό τοίχο, αποκαλύφθηκαν κάτω από το μαρμάρινο επιστύλιο, ανάμεσα στις, επίσης, μαρμάρινες παραστάδες, δύο εξαιρετικής τέχνης καρυάτιδες , από θασίτικο μάρμαρο συμφυείς με πεσσό, διατομής 0,20Χ0,60 μ.

Το πρόσωπο της δυτικής καρυάτιδας σώζεται σχεδόν ακέραιο, ενώ από την ανατολική λείπει. Οι καρυάτιδες έχουν πλούσιους βοστρύχους, που καλύπτουν τους ώμους τους, φέρουν ενώτια, και φορούν χειριδωτό χιτώνα. Το δεξί χέρι της μιας και το αριστερό της άλλης ήταν προτεταμένα, ώστε με την κίνηση τους να αποτρέπουν συμβολικά εκείνους οι οποίοι θα επιχειρούσαν την είσοδο στον τάφο και ήταν ένθετα. Ακολουθείται, δηλαδή, η ίδια τεχνική, όπως στις κεφαλές και στα φτερά των Σφιγγών. Οι μορφές, επί των οποίων σώζονται ίχνη κόκκινου και μπλε χρώματος, παραπέμπουν στον τύπο της Κόρης. Ανάμεσα στα αμμώδη χώματα βρέθηκαν θραύσματα των γλυπτών, όπως τμήμα παλάμης και μικρότερα θραύσματα από τα δάκτυλα τους. Η διάταξη της δεύτερης εισόδου με τις καρυάτιδες αποτελεί σημαντικό εύρημα, το οποίο συνηγορεί στην άποψη ότι πρόκειται για εξέχον μνημείο, ιδιαίτερης σπουδαιότητας.

Η πρόσταση των Καρυάτιδων στην Ακρόπολη δεν ήταν ένα διακοσμητικό στοιχείο μόνο, αλλά έπρεπε να προστατέψει έναν ιερό χώρο, κι αυτός ήταν ο τάφος του παλιού βασιλιά της Αθήνας, του Κέκροπα. Πρόκειται  για έναν πανέμορφο ναό της Ακρόπολης, το Ερέχθειο, που είναι γνωστός σ’ όλο τον κόσμο για τις πανέμορφες κοπέλες-κολώνες, τις Καρυάτιδες.  Πρόκειται για ένα ιδιότυπο κτίριο αφιερωμένο στη λατρεία διάφορων πανάρχαιων θεοτήτων. Κατασκευάστηκε από πεντελικό μάρμαρο στη διάρκεια του πελοποννησιακού πολέμου, μεταξύ 421 και 406 π.Χ., μάλλον από τον αρχιτέκτονα Μνησικλή. Ο ναός πυρπολήθηκε πολλές φορές και πολλές φορές ανοικοδομήθηκε, ώσπου τον έκτο μ.Χ. αιώνα μετατράπηκε σε χριστιανικό ναό.  Όταν η Ελλάδα ελευθερώθηκε το Ερέχθειο πήρε και πάλι την αρχική του μορφή.

Από το δέος και το θαυμασμό στα σενάρια επιστημονικής φαντασίας η απόσταση είναι μικρή και μικραίνει ακόμη όσο οι πληροφορίες για την Αμφίπολη δίνονται με το σταγονόμετρο.

Υπάρχουν βασικά ερωτήματα και επιχειρεί κανείς  να απαντήσει πειστικά.

1)Γιατί η Αμφίπολη;  Έχει όλα τα ιστορικά εφόδια και πιθανότατα ένα σπουδαίο ταφικό μνημείο μέσα στον λόφο Καστά για να αποκαταστήσει το όνομα της ως στρατηγικής σημασίας κέντρο της αρχαιότητας που ευθέως συγκρίνεται με τη Βεργίνα.

2)Γιατί ο Τύμβος είναι τόσο μεγάλος;  Η περίμετρος αγγίζει τα 500 μέτρα και η διάμετρος τα 160 μέτρα. Συγκριτικά η Μεγάλη Τούμπα της Βεργίνας που βρέθηκε ο τάφος του Φιλίππου του Β δεν υπερβαίνει τα 110 μέτρα σε περίμετρο και το ύψος είναι το μισό από αυτό της Αμφίπολης. Δεν μπορεί να κατασκευάστηκε τυχαία.

3) Είναι η Αμφίπολη μια άλλη Βεργίνα; Η σημασία της ανακάλυψης είναι τεράστια. Δεν αποκλείεται τα ευρήματα να αλλάξουν ό,τι ήταν δεδομένο για την ιστορία της Μακεδονίας.

4) Τι συμβολίζουν οι Καρυάτιδες στην είσοδο; Μια δήλωση ενότητας του ελληνικού χώρου;

5)Γιατί δεν βρέθηκαν τα κεφάλια των σφιγγών της εισόδου; Μπορεί να συνεθλίβησαν από σεισμό ή να καταστράφηκαν από το μένος φανατικών αντι – ειδωλολατρών, πιθανότατα χριστιανών. Βέβαια το ότι παρέμεναν πλήρως εντοιχισμένα περιπλέκει τα πράγματα.

6)Η ψηλή επιχωμάτωση ήταν συνήθης τακτική για τη σφράγιση; Σύμφωνα με κάποιους αρχαιολόγους πρόκειται για μοναδικό φαινόμενο. Φαίνεται ότι υπήρξε ανθρώπινη παρέμβαση και όχι κάποια καθίζηση.

7)Τι συμβολίζει η επιλογή της ιωνικής τεχνοτροπίας στα κυανόκρανα; Το σενάριο η Ρωξάνη, δηλαδή η σύζυγος του Μεγάλου Αλεξάνδρου να είναι ένοικος του τάφου ενισχύθηκε από τα ιωνικού ρυθμού επιστύλια στην είσοδο. Ωστόσο η εκάστοτε τεχνοτροπία διακόσμησης επαφίετο στον καλλιτέχνη και σε εκείνον που παρήγγειλε το μνημείο.

8)Γιατί μένουν κρυφές οι ακτινογραφίες του λόφου Καστά; Έχει προκληθεί μεγάλη συζήτηση για τα δεδομένα των γεωλογικών ερευνών που έδειχναν ότι υπάρχει μνημείο ωστόσο δεν δόθηκε έγκαιρα η δέουσα σημασία.

9)Το πιθανότερο είναι ο τάφος να έχει συληθεί ή όχι; Οι εκτιμήσεις είναι αντιφατικές. Το μνημείο ενδέχεται να αυτοπροστατεύτηκε επαρκώς από τους επίδοξους τυμβωρύχους. Οι γνώμες είναι διχασμένες όμως κανείς δεν έχει κοιτάξει μέσα στο μνημείο.

9)Γιατί οι αρχαιολόγοι είναι πραγματικές σφίγγες; Η δεοντολογία επιβάλλει στους επιστήμονες να μιλούν βάσει τεκμηριωμένων αποδείξεων και επιβεβαιωμένων δεδομένων. Δεν διακινδυνεύουν υποθέσεις, τουλάχιστον δημοσίως.

10)Πότε θα αποκαλυφθεί το περιεχόμενο του τύμβου; Οποιαδήποτε πρόβλεψη απαγορεύεται.. Οι υπεύθυνοι αρνούνται να δώσουν οποιαδήποτε απάντηση για το χρονοδιάγραμμα. Πιθανά προεκλογικά θα γίνει  φιέστα κομματική με παρέλαση «παραγόντων».

Την Παρασκευή 5 Σεπτεμβρίου, απομακρύνθηκαν τα χώματα, πίσω από τον δεύτερο διαφραγματικό τοίχο, προκειμένου να εξισορροπηθούν οι γεωστατικές ωθήσεις των γαιών μεταξύ των δύο χώρων. Με την αφαίρεση των χωμάτων αποκαλύφθηκε, σε απόσταση 2 περίπου μέτρων από τη θόλο και 4,5 μέτρων, περίπου, από το δάπεδο, μαρμάρινη ορθογώνια πλάκα, μήκους 4.2μ, πλάτους 1μ. και πάχους 0.21μ, σε άριστη κατάσταση. Εδράζεται οριακά σε πώρινο λίθο του τρίτου διαφραγματικού τοίχου και στο ανώτερο τμήμα ορθομαρμάρωσης, το οποίο φέρει κυμάτιο.

Στο κάτω μέρος της πλάκας υπάρχει γραπτός διάκοσμος σε γαλάζιο, κόκκινο και κίτρινο χρώμα, όπου παριστάνονται φατνώματα με ρόδακα στο κέντρο. Πρόκειται για τμήμα της οροφής του συγκεκριμένου χώρου.

Στον ίδιο χώρο, που δημιουργείται μεταξύ του δεύτερου και του τρίτου διαφραγματικού τοίχου, διαπιστώθηκε σημαντική απομείωση διατομής των θολιτών, σε τμήματα τόσο του δυτικού, όσο του ανατολικού τμήματος της θόλου. Αντιστηρίχθηκε η στέψη της θόλου, με την τοποθέτηση ξύλινων δοκών σε επαφή με αφρώδες υπόστρωμα και κατακόρυφη υποστύλωση.

Έγιναν εργασίες αντιστήριξης και του δεύτερου διαφραγματικού τοίχου, το οποίο φέρει επιστύλιο και γείσο, με ξύλινο πλαίσιο και εγκάρσια στηρίγματα από μεταλλικές σωληνωτές δοκούς. Επιπλέον, αποκαλύφθηκαν οι συνθήκες έδρασης του επιστυλίου. Διαπιστώθηκε ότι η κατακόρυφη ρωγμή του επιστυλίου εκτείνεται σε όλο το ύψος του και είναι διαμπερής. Στον χώρο μπροστά από το επιστύλιο τοποθετήθηκε τριγωνικό μεταλλικό πλαίσιο, παράλληλα με την νότια πλευρά του.

Το επιστύλιο αντιστηρίχθηκε με τέσσερα πλάγια στηρίγματα, τα οποία εδράζονται στο μεταλλικό πλαίσιο.

Το Σάββατο 6 Σεπτεμβρίου, η αφαίρεση του χώματος μπροστά από το επιστύλιο, επέτρεψε την σοβαρή ενίσχυση της υποστύλωσης του θραυσμένου τμήματος του, με κατακόρυφες σωληνωτές δοκούς, σε ξύλινη επαφή.

Πηγή: protothema.gr

Μητσοτάκης: Σε πανικό στη Βουλή – Αντί για απαντήσεις, επίθεση και «δεν ντρέπεστε» στην αντιπολίτευση (video)

6167665

Μητσοτάκης: Σε πανικό στη Βουλή – Αντί για απαντήσεις, επίθεση και «δεν ντρέπεστε» στην αντιπολίτευση (video)

«Ουδέποτε, δόθηκε καμία εντολή για συγκάλυψη», τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης κοιτώντας τους συγγενείς των θυμάτων

Βουλή: Ο λόγος για τα άδεια έδρανα του ΚΚΕ και της Νέας Αριστεράς στην ομιλία της Κωνσταντοπούλου

6167422

Βουλή: Ο λόγος για τα άδεια έδρανα του ΚΚΕ και της Νέας Αριστεράς στην ομιλία της Κωνσταντοπούλου

Μετά την ολοκλήρωση της ομιλίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου, οι βουλευτές των δύο κομμάτων επέστρεψαν στις…

Μητσοτάκης: Όλο το παρασκήνιο για τις εκκαθαρίσεις Μπρατάκου και Παπασταύρου

InCollage 20240328 205245331

Μητσοτάκης: Όλο το παρασκήνιο για τις εκκαθαρίσεις Μπρατάκου και Παπασταύρου

O Κυριάκος Μητσοτάκης φαίνεται πως «παραίτησε» τους δύο στενούς του συνεργάτες προκειμένου να μην απολογηθεί…

«Η ΛΑΡΚΟ ανήκει στους εργάτες» – Μαζικό συλλαλητήριο για τη ΛΑΡΚΟ στο κέντρο της Αθήνας

6167427

«Η ΛΑΡΚΟ ανήκει στους εργάτες» – Μαζικό συλλαλητήριο για τη ΛΑΡΚΟ στο κέντρο της Αθήνας

Στο μαζικό συλλαλητήριο για την ΛΑΡΚΟ συμμετέχουν και άλλα σωματεία, φορείς, συνδικάτα αλλά και φοιτητικοί…